1941127250

229

RECENZJE, OMÓWIENIA, NOTY

W DRODZE

DO SPOŁECZEŃSTWA

INFORMACYJNEGO

Józef Lubacz (red.): W DRODZE DO SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO. Ośrodek Zagadnień Społeczeństwa Informacyjnego Instytutu Zagadnień Współczesnej Cywilizacji Politechniki Warszawskiej. Warszawa 1999. S. 250.

Książka jest zbiorem tekstów polskich naukowców, m.in. socjologa mediów z UJ — Tomasza Gobana-Klasa i Kazimierza Krzy-sztofka — socjologa i politologa z Uniwersytetu Białostockiego, na temat społeczeństwa informacyjnego. Autorzy opisują zjawiska prawne, socjologiczne i etyczne w związku z wpływem technicznej ewolucji środków komunikowania na rozwój i funkcjonowanie społeczeństwa.

Lubacz we wstępie do zbioru nie definiuje, czym jest „społeczeństwo informacyjne”. Uważa, że termin ten jest prowizoryczną nazwą społeczeństwa, które dopiero się kształtuje, a w którym wielką rolę odegrają techniczne środki przekazywania informacji.

W rozdziale zatytułowanym „Społeczeństwo informacyjne i jego teoretycy”, napisanym przez Gobana-Klasa, poświęconym teoretykom komunikowania, autor dowodzi, że wiele pojęć funkcjonujących dziś w nauce o mediach i komunikowaniu zostało po raz pierwszy użyte przez badaczy japońskich.

Z kolei Krzysztofek w rozdziale „Polityka i demokracja w społeczeństwie informacyjnym” opisuje wizje „cyberdemokracji” zróżnicowane pod względem roli technicznych środków przekazu w ich funkcjonowaniu. Przedstawia też futurystyczne możliwości Internetu w rozwoju procesów demokratycznych, np. wyborów (autor spekuluje, że w roku 2004 obywatele USA wybiorą prezydenta przez Internet).

Rozdział „Perspektywy przekształceń prawa o komunikowaniu masowym i indywidualnym” Stanisława Piątka traktuje natomiast o wpływie ewolucji środków komunikowania, w szczególności Internetu na unormowania prawne dotyczące przepływu informacji. Prawu autorskiemu poświęcony jest natomiast rozdział pióra Aurelii Nowickiej pt. „Prawo autorskie a społeczeństwo informacyjne w świetle regulacji międzynarodowych”.

W zbiorze znajdują się ponadto następujące rozdziały: „Społeczeństwo informacyjne: próba nazwania naszych czasów” — autorstwa Andrzeja Sicińskiego; „Infrastruktura informacyjna i okolice” — Józefa Lubacza i Romana Galara; „Paradoksalne konsekwencje rewolucji informacyjnej w edukacji” — tych samych autorów; „Od definicji życia do definicji śmierci. Ewolucja roli medycyny w cywilizacji informacyjnej” — Waldemara Koszewskiego, a także „Miasto jako scena i fragment sztuki. Praktyki artystyczne między tradycyjnymi instytucjami a technopolis” — Anny Zcidler-Janiszewskiej.

W aneksie dołączonym do zbioru przedstawione są m.in. dane obrazujące zaawansowanie poszczególnych państw' na drodze do „społeczeństwa informacyjnego” na podstawie ilości użytkowników telefonów, telefonów komórkowych i Internetu w poszczególnych państwach. Polska zajęła w tym rankingu 28 miejsce na 29 badanych.

Książka jest interdyscyplinarnym zbiorem tematów', które łączy wspólny mianownik przeobrażeń w' sferze komunikowania, spowodowanych przede wszystkim rozwojem Internetu. Dzięki temu, że zagadnienia techniki, politologii, prawa i nauk o komunikowaniu zebrano w' jednej pracy, osoba pisząca np. pracę magisterską z zakresu nauk humanistycznych może zorientować się w zjawiskach powodowanych przez ewolucję technologii komunikowania, uzyskując doskonałe kompendium wiedzy na jej temat.

Książka zredagowana przez Lubacza jest jedną z tych pozycji na polskim rynku wydawniczym, która przedstawia Internet i ewolucję innych środków komunikowania z punktu widzenia nauk humanistycznych, tj. etyki, prawa, politologii i socjologii. Dlatego może okazać się także przydatna dla studentów i pracowników naukowych uczelni technicznych. Dzięki niej będą mogli spojrzeć na przeobrażenia środków komunikowania nie tylko jako na efekt postępu technicznego, lecz także jako na przyczynę silnie generującą ewolucję społeczeństwa określonego w zbiorze mianem „społeczeństwa informacyjnego”, w którym za postępem technicznym muszą podążać regulacje etyczne i prawne, a w którym powoduje on również zmiany w dziedzinie sztuki i