2278216003

wniosła pedagogika Nowego Wychowania.³² Pedagogika ta wywarła również istotny wpływ na działalność praktyczną służącą ochronie praw dziecka.³³

W okresie tym nastąpił również wielki rozwój instytucji (szkół i zakładów) dla dzieci niepełnosprawnych psychicznie czy fizycznie, upośledzonych w rozwoju umysłowym, ociemniałych, głuchoniemych. Rozwijała się także pedagogika specjalna i lecznicza, powstawały uczelnie kształcące i przygotowujące przyszłych nauczycieli i wychowawców dla potrzeb szkolnictwa specjalnego.³

Duży wkład w rozwój ochrony dziecka i jego praw na gruncie polskim wniosła pedagogika okresu międzywojennego. Pedagodzy społeczni skupieni w Polskim Komitecie Pomocy Dzieciom, Instytucie Spraw Społecznych, Instytucie Pedagogiki Specjalnej, Związku Nauczycielstwa Polskiego, tacy jak Helena Radlińska, Maria Grzegorzewska, Czesław Babicki, Kazimierz Jeżewski i inni, podjęli prace badawcze nad rolą środowiska w wychowaniu człowieka, a przygotowane przez nich cenne analizy teoretyczne oraz wskazania praktyczne bezpośrednio bądź pośrednio wiązały się z ochroną dziecka.³⁵ W oparciu o teoretyczne dociekania nad istotą i koniecznością wspomagania rozwoju dziecka oraz ukazane zależności zachodzące pomiędzy efektami wychowania i opieki, a warunkami życia dzieci i młodzieży zaczęto konstruować system sprawiedliwego zagwarantowania praw dziecka.³⁶

Duży wkład w rozwój teorii i praktyki praw dziecka wniósł personalizm filozoficzny (zwłaszcza w wersji Jacguesa Maritaina - prekursora Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Emanuela Mouniera) i pedagogika personalistyczna, gdyż to właśnie personalistyczna koncepcja osoby ludzkiej i godności osobowej człowieka stanowi źródło, ontyczną podstawę praw i wolności dziecka, jego podmiotowego traktowania w społeczeństwie demokratycznym.

To personalizm ujmuje dziecko i jego rozwój w sposób integralny, obejmując sfery: fizyczną, biologiczną, społeczną, intelektualną, moralną i religijną, co rzutuje na katalog i treść przysługujących dziecku naturalnych “Zob. s. Wołoszyn, 2005: Oświata i wychowanie w XX wieku .... s. 170-171; S. Sztobryn, 2005: Pedagogika Nowego Wychowania, (w:) Pedagogika. Podręcznik akademicki, Tom I, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Wyd. PWN, Warszawa, s. 278-292.

³³W 1905 roku w Lille we Francji powstało Biuro Międzynarodowe Opieki, które zajmowało się ochroną dzieci opuszczonych, a w 1908 roku powstała organizacja pod nazwą Międzynarodowe Kongresy Wychowania Moralnego z siedzibą w Londynie. W 1913 roku w Brukseli odbył się I Międzynarodowy Kongres Opieki nad Dzieckiem, na którym zwrócono uwagę na potrzebę rozwoju instytucji opiekuńczych dla dzieci zaniedbanych moralnie i wychowawczo. Zgłoszono także projekt powołania Międzynarodowego Stowarzyszenia Opieki nad Dzieckiem, które powstało dopiero po I wojnie, w roku 1922, z siedzibą w Brukseli. W 1920 roku w Genewie powołano Międzynarodowy Związek Pomocy Dzieciom.

^Na gruncie polskim duży wkład w tym zakresie wniosła M. Grzegorzewska, wybitna pedagog i psycholog; zob. S. Wołoszyn., 2005: Oświata i wychowanie w XX wieku, (w:) Pedagogika. Podręcznik akademicki..., s. 173.

³⁵Zob. E. Kantowicz, 1996: Ochrona praw dziecka w kontekście działalności UNICEF, Wyd. „Żak”, Warszawa, s. 8-9.

³⁶ Tamże, s. 8.

17