130859130

Open Access Library Aiuial V • 2015 • Issue 1

powodując wykruszenie krawędzi skrawającej. Wielkość naprężeń w obszarze skrawania jest zmienna w czasie i w połączeniu ze zmianami obciążenia może tworzyć środowisko dla uszkodzeń zmęczeniowych [18, 33],

Ścieranie twardymi cząstkami występującymi w obrabianym materiale powoduje pojawienie się rowków lub w yżłobień na pow ierzchniach natarcia lub przyłożenia narzędzia.

Zużycie narzędzi jest zależne od naprężenia stycznego, temperatury, fizycznych i chemicznych własności stykających się materiałów i względnych prędkości na powierzchni styku zużywających się powierzclmi [15], W celu właściwego doboru stykających się materiałów używa się map mechanizmów zużycia, określających zakres nacisków oraz prędkości skrawania będących rezultatem specyficznych mechanizmów zużycia [31], Na rysunku 2.10 przedstawiono 4 główne klasy mechanizmów: zatarcie, nadtopienie, zużycie z przewagą utleniania/dyfuzji i zużycie w przeważającej części plastyczne. Nacisk (naprężenia normalne), prędkość skrawania i zużycie powierzclmi mają wpływ na temperaturę. Linie przerywane na rysunku oznaczają największe dopuszczalne warunki pracy [18].

Różne prędkości skrawania, wielkości posuwu i grubości warstwy skrawanej decydują o zróżnicowanym zużyciu narzędzi (rys. 2.11). Zależnie od materiału obrabianego, operacji,

znaczna deformacja i granica pęknięć

strefa bezpiecznej pracy narzędzia

skrawającego    ^

dyfuzyjno- %

odkształcenie plastyczne utleniające &

prędkość skrawania-►

Rysunek 2.10. Mapa mechanizmów zużycia materiałów narzędziowych [18]

26

L.A. Dobrzański, D. Pakuła, M. Staszuk, A.D. Dobrzańska-Danikiewicz