8676616253

zwrócenia uwagi na treść opisywanego dokumentu, nawet w samym opisie zasadniczym. Bardzo rzadko spotyka się bibliografie ograniczające się wyłącznie do cytowania samych tytułów, bez uzupełniania tytułów niejasnych lub bez adnotacji.

Układ bibliografii bywał rzeczowy (działowy lub systematyczny) albo alfabetyczny. Inne rodzaje układu tylko sporadycznie znalazły zastosowanie. Najczęściej występował układ systematyczny i działowy, z przewagą tego pierwszego. Stosowano go zarówno w bibliografiach retrospektywnych, jak i bieżących. W podziale dyscypliny naukowej na działy główne i niższych stopni nawiązywano z reguły do współczesnej sobie klasyfikacji danej dyscypliny naukowej. Układ alfabetyczny występował głównie do 1918 roku, potem tracił na popularności. Po drugiej wojnie światowej stosunkowo mało spotyka się bibliografii stosujących niewłaściwą z punktu widzenia informacyjnego zasadę naczelną układu, choć i tu natrafia się na rażące uchybienia. Co do zasad szeregowania wewnętrznego, można zaobserwować, że do 1939 roku dość często spotyka się szeregowanie przedmiotowe i logiczne, natomiast w okresie późniejszym zdecydowanie dominuje szeregowanie alfabetyczne, co nie zawsze jest korzystne, np. w bibliografiach retrospektywnych. Wyposażenie bibliografii w indeksy z czasem było coraz bogatsze, co świadczy o większym zrozumieniu potrzeb informacyjnych użytkownika bibliografii. Regułą jest zamieszczanie indeksów w bibliografiach samoistnych wydawniczo - często zaopatrzonych w dwa a nawet trzy indeksy. Widoczna jest również stopniowa poprawa jakości opracowania indeksów pod kątem metodycznym. Nie przykładano natomiast większej troski do ich kompozycji graficznej.

Zagadnieniem istotnej wagi była forma zewnętrzna bibliografii, rozpatrywana jednak nie tyle w aspekcie jej estetyki, co w aspekcie jej funkcjonalności, sprawności informacyjnej. Mimo pewnych niedoskonałości i uchybień wobec optymalnego modelu edytorskiego i typograficznego sądzić można jednak, że już pod koniec XIX wieku wytworzyły się prawie wszystkie elementy funkcjonalnego spisu tak w strukturze tekstu, jak i w strukturze typograficznej.

Przedstawiony obraz rozwoju polskich bibliografii nauk humanistycznych i społecznych nie wyczerpuje zagadnienia tych bibliografii, ale został on zawężony do aspektów historycznych i metodycznych. Istnieje cały katalog problemów, pojawiających się na styku bibliografia - nauki humanistyczne i społeczne, które urastają do rangi osobnych zagadnień, jak np. rola bibliografii w kontekście rozwoju informacji nauk oraz siła, kierunek i

10