7767795392

Kronika 411

prelegentki, polega na tym, iż z jednej strony mamy do czynienia z odrzuceniem tych form organizacji życia społecznego, politycznego i ekonomicznego, które niejako degradowały pozycję kobiet w społeczeństwie, a z drugiej z powstawaniem nowych, będących niczym innym, jak utrwaleniem wzorców patriarchalnych w ich nowej, „specyficznie nowoczesnej” formie. Krytyka procesów modernizacji z perspektywy genderowej słusznie zatem dowodzi niewłaściwości bezrefleksyjnego oceniania ich skutków tylko w kategoriach „rozwoju”, jednocześnie jednak niesie ze sobą ryzyko romantyzowania przcdnowoczesnych relacji społecznych. Z kolei Karol Masłowski uzasadniał, iż skuteczność działań pomocowych jest zależna od mechanizmów regulujących stopień pożądania zmian społecznych. Przyjęcie za miernik rozwoju tych mechanizmów pozwala na sformułowanie uniwersalnej koncepcji rozwoju jako tych zmian w społeczeństwie, które są uznawane za „dobre”, „pożądane”. Natomiast Małgorzata Owczarska, w studium przypadku wolontariuszy organizacji studenckiej AIESEC, poruszyła problematykę rozwoju w kontekście międzynarodowej polityki pomocy rozwojowej, wykazując rozbieżność pomiędzy jej przesłaniem (m.in. uwrażliwienie młodzieży na problemy globalne) a realizacją w praktyce przez organizacje pozarządowe (przekształcenie wolontariatu w formę turystyki). Wspólnym mianownikiem podsumowującym tę część konferencji było dokonanie krytycznej analizy pojęcia „rozwoju” z wykorzystaniem wachlarza różnorodnych ujęć episte-mologicznych.

Wystąpienia w sekcji „Problemy rozwoju w krajach postkomunistycznych” obrazowały kulturowe uwarunkowania i implikacje rozwoju gospodarczego, ich związki z tożsamością i pamięcią oraz ich w pływ na relacje międzyctniczne/międzykulturo-we. W omówionych społecznościach lokalnych Bułgarii (Anna Kijewska), Polski (Maria Godyń) i polsko-niemieckiego pogranicza kulturowego (Paweł Ładykowski i Łukasz Kaczmarek), transformacja związana z upadkiem „żelaznej kurtyny” i likwidacją bloku wschodniego uruchomiła wzajemnie powiązane procesy gospodarcze i kulturowo-społeczne bądź ujawniła ich trwanie i dynamikę. Do takich zjawisk należy rewitalizacja życia religijnego w Bułgarii i związane z nią manifestacje et-niczności czy odtwarzanie się międzykulturowych, „naturalnych" relacji pogranicza polsko-niemieckiego. Kwestia traumy poprzesiedleńczej mieszkańców wsi Maniowy, którą zlikwidowano na skutek decyzji administracyjnej (pod budowę zbiornika wodnego), stanowiła istotny przyczynek do dyskusji nad relacjami pomiędzy państwem a wspólnotami lokalnymi oraz do refleksji nad rolą pamięci w kulturze migrantów. Istotną cechą wspólną wystąpień w tej sekcji oraz ich niekwestionowaną wartością był fakt, iż powstały one w oparciu o badania terenowe.

Konferencję zwieńczyła sesja plenarna podsumowująca obrady w poszczególnych sekcjach. Sławoj Szynkicwicz podkreślił trudność połączenia wątków poruszanych w referatach w ramach sekcji dotyczącej tak różnych obszarów, jak Azja i Afryka. Jako jej główny motyw wskazał problematykę negatywnych aspektów programów rozwojowych oraz ich skutków ubocznych, niezaplanowanych przez twórców. Obrady sekcji dotyczącej Ameryki Łacińskiej podsumował Karol Piasecki, według którego z poszczególnych wystąpień wyłaniał się spójny obraz walki o kształt programów rozwojowych, jaką w tym regionie toczą ze sobą społeczności indiańskie