4558206959

726

Andrzej Paulo

i likwidacji przestrzeni wybranej ustalone w PZZ powinny służyć nie tylko bezpieczeństwu, maksymalizacji zysku przez użytkownika złoża, lecz i oszczędności wykorzystania zasobów. Ochronę zasobów umożliwia szczegółowe udokumentowanie warunków geologiczno-górniczych, niezbędne dla studium projektowego, i wszechstronne rozpoznanie eksploatacyjne złoża, dokonywane przez służbę geologiczną kopalni. Dążyć powinno się do optymalizacji ilości i jakości wydobytych kopalin przy najmniejszych kosztach i szkodach w środowisku. W PZZ szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę zasobów nieprzemysłowych, dokonywane przekwalifikowania, np. do pozabilansowych, zagospodarowanie kopalin towarzyszących, i jak najmniejszą degradację środowiska.

W czasie eksploatacji gospodarowanie zasobami odbywa się na podstawie ustaleń zawartych w planie ruchu. Prowadzona jest bieżąca ewidencja zasobów złoża, zmiany granic i kwalifikacji zasobów oraz strat różnych rodzajów. Konieczny jest nadzór nad prawidłowym i pełnym wykorzystaniem złoża kopaliny głównej, kopalin towarzyszących i - o ile możności - odpadów. Sprawują go pracownicy kopalni, a ze strony państwa - organy administracji.

Na etapie tym celowe jest wykonanie szczegółowej analizy ekonomicznej zagospodarowania złoża w warunkach rynkowych. Dąży się do maksymalnego wykorzystania złoża w istniejących warunkach ekonomicznych przy przestrzeganiu zasad ochrony środowiska. Doraźnym celem podmiotu prowadzącego wydobycie może być maksymalizacja zysku, np. za cenę ograniczenia wydobycia do najbogatszych części złoża. Takiej rabunkowej gospodarce może zapobiec określenie szczegółowych warunków umowy koncesyjnej.

Optymalizacja wykorzystania kopalin prowadząca do wielosurowcowej produkcji przez zakłady wydobywczo-przetwórcze i eliminacji odpadów jest łatwiejsza w przypadku selektywnej eksploatacji. Z przyczyn techniczno-ekonomicznych górnictwo zmierza jednak w przeciwnym kierunku. Znaczne możliwości manewru otwiera modelowanie gospodarki surowcowej przy pomocy techniki komputerowej (Roszczynialski 1990). Tam, gdzie wykorzystanie kopalin towarzyszących jest hamowane niewystarczającym popytem, celowe może być ich selektywne składowanie i tworzenie złóż antropogenicznych (Nieć & Uberman 1995, Kokesz 1998, Nieć 1999).

W razie likwidacji zakładu górniczego przedsiębiorca zobowiązany jest do zabezpieczenia niewykorzystanej części złoża kopaliny, m.in. przez rozliczenie zasobów i kartograficzne pokazanie ich w dokumentacji.