1155787664

Zdobyć historię.

dania, tworzenia znaku dla kogoś. Nie ma innego niż egzystencjalne uzasadnienia dla sensu słowa wywołującego działanie. Parnicki dba o to usilnie, nawet w szyderstwach i kpinach z bohaterów powieści widać złączenie w koncepcji postaci aspektów działania i znakowania świata.

Biedacy, narzędzia bezradne sztuki wytwórczej, jak pióra sztuki piśmienniczej... (3. 492]

Problem jednak w tym, że dyskurs tekstu, który do nas przychodzi nie wnosi z sobą własnego uwierzytelnienia, jest w tym względzie bezradny. Kiedy zaś tekst rezygnuje z pretensji do gwarancji własnych przedstawień, wówczas ujawnia swą moc znaczącą, podstawia się w miejsce nieosiągalnego desygnatu, wypełnia w całości puste miejsce, zacierając własne zapośredniczenie.

Usiłowanie uwierzytelnienia, stabilizacji znaczącego poziomu tekstu zostanie u Parnickiego wymuszone nieustannie rozbijanym przedstawieniem, przedstawieniem ,,w' zlej wierze”, niepewnym, szczątkowym i kłamliwym. Przedstawieniem, które troszczy się, aby nie przedstawiać — przede wszystkim — wyglądu przedmiotów i postaci oraz fabuły świata powieści. Tarcza i maska, które mogą stanowić emblematy przedstawienia w powieści, służą wszak do ukrywania się, do obrony, do przesłaniania. W planie akcji, mają chronić bohaterów' przed przemocą politycznych wrogów, przed torturami, śmiercią na polu bitwy. Maska i tarcza języka to jedyna osłona, jaką dysponują zjazdowiczc przed dominacją sil politycznych i wojskowych, których są narzędziami. Realizując cele swoich mocodawców, podejmują jednocześnie grę z władzą o życie lub przynajmniej o sens śmierci. Mizerne możliwości, jakimi dysponują uczestnicy zjazdu wobec potęg Chazarów, Bizancjum. Franków, Papiestwa budzą gorzki śmiech, podobnie jak ich ty godniowe debaty i zapisy, mające doprowadzić do „ugięcia wichru dziejowego”.

Podstępy mowy przeciw działaniom władzy mają dwie konsekwencje: dają częściowe ukrycie w anonimowości maski, ale zmuszają do wyrzeczenia się tożsamości istnienia, które, jak pokazuje autor, nic sprowadza się do czystej chęci przeżycia, ale do odzyskania własnych pragnień i dążeń, tłumionych ze strachu w kamuflującym dyskursie. Postać, w trosce o siebie, tworzy rozpraszający się dyskurs; nim się okrywa, aby już za chw ilę starać się spod niego wydobyć, widząc z jaką łatwością słowo wciska się w miejsce bytu, wypełniając to miejsce własną samowy starczalnością. Nie może jednak zamilknąć, gdyż

Mowa, która triumfuje nad silą fizyczną, nie może się zatrzymać. [...] Obiektywnie powoduje nim strach, że jeśli nie będzie nieprzerwanie podtrzymywał przewagi słowa nad silą. zostanie tej przewagi przez silę pozbawiony. Słowo bowiem wie, że jest słabsze od natury, którą oszukało³⁵.

³⁵ M. Horkheimer, T.W. Adomo, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przełożyła M. Lukasiewicz, War szawa 1994, s. 85.