1108720320

202

Jan Beliczyński

wymagali od stratega wiedzy, zdolności przywódczych, talentów politycznych i pragmatyzmu. Jak zauważa K. Obłój [1998, s. 14], wiele elementów greckiego podejścia do funkcji stratega i sensu strategii zachowało się do dzisiaj, jak na przykład: decyzje ważne i długofalowe, fundamentalny wpływ na sukces (życie) lub porażkę (śmierć), wiedza, kompetencje. Warto w tym miejscu wspomnieć, że wybitny grecki historyk Tukidydes (460-399 r. p.n.e.) w pracy Wojna pelopo-neska zawarł syntezę ówczesnej myśli strategicznej, prezentując wykorzystywane w wojskowości strategiczne i taktyczne rozwiązania. Największym przedstawicielem myśli strategicznej starożytnej Grecji był - wspomniany wcześniej - Kseno-font, który w pracy Anabaza (Wyprawa Cyrusa) dokonał kodyfikacji zasad prowadzenia działań wojennych, a także związanych z nimi zagadnień organizacyjnych, wyszkolenia i taktyki. Ksenofont jako pierwszy dokonał rozróżnienia pomiędzy strategią (przygotowanie wszystkiego, co jest potrzebne do wojny) a taktyką (ustawienie wojsk i obranie właściwego szyku bojowego) [Kuźniar 2006, s. 22],

W starożytnej Grecji przez technikę (T£%vrj) rozumiano kunszt, sztukę, fachowe umiejętności i sprawności, których zawartość można przekazać innej osobie. Sztuką dla starożytnych greków była praca architekta, cieśli, tkacza, malarza, rzeźbiarza, lekarza, jak i umiejętność sterowania okrętem. Termin r£%vr] obejmował wszelką pracę człowieka, jeśli była wytwórcza, jeśli korzysta z umiejętności i jest świadomie oparta na regułach ogólnych, a nie tylko na rutynie (por. [Pelczar 2007, s. 251]).

Mając na uwadze praktyczny wymiar zarządzania, warto wspomnieć o Aleksandrze Wielkim (356-323 r. p.n.e.), który posługiwał się organizacją sztabową dla koordynacji działań w trakcie prowadzenia kampanii wojennych. Uznawał on strategię jako koncepcję działania zależną od uwarunkowań sytuacyjnych.

5. Starożytny Rzym

W Cesarstwie Rzymskim istniała sprawna struktura organizacyjna instytucji państwa oraz wojska. Starożytni Rzymianie doskonale rozwiązywali problemy kontroli przy dużych odległościach i niskim rozwoju urządzeń łączności. Ogromne posiadłości ziemskie (latyfundia) należące do określonej osoby, rodu czy kościoła wymagały od ich właścicieli znacznych umiejętności w zakresie zarządzania.

Wynalazkiem starożytnych Rzymian była linia montażowa. Została ona zastosowana około 260 r. p.n.e. przy budowie, w ciągu kilku miesięcy, 120 dużych wiosłowych okrętów wojennych przeznaczonych do kampanii wojennej z Kartaginą [Kożuch 2007, s. 16].

Katon Starszy (Marcus Porcius Cato, 234-149 r. p.n.e.) w De agri cultura (O gospodarstwie wiejskim) podaje dyrektywy sprawowania ścisłego nadzoru