5387149250

częściowo także wykorzystanie istniejęcego zainwestowania po tym przemyśle, który chylił się ku upadkowi. Poważnym czynnikiem lokalizacji wielu nowych fabryk była budowa z końcem XIX stulecia dwu linii kolejowych łę-częcych Skarżysko z Radomiem i z Zagłębiem Dębrowskim oraz Końskimi i Ostrowcem świętokrzyskim¹. Linie te wraz z drogami kołowymi łęczęcymi Skar-

4

żysko z Kielcami, Radomiem, Starachowicami i Szydłowcem,wytworzyły w mieś-

2

cie ważny i jeden z największych w województwie węzłów transportu . Kolejnym czynnikiem rozwoju przemysłu miasta stała się z końcem okresu międzywojennego budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego, w poważnej mierze finansowanego przez państwo. Przemysł Skarżyska położony w obrębie tego o-kręgu rozwijał się też pod wpływem lokalizowanych w nim inwestycji, co u-macniało jego pozycję i powodowało wytwarzanie się nowych, korzystnych zwięzków z otaczającymi ośrodkami wyrosłymi w ramach COP-u. Zwięzki te u-macniały się dzięki centralnemu położeniu Skarżyska w Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym oraz dzięki korzystnemu położeniu w stosunku do najwięk. szych ośrodków przemysłowych województwa kieleckiego,których rozwój w poważnej mierze zapoczętkowały inwestycje zbrojeniowe COP-u /Kielce, Radom, Ostrowiec świętokrzyski, Starachowice, Pionki/.

Zanim rozpatrzony zostanie rozwój przemysłu Skarżyska w okresie gospodarki planowej, prześledzić należy prawidłowości tego rozwoju w dobie kapitalistycznej. Przemysł wyrastał bowiem tutaj w odmiennych warunkach społeczno-politycznych i gospodarczych, W okresie od końca XIX stulecia do pierwszej wojny światowej, przemysł ten rozwijał się w ograniczonych warunkach gospodarczych i politycznych zaboru rosyjskiego. Budowane w tym czasie fabryki były małe, dość znacznie zwięzane z wykorzystaniem lokalnych „.--owców i często zmieniały swój profil produkcji. Czołowę rolę odgrywał przemysł odlewniczy, który produkował wyroby masowego użytku tj. garnki, naczynia, rury, ruszty piecowe, pilniki, narzędzia rolnicze i in. Spośród około 7 fabryk, w których łęczne zatrudnienie w szczytowym okresie przed I wojnę światowę wynosiło niewiele ponad tysięc osób, tylko 3 zakłady należały do większych, tj. odlewnia i emaliernia 3. Witwickiego /1886 r./ zlokalizowana w Kamiennej, odlewnia założona w Skarżysku /Nowy Bzin/ przez 3. Lubczyńskiego i Zalewskiego /1886 r./ oraz Zakłady Odlewni-czo-Stalownicze Towarzystwa Akcyjnego "Skarżysko", które posiadało także niewielkę fabrykę cementu i zakład farb mineralnych. W 1900 r. wybudowana została przez 3. Sosnowskiego fabryka pilników.3ednocześnie rozwinęło się kilka fabryk zwięzanych z wykorzystaniem lokalnych surowców. Należały tutaj dwa tartaki, na miejscu których powstały fabryka beczek i farb oraz zakład mebli giętych. Na bazie lokalnych zasobów piaskowca powstała febry-

3

ka osełek i toczków .

Reasumujęc należy podkreślić, że rozwój przemysłu Skarżyska-Kamiennej w okresie do I wojny światowej stworzył potencjalne warunki lokaliza-

130