426907450

i materialne, ale także sprawność zarządzania operacyjnego i strategicznego¹³. Pogląd ten podziela B. Kożuch. Zdaniem Autorki spośród organizacji publicznych zarządzanie strategiczne najszybciej rozwinęło się w samorządzie terytorialnym oraz w systemie edukacji, zarówno w szkolnictwie wyższym jak i w oświacie. W upowszechnianiu nowoczesnych instrumentów zarządzania w organizacjach największe znaczenie mają procesy integracyjne, co szczególnie zauważalne jest w odniesieniu do gmin, powiatów i województw¹⁴. Tym niemniej H. Gawroński wskazuje na odmienności zarządzania strategicznego w samorządach terytorialnych. Wynikają one z tego, że:

-    działania JST w sferze publicznej regulowane są prawem administracyjnym, a nie na prawie własności,

-    źródło władzy kierowniczej w JST opiera się na zaufaniu publicznym (władze pochodzą z demokratycznych wyborów),

-    JST są instytucjami życia publicznego i z tego powodu nie można ich oceniać na podstawie wymiernych wielkości ekonomicznych,

-    koszty świadczonych usług publicznych podlegają jedynie częściowo, i to na ogół subiektywnemu, odniesieniu do ilości i jakości świadczonych usług,

-    miarą efektów zarządzania strategicznego w JST jest dobro wspólne różnych interesariuszy, które objawia się w czasie oddalonym od czasu nakładów i podejmowanych działań¹⁵.

Zgodzić się trzeba z tezą sformułowaną przez A. Potoczka, zgodnie, z którą zasadniczym elementem zarządzania strategicznego jest ustalenie długofalowych kierunków rozwoju, pozwalających na wykorzystanie istniejących szans i czynników rozwoju. Jest to związane z przewagą myślenia długookresowego nad krótkookresowym oraz potrzebą długofalowego planowania rozwoju. Aby osiągnąć zamierzone efekty niezbędne jest dokonanie kompleksowej oceny stanu jednostki terytorialnej, a następnie nakreślenie wizji rozwoju, która powinna ustalić kierunki działań na kilkanaście lub więcej lat. Na tej podstawie należy ustalić działania konieczne do realizacji. Działania te podzielone zostaną następnie na szczegółowe cele, a w ramach nich na konkretne zadania i programy¹⁶. Natomiast M. Ziółkowski reprezentuje pogląd, że zarządzanie strategiczne w samorządzie terytorialnym można określić jako ukierunkowany na przyszłość proces planowania i wyboru celów rozwoju oraz zadań realizacyjnych, wdrażania przyjętych postanowień, a także monitorowania i kontroli wykonywania przyjętych ustaleń. Do cech tak rozumianego zarządzania strategicznego w samorządzie terytorialnym należą:

¹³    M. Adamowicz, Nowe tendencje w zarządzaniu rozwojem lokalnym [w:] M. Adamowicz (red.), Rola samorządu w zarządzaniu rozwojem lokalnym i regionalnym, Wyd. PWSZ w Białej Podlaskiej 2006, s. 22.

¹⁴    B. Kożuch, Zarządzanie publiczne ..., op.cit., s. 184 i podana tam literatura.

¹⁵    H. Gawroński, Zarządzanie strategiczne ..., op.cit., s. 32.

¹⁶    A. Potoczek, Zarządzanie w systemie samorządu terytorialnego [w:] J. Adamiak, W. Kosiedowski, A. Potoczek, B. Słowińska Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym. Problemy teorii i praktyki, Wyd. Dom Organizatora TNOiK 2001, s. 147-148.