8748915792

64 Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią.

Ryc. 5. Schematyczny profil podłużny doliny Drwęcy. — Schematisches Langsprofil des

Drewenztales.

a)    Wysoczyzna dyluwjalna (1: prawy brzeg, 2: lewy brzeg,— Diluvialplateau (1: rechter Hang, 2: linker Hang);

b)    górna terasa — Hochterrasse ; c) środkowa terasa — Mittclterrasse ; d) dolna terasa— Niederterrasse; e) nad-

zalewowa terasa — Hóhere Talauterrasse f) profil Drwęcy — Profil des Drewenzflusses.

w morenę brzeżną. Za tem przemawia obecność licznych depresyj, jako też wielka ilość grubego materjału narzutowego. Dolina Drwęcy posiada więc na tym odcinku, a szczególnie pod Swieciem (na wsch. od Brodnicy) charakter doliny przełomowej. Należy jednak przypuścić, że przełom ten utworzył się równocześnie z rynną dyluwjalną, którą skierował się odpływ wód roztopowych do dolnej doliny Drwęcy, a nie jest dziełem później dopiero utworzonej Drwęcy. Widoczny na tym odcinku zwiększony spadek górnej i środkowej terasy jest prawdopodobnie wynikiem różnicy poziomów poszczególnych rynien dyluwjalnych, którą rzeka zczasem złagodziła. Pozatem pewien wpływ na przebieg profilu górnej i środkowej terasy należy przypisać Branicy, która w czasie odwodnienia dyluwjalnego była najważniejszym dopływem Drwęcy, była jej wschodniem przedłużeniem. Jak wynika z wykresu, górna terasa zaczyna się poniżej ujścia Fali. Na tym odcinku schodzi ona z poziomu wysoczyzny do doliny. W odróżnieniu od górnej terasy, która prostolinijnym spadkiem dąży w kierunku doliny Wisły, niższe terasy wykazują dostosowanie się do poziomów doliny Wisły przez nagłe powiększenie spadku przy samem ujściu. Wskazuje to na zmianę roli, jaką odgrywała Drwęca wobec Wisły. Na pozornie górnej terasy Drwęca była doliną równorzędną pradolinie Toruń-sko-eberswaldzkiej, była jej przedłużeniem na wschód. Od chwili wcięcia się w ten poziom Drwęca stała się jej dopływem,

Profil nadzalewowej terasy naśladuje prawie wiernie profil dzisiejszego dna Drwęcy. Fakt ten wskazuje na to, że na utworzenie nadzalewowej terasy nie tyle wpłynęły zmiany w bazie erozyjnej, ile meandrowanie Drwęcy. Dowodzi tego zresztą samo rozmieszczenie terasy tej w dolinie. Małe nierów-