1999020669

(41) ZARYS HYDROGRAFII HAł.TYKU 41

larnych i równikowych wynosi około 0 metrów; na Bałtyku, w obrębie tworzenia się warstwy homohalicznej, na przestrzeni Rngia — zatoka Fińska, gdzie temperatura waha się od 1° zimą do 12° latem, zaznacza się różnica poziomu o 3,2 cm;

2) opad atmosferyczny na morzu i w obrębie zlewiska podnosi poziom wody; jednak przybór ten nie może wynieść więcej jak 3—4 cm. gdyż nadmiar odpłynie przez cieśniny duńskie (jak to wykazał Ber g-sten (6));

3) różnica w gęstości wody — na południu Bałtyku;

woda Botniku jest lżejsza niż dalej

4) ciśnienie i wiatr. Kompleks zmian anemobarycznyeh powoduje największe wahania wodostanu. Powierzchnia wody działa jak olbrzymi barometr; spadek ciśnienia o 1 mm powoduje podwyższenie wodostanu o 13,6 mm. Podczas przechodzenia głębokiego cyklonu nad Bał-tjkiem woda tworzy pod nim płaską kopułę o wysokości dochodzącej do 1 metra (na oceanie wysokość ta wynosi do 3 metrów); kopuła ta wodna przesuwa się wraz z cyklonem. Wiatry ze składową odlądową obniżają, z dolądową podnoszą wodostan. Długotrwały wiatr zachodni w zatoce Fińskiej może spiętrzyć wody o kilka metrów i spowodować powodzie przy ujściu Newy. Długotrwały wiatr północny u wybrzeży polskich może spowodować przybór wody o jeden, nawet czasem do 2 metrów (zalanie i przerwanie półwyspu helskiego). Podczas przemieszczania się układów ciśnienia nad Bałtykiem powierzchnia wody jest w ciągłym ruchu, poziom wody nieregularnie się podnosi i obniża, wytwarzają się przy tym prądy.

Nieco inaczej klasyfikuje wahania poziomu Bałtyku szwedzki hydrograf F. Bergsten (6):

1)    przypływ i odpływ (mające małe znaczenie);

2)    zmiany powodowane czynnikami meteorologicznymi;

a)    impulsy idące z mórz na zachód od Skandynawii przez Sund i Bełty,

b)    fluktuacje powodowane zmianą ciśnienia,

c)    deniwelacje pow-odow^Tane wiatrami, natury lokalnej i związane z kształtem basenu,

d)    wahania powodowane opadem nad Bałtykiem i zlewiskiem.

Łącząc w jeden system czynniki powodujące zmiany poziomu oraz okres i amplitudę wahań Meissner (28) podaje następujące zestawienie wahań poziomu Bałtyku:

1) fale wiatrowe z okresem 5—10 sekund,