2251772453

Mgr inż. Paweł Niemczyk Delegat SGP do Komisji III FIG

Postęp naukowo-techniczny w dziedzinie instrumentów, metod,

fotogrametrii i kartografii w latach 1953—1958

Z obrad Komisji Ul FIG na IX Kongresie w Delft w dniach 28.VI11 — 4.1X.1958 r.

i

Wśród siedmiu komisji Międzynarodowej Fetoacji Geodetów, Komisja III okazała się w czasie IX Kongresu w Delft, w Holandii jedną z najbardziej pracowitych, a przy tym równocześnie bardzo konkretnycn i owocnych w pracy. Świadczy o tym nie tylko duża u os posiedzeń roboczych, których w ciągu 5 dni było p ^ał£ przede wszystkim szeroki zakres problemów omowionycn zarówno w nadesłanych krajowych referatach sprawozdawczych i w referacie generalnym, jak również w szeregu referatów specjalnych, wygłoszonych i przedyskutow-anych na Kongresie. Jest to zresztą zrozumiałe, jeśli się zw^y* ‘ Komisja III jest główną komisją techniczną FIG, zajmującą się problematyką postępu naukowo-technicznego we JJszys-kich prawie dziedzinach geodezji i kartografii. Zadaniem jej jest bowiem rejestrowanie i udostępnianie geodet najnowszych osiągnięć w zakresie: instrumentów, metod, fotogrametrii i kartografii.

Prace przygotowawcze do IX Kongresu w Komisji III w zasadzie bezpośrednio po ^mknięciu rw przedniego VIII Kongresu w Paryżu, to jest w roku 1953 Największe jednak nasilenie tych prac panowało . (opracowanie krajowych referatów

i w pierwszej połowie 1958 r. (opracowanie referatu generalnego oraz referatów specjalnych). O^b°wią^ywała Py tym zasada, że omawiać należy tylko te osiągn ę • nastąpiły po r. 1953, a wyjątkowo również l te.^k‘^^e ^ wprawdzie już wstępnie zasygnalizowane na VI I gr w Paryżu, ale których szczegółowe opracowanie i^ zastosowanie w praktyce nastąpiło w okresie między VIII i Kongresem.

Referaty sprawozdawcze zostały nadesłane przez krajowe stowarzyszenia geodetów z następujących państw: Austria, Belgia, Czechosłowacja, Dania, Finlandia, Francj > dia, Izrael. Liberia, Luksemburg. Niemiecka R^ublUw F^ deralna. Polska, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania i Włochy. Delegat Argentyny udzielił informacji o stanie geodezji w swoim kraju w czasie obrad Komisji III na kongresie.

Ponadto w obradach Komisji wzięli udział przedstawiciele mastęoujacych oaństw: Burma. Cejlon. ^Ir^ⁿr wia, Kanada, Maroko, NRD, Portugalia, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, Wenezuela, Wietnam, Węgry i Zuiąze.. Południowej Afryki.

Ogółem na Kongresie w pracach Komisji III brali udział przedstawiciele 30 państw, frekwencja na posiedzeniach jąkała się zazwyczaj w granicach od 100 do 1d0 dele.^ato , w zależności od dyskutowanego tematu.

Re^ferat generalny opracował przewodniczący Komnii III. prof. dr inż. F. Hunger z Instytutu Geodezji Uniwersytetu Technicznego w Berlinie zachodnim. Jest to świetne uogólnienie kierunków postępu naukowo-techniczneg , J rysowały się w latach 1953-58 poprzez Uone, osiągnięcia na polu konstrukcji lnstrumen^ i prayraądów geodezyjnych, nowych metod i nowych MrtOMdtó no niefotogrametryC7nej techniki geodezyjnej, j    gr

metru na drodze do automatyzacji obliczeń oraz na polu kartografii. Liczne odsyłacze do krajowych referatów sprawozdawczych i do referatów specjalnych umożliwiają czytelnikowi, którego aktualnie jakiś problem mteresujetra-fienie do najnowszych źródeł i pozycji literatury fachowej w tym zakresie.

Osiągnięcia geodezji polskiej, która na w Paryżu nie była reprezentowana, spotkały się na ^Kongresie z dużym zainteresowaniem i uznaniem, co znala wyraz między innymi w tym, że referat ge krotnie o nich wspomina, przytaczając nieraz cytaty skiego referatu sprawozdawczego. Prezydium Komisji zwróciło się do delegacji polskiej ze wtsteona. nie wiążącą jeszcze propozycją, aby geodeci polscy oprac^ali na następny X Kongres w Wiedniu referat specjalny na temat

światowych osiągnięć w dziedzinie geodezji inżynieryjno-przemysłowej i pomiarów odkształceń. Delegacja polska, mając w swym składzie na Kongresie w Delft kilku wybitnych przedstawicieli warszawskiego i krakowskiego ośrodka n.aukowego, była w stanie już na miejscu wyrazić gotowość przyjęcia tego zaszczytnego, a zarazem wysoce zobowiązującego wyróżnienia.

W czasie obrad Komisji III w Delft zostały wygłoszone i przedyskutowane następujące referaty specjalne:

1.    Nowości i ulepszenia w instrumentach i przyrządach geodezyjnych — prof. dr inż. Fr. Kobold — Zurich.

2.    Zastosowanie nowoczesnych maszyn do liczenia w geodezji — inż. dypl. H. Seifers — Monachium.

3.    Obecny stan fotogrametrycznych opracowań wielko-skalowych — Sven G. Molier — Sztokholm.

4.    Zastosowanie fotogrametrii katastralnej w Austrii do nowych pomiarów terenów o wysokiej wartości gruntu — inż. dypl. F. Hlawaty i inż. dypl. W. Kamenik — Wiedeń.

5.    Podstawy tecrii spostrzeżeń (z zastosowaniem analizy tensorowej i statystyki mn⁴ematycznej) i jej zastosowanie w pomiarach katastralnych i inżynieryjnych — inż. W. A. Classen i inż. A. H. Kooimans — Delft.

6.    Nowe środki pomocnicze do soor^adzania planów i map wi.-lkoskalowych — prof. dr inż. W. Engelbert — Hanower.

Wyniki obrad Komisji III najbardziej ogólni* ujęte zostały w czterech rezolucjach uchwalonych na końcowym posiedzeniu plenarnym IX Kongresu.

Rezolucja I. Rozwój zupełnie nowych typów instrumentów, opartych na zasadach nowoczesnej fizyki, nie zamyka drogi dalszemu rozwojowi i ulepszeniu konstrukcji dotychczasowych typów instrumentów.

W pomiarach szczegółowych i dla indywidualnie praktykujących geodetów instrumenty optyczne dotychczasowego rodzaju są i pozostaną nadal niezbędne. Jest więc konieczne, aby i w przyszłości otrzymywały one najwyższy stopień sprawności, odpowiadający aktualnemu stanowi wiedzy oraz możliwości technicznych ich produkcji, aby bvłv możliwie najbardziej dogodne w użyciu i możliwie najtańsze.

Obok tego jednak, rzecz oczywista, ze wszech miar godne polecenia jest dalsze owocne wykorzystywanie przez konstruktorów innych zasad fizyki.

Rezolucja II. W pomiarach szczegółowych każdorazowo powinny być stosowane takie metody, które dla osiągnięcia danego celu sa najbardziej odpowiednie, niezależnie od tego, c?v to będą metody niefoto.grametTyczne czy też fotogrametryczne.

Praktyka wykazuje, że największe trudności w pracy, dużo zbędnych kosztów, nadmierna stirata czaau. a często na-w-f ''gola niewystarczające rezultaty pomiarów występują przede wszystkim wtedy, gdy usiłuje się przedstawione zadanie rozwiązać w soosób jednostronny, bez wykorzystania wszystkich możliwości, jakie w danvm wypadku występują.

Aby zapewnić osiąganie na raoionalnej drodze najbardziej optymalnych rozwiązań, zaleca się:

1.    W każdym wypadku staranni*¹ rozważyć wszystkie możliwości i korzyści, jakie dać powinno zastosowanie z jednej strony metody niefotograrnetwcznei. a ? drugiej strony metody fotogrametrycznej, obie wstępnie wybrane metody sprecyzować i jeżeli to się okaże pożyteczne dla osiągnięcia danego celu. a tak właśnie bedzie na pewno w bardzo licznych wypadkach — zastosować kombinacje obu metod.

2.    Tak wyszkolić geodetów. abv opanowali metody fotogrametryczne i poznali ich możJiwości co najmniej na tyle, żeby w codziennej swej praktyce byli w stanie stosować się do zalecenia 1.

3.    Do geodezyjnych instrukcji technicznych wprowadzić również metody fotogrametryczne, przemsy o posługiwaniu się przyrządami fotogrametrycznymi, o ich rektyfikacji oraz ustalić dopuszczalne granice błędów, właściwe dla podstawowych metod fotogrametrycznych.

307