Forum Czytelników
F
o
r
u
m
C
z
y
t
e
l
n
i
k
ó
w
Analizator
A
n
a
l
i
z
a
t
o
r
Analizator
A
n
a
l
i
z
a
t
o
r
widma sygnału
w
i
d
m
a
s
y
g
n
a
Å‚
u
widma sygnału
w
i
d
m
a
s
y
g
n
a
Å‚
u
Analizatory widma zazwyczaj przeznaczone lone na osiem pasm o częstotliwościach Amplituda sygnału wejściowego powinna
są do współpracy z korektorami graficzny- środkowych: 34Hz, 75Hz, 160Hz, 340Hz, wynosić 0,7Vpp dla wskazania 0dB. Wzmoc-
mi. Umożliwiają też wizualną obserwację 750Hz, 1,6kHz, 7,5kHz oraz 16kHz, a natę- nienie stopnia wejściowego zależy od warto-
widma sygnału. Proponowany wskaz
nik żenie w każdym z nich jest wskazywane ści rezystorów R1 i R2. Wzmacniacz wstępny
widma sygnału wskazuje nie tylko natężenia przez 10 diod LED. nie tylko dopasowuje wejściowy sygnał, ale
przychodzącego sygnału, ale także rozkład Schemat ideowy układu znajduje się na także odseparowuje wejścia filtrów od sygna-
widmowy. Widmo dz
więku zostało podzie- rysunku 1. Cały analizator jest zasilany na- łu wejściowego. Sygnał z wyjścia wzmacnia-
pięciem symetrycznym o wartości cza zostaje doprowadzony do ośmiu filtrów
ą12...ą15V. Sygnał wejściowy audio zostaje pasmowo-przepustowych o częstotliwościach
Rys. 1 Schemat ideowy podany na wzmacniacz nieodwracający U1. podanych wyżej.
Elektronika dla Wszystkich
99
Forum Czytelników
W układzie
zastosowano fil-
Wykaz elementów
try z wielokrot-
nym ujemnym
Rezystory
s pr zężeni em
zwrotnym. CzÄ™-
R1,R55. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100k&!
stotliwości fil-
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220k&!
trów zostały wy-
R3,R7,R10,R13,R16,R19,R22,R25,R46. . . . . . . 47k&!
liczone przy sta-
łych wartościach
R4,R6,R9,R12,R15,R18,R21,R24 . . . . . . . 560k&!
rezystancji. Tak
R5,R8,R11,R17,R20,R23,R26-R28,R49-R54 . 10k&!
więc częstotliwo-
R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,6k&!
ści dobierane są
tylko przez war-
R29-36,R45. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1k&!
tości kondensato-
R37-R44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1M&!
rów. W układzie
R47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,2k&!
mo d e l o wy m
wartości rezysto-
R48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12k&!
rów są następują-
ce: R1 - 47k&!,
Kondensatory
R2 - 560k&!,
a R3 - 10k&!.
C1,C30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100nF
Aby dostosować
C2,C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56nF
filtr do potrzeb-
C4,C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33nF
nej częstotliwo-
ści, wystarczy
C6,C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15nF
zmieniać warto-
Rys. 2
C8,C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6,8nF
ści kondensato-
C10,C11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,3nF
rów. Dla układu Rys. 3, 4 i 5 Schematy montażowe (skala 50%)
modelowego do- C12,C13. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,5nF
broć wynosiła
C14,C15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330pF
ok. 3,5 a wartość
C16,C17. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180pF
wzmocnienia ok.
-10. Sygnały C18-C25. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330nF
wyjściowe z fil-
C26. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22nF
trów zostały po-
C27. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10nF
dane na prostow-
niki jednopołów- C28,C29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470µF
kowe zbudowane
z diod D1 do D8.
Półprzewodniki
Tranzystory T1 -
D1 - D8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1N4148
T8 kompensujÄ…
U1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . TL081
U2,U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LM324
U4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4051
U5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LM3916
U6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4520
U7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . NE555
U8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4028
T1 - T8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC558
T9 - T16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC548
W1 - W8 . . . . . . . . . . . . . . . bargrafy DC-10EWA
Pozostałe
JP1 . . . . . . . . . . . . . . . . goldpin 1x2 oraz zworka
Z1 . . . . . . . . . . . . goldpin 1x10 wraz z gniazdem
Z2 . . . . . . . . . . . . . goldpin 1x8 wraz z gniazdem
Z3,Z4 . . . . . . . . . goldpin 1 x 4 wraz z gniazdem
Z5. . . . . . . . . . . . . . goldpin 1x2 wraz z gniazdem
Elektronika dla Wszystkich
100
Forum Czytelników
spadek na diodach w kierunku przewodze- rator został zastosowany popularny NE555. Od Redakcji.
nia, który wynosi typowo dla diod krzemo- Jego częstotliwość jest wyznaczona przez Ten interesujący układ nie trafił do działu
wych 0,6V. Każdy z takich prostowników elementy R46, R45 i C27. Minimalna często- E-2000 przede wszystkim ze względu na
składa się z diody prostowniczej, tranzystora tliwość takiego generatora powinna wynosić usterki w działaniu dwóch kanałów o naj-
pnp i układu RC. Tranzystor w tym wypad- 150Hz. Przy mniejszych częstotliwościach wyższych częstotliwościach. Aby polep-
ku pracuje jako wtórnik emiterowy, na wyj- będzie dostrzegalne migotanie wyświetlacza. szyć działanie, warto zastosować szybsze
ściu którego występuje w stanie spoczynku Wyjście generatora U7 steruje licznikiem wzmacniacze operacyjne np. TL084.
napięcie ok. 0,6V względem masy. Napięcie U6B, którego wyj-
to powoduje podniesienie składowej stałej ścia sterują jednocze-
CiÄ…g dalszy ze strony 95.
na diodzie, kompensując jej spadek w kie- śnie wejściami adre-
runku przewodzenia. Stała czasowa narasta- sowymi multiplekse-
Pozostałe elementy zalano klejem epoksydowym, co czyni owa-
nia oraz opadania sygnału zależna jest od ra i dekodera U8.
da wodo- i wstrzÄ…soodpornym.
obwodu RC. Stała narastania wynosi ok. Kondensatory C1,
Układ można też
4ms, natomiast opadania 330ms. Wyjścia sy- C28- C30 filtrują na-
zmontować na płytce
gnałów z prostowników zostały dołączone pięcie zasilające
drukowanej przedsta-
do wejść multipleksera analogowego U4, układ. Do gniazd Z1
wionej na rysunku 2.
a następnie do wskaz
nika U5 - LM3916. Za i Z2 powinien być
Zmieści się ona całkowi-
pomocą rezystora R47 można dobrać prąd dołączony wyświe-
cie w pudełku po zapał-
wyjściowy dla słupka diod, natomiast za po- tlacz, którego sche-
kach. Możliwe jest także
mocą R48 został dobrany poziom sygnału, mat znajduje się na
zamknięcie owada w in-
przy którym zapala się cały słupek diod. rysunku 2. Jak wi-
nej obudowie, gdyż
Prąd diod został tak dobrany, by dla poje- dać, bargrafy W1 -
w płytce przewidziano
dynczej diody w słupku wynosił ok. 10mA. W8 zostały połączo- Rys. 2 Schemat montażowy
otwory na małe śrubki
Dużą zaletą układów LM39xx jest praca ne w matrycę, która
o trzymilimetrowej śre-
w dwóch trybach pracy: punktowym lub razem tworzy sieć 80
dnicy. Pod układ scalony montujemy podstawkę 14-nóżkową. Za-
słupkowym. Tryb pracy można wybrać za diod LED.
nim to zrobimy, w płytkę trzeba wlutować rezystor R6.
pomocą jumperka JP1. Przy założonej zwor- Rozmieszczenie
Do punktów oznaczonych jako "A", "B" lutujemy przewody
ce układ będzie pracował w trybie słupko- elementów na płyt-
do przetwornika piezo Q1. Do otworów oznaczonych jak "+" i "-
wym, natomiast po jej zdjęciu układ przej- kach zostało pokaza-
" podłączamy baterię zasilającą.
dzie do pracy w trybie punktowym. ne na rysunkach
Układ zlutowany ze sprawnych podzespołów powinien
Progi włączania kolejnych diod dla kostki 3...5.
działać od razu po zapadnięciu zmroku. W zależności od eg-
LM3916 są następujące: -20dB, -10dB, - Analizator został
zemplarza układu scalonego i tolerancji wykonania rezystorów
7dB, -5dB, -3dB, -1dB, 0dB, +1dB, +2dB zmontowany na
oraz kondensatorów może się okazać konieczne indywidualne
i +3dB. trzech dwustronnych
dobranie elementów R1 lub/i C1. Kto chce może wymienić
Część cyfrowa układu odpowiedzialna płytkach, złożonych
kondensator C2 na inny celem zmiany tempa narastania i opa-
jest za prawidłową obsługę wyświetlacza. w tzw. kanapkę. Moż-
dania dz
więku. Głośność owada ustala wartość rezystora R6
Wyjścia kostki U5 zostały dołączone bezpo- na spróbować zmie-
(w zakresie 1k&!...4,7k&!). Standardowo opornik ten jest wlu-
średnio do wierszy wyświetlaczy słupko- nić układ LM3916 na
towany pod układem scalonym. Jeśli będziemy częściej go wy-
wych. Natomiast kolumnami sterujÄ… tranzy- LM3915 lub na linio-
mieniać na inny, lepiej wlutować go od strony druku.
story T9 - T16. Ich kolektory zostały dołą- wy LM3914 i spraw-
Warto się przekonać na sobie jak funkcjonuje układ. Usta-
czone do plusa zasilania, gdyż prąd diod zo- dzić wizualnie działa-
wienie pożądanego działania może zająć parę dni albo raczej
stał ograniczony przez układ U5. Tranzysto- nie analizatora z taki-
nocy, ale od tego zależy, jak szybko owada wykryje osoba nim
ry są sterowane poprzez dekoder kodu binar- mi układami.
obdarzona. Ostatecznie wyregulowany układ podkładamy upa-
nego na kod 1 z 10. Najstarsze wejście tego
trzonej osobie, o której wiemy, że potrafi się śmiać nie tylko
dekodera zostało zwarte do masy, przez co Marcin
z innych.
kod wyjściowy jest kodem 1 z 8. Jako gene- Wiązania
Dariusz Knull
R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A
Elektronika dla Wszystkich
101