2455029610

ROZDZIAŁ II

INTERNET JAKO PROCES TWORZENIA WIĘZI SPOŁECZNEJ

1. Więź społeczna jako podstawa wszelkich zbiorowości ludzkich 1.1. Pojęcie więzi społecznej i stosunki w grupie

Więź społeczna w literaturze socjologicznej jest pojmowana szeroko i obejmuje cały zakres życia grupowego. Pojęcie definicyjne rozumiane jest w sposób niejednolity. Niekiedy interpretuje się je bardzo szeroko jako to, co spaja zbiorowości ludzkie. W „Elementarnych pojęciach socjologii” Jan Szczepański stwierdza, iż więź społeczną można określić jako: „zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej, skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolną do trwania i rozwoju.”³⁴ W społeczeństwie informacyjnym, jakie obecnie się tworzy, pojawiają się niewątpliwie nowe typy więzi społecznej, która jest podstawą wszelkich zbiorowości ludzkich. Od zarania dziejów rozwijały się wspólnoty, w których więź wyrastała z poczucia braterstwa, sąsiedztwa i pokrewieństwa. Były to więzi typu wspólnotowego Gemeinschaft, opartej na uczuciach i jedności idei, która wynikała z podobieństwa i dzielenia doświadczeń. Ludzie uczestniczyli w tego typu wspólnocie całymi swoimi osobowościami. W społeczeństwie industrialnym dominowało stowarzyszenie Gesellschaft, gdzie występowały więzi typu formalnego, racjonalne i oparte na interesach. Łatwo stąd wywnioskować, iż w społeczeństwie informacyjnym zrodzą się nowe typy więzi i oparte o nie nowe typy zbiorowości, a Internet jest tutaj doskonałym tego przykładem.

Więź społeczną można określić jako ogół stosunków, połączeń i zależności skupiających jednostki w zbiorowości ludzkie. S. Kosiński definiuje to zjawisko jako: „zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolną do trwania i rozwoju.”³⁵ Składnikami więzi są czynniki obiektywno- formalne, wynikające z cech i struktury społeczeństwa i spontaniczno- subiektywne, będące następstwem decyzji jednostek. Więź społeczna ulega zmianie, może być silniejsza bądź słabsza. „W pewnych ideologiach akcentuje się krępujący charakter więzi społecznej (uzależnienie, związanie), zwykle jednak zwraca się uwagę na więź społeczną jako czynnik umacniający dany zespół,

³⁴    J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970, s. 239.

³⁵    S. Kosiński, Socjologia ogólna, zagadnienia podstawowe. Warszawa 1987, s. 134.

18