8299307848

AIHLN/OJM vol. 21/2009 ISSN 1505-2192

Andrzej Gałganek

TEORIA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH I TEORIA POLITYCZNA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

WŚRÓD ZAJMUJĄCYCH SIĘ teorią stosunków międzynarodowych często uznaje się za osobliwy brak zgody w kwestii, czym właściwie jest teoria stosunków międzynarodowych?¹ Osie przedstawiające teoretyczne podziały są nieustannie konstruowane i rekonstruowane. Działania te można wyjaśnić tym samym mechanizmem, który opisuje zjawisko konkurowania ze sobą różnych teorii. Przykład takiej „narracji” może stanowić oś, na której jednym końcu umieszcza się „preteorie” (liberalizm, realizm polityczny), będące raczej tradycjami myślenia o stosunkach międzynarodowych łączącymi aspekt historyczny (praktyki) i analityczny (kon-ceptualizacje tych praktyk), na jej drugim końc - spektrum teorii aspirujących, na wzór nauk przyrodniczych, do wyjaśniania odkrytych praw. W ostatnich latach, podobnie jak w innych naukach społecznych, na osi pojawiają się teorie poststruk-tualistyczne, postmodernistyczne i emancypacyjne, które są próbą problematyzo-wania i destabilizacji dominujących dotąd konceptualizacji.

Podobny kształt przybierają „narracje” dotyczące kwestii metodologicznych. Oto przykładowa narracja dotycząca politologii, której subdyscypliną była początkowo nauka o stosunkach międzynarodowych (dalej NSM). W narracji tej podkreśla się, że po II wojnie światowej politologii brakowało unifikującej metodologii. W wyniku dyskusji toczonych przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych ukształtowały się dwie przeciwstawne tendencje. Jedna znajdowała wyraz w dążeniu do upodobnienia politologii do nauk przyrodniczych, z naciskiem na obiektywny opis i odkrywanie praw. Druga promowała politologię jako przedsięwzięcie

C. B. Schmidt, On International Political Theory, „Reviews in Anthropology” 2001, vol. 30,

s. 99.