1999020757

(3) KLIMATOLOGIA OBSZARU BAŁTYCKIEGO 65

W ramach klasyfikacji K ii p p e 11'a ') (58) mamy na obszarze bałtyckim, rozumianym jako zlewisko morza Bałtyckiego w ściślejszym znaczeniu, cztery dzielnice klimatyczne. Mianowicie od południa do linii Kłajpeda—Gotland—Smaland—Oslo występuje strefa „Cfb” = klimat buku, na północ od tej linii do szerokości geograficznej 61° rozciąga się strefa klimatu „Dfb klimat dębu. Następna linia podziału biegnie równolegle do brzegu Oceanu Lodowatego, sięgając wzdłuż gór na południe: dzieli klimat brzozy „Dfc’ od wąskiego pasa przybrzeżnego tundry „E”.

W roku 1934 prof. Wł. Gorczyński (52) ogłosił, ustanowioną po długich badaniach nad klimatem ziemi, klasyfikację opartą na ter-mice. Dzieli on klimaty na 5 zasadniczych grup: gorących, suchych, umiarkowanych, krańcowych i śnieżnych. Ustanowił on przy tym system dziesiętny klimatów. Na Europę północno-zachodnią przypadają klimaty 7 i 8. Klimat 7 ma tutaj poddziały 7, i 7_X bis, 7, i 7, bis, 8 — 8, i 8_X bis. Grupę klimatów 7₂ i 7₂ bis nazywa dzielnicą przejściowo-mor-ską, klimaty 8_t i 8_xbis klimatami europejskimi kontynentalnymi.

Granice stref klimatycznych według K o p p e n a i G o r c z y ń-s kiego nie pokrywają się zupełnie; jest to zrozumiałe, gdyż pierwsze przeprowadzone zostały na przesłankach botanicznych, drugie zaś na podstawie stosunków termicznych. Zasadnicza linia podziału u G o r-c z y ń s k i’ego biegnie w obniżeniu wielkich jezior szwedzkich, przecina Bałtyk i dalej przebiega na południowy wschód od Tallinna. Na północ od niej znajduje się strefa klimatów europejskich kontynentalnych. Przebiegu granicy między klimatami Cfb i Dfb K ó p p e n’a przez Prusy Wschodnie i Polskę Gorczyński nie uznaje, odsuwając ją bardziej na wschód.

Niewielkie rozmiary morza Bałtyckiego, bliskie sąsiedztwo przeciwległych brzegów i dobra znajomość warunków meteorologicznych tak na półwyspie skandynawskim, jak u brzegów wschodnich i południowych sprawiają, że mimo braku obserwacji, dokonywanych w sposób ciągły na samym obszarze wodnym Bałtyku, czy to podczas rejsów

U Koppen w swej nowej klasyfikacji z r. 1931 wyróżnił 5 klas:

A z=    klimaty zwrotnikowe dżdżyste,

B —    „    suche,

C —    .,    umiarkowane ciepłe,

D —    „    mroźne w zimie (lesisto-śnieżne),

E =    „    śnieżne (tundra).

Przez dodanie drugiego symbolu powstaje 11 regionów, np. AF...Cf — ciepły umiarkowany, Df — zimą wilgotny i zimny... itd. Trzeci symbol — litery a. b, c, charakteryzuje lato. W ten sposób trójliterowe symbole pozwalają oznaczyć każdy klimat na ziemi.

Przegląd Oeograficzny, t. XVI, 1936