2711905568

Odpowiedź S. Żurkowi 277

nej Narwi. Pomija fakt, że od dłuższego już czasu zajmuję się zagadnieniami genezy i rozwoju gleb na wydmach (Banaszuk, 1979; Banaszuk H. i P., 1992). Ponieważ w problematyce tej szczególną rolę odgrywają gleby kopalne, muszę dążyć do rozpoznania budowy wydm i stratygrafii osadów wydmowych, a ze względu na to, że szczególnie wdzięcznymi obiektami do badań paleopedologicznych są wydmy w Kotlinie Tykocińskiej, budowę jednej z nich (w okolicach Kruszyna) śledzę już od lat, w miarę jej rozkopywania. To właśnie z tej wydmy pochodzą daty 11,2 i 9,2 ka przytaczane przez S. Zurka, lecz nic są to jedyne na tej wydmie datowania. Próbki do badań TL pobierałem w różnych latach, lecz ze ściśle określonych warstw w celu udokumentowania i ewentualnego zweryfikowania wniosków wynikających z analizy budowy wydmy. Gdyby S. Żurek coś o tym wiedział i znal moje wcześniejsze prace, może nie pisałby o jakimś „odkryciu” i „negowaniu faktów”.

Kolejny zarzut dotyczy wybiórczego traktowania przeze mnie polskiej literatury i „relegowania” z moich tekstów niewygodnych faktów. Dowodem ma być pominięcie w mojej pracy o genezie rzeźby Puszczy Knyszyńskiej (którą wiążę ze zlodowaceniem Warty) publikacji M. Kuprjanowicz dotyczącej interglacjalu eemskiego na terenie Puszczy. Formułując zarzut S. Żurek mógłby chociaż przez moment zastanowić się nad jego zasadnością. Dlaczego miałbym pomijać dane o obecności osadów eemskich na terenie Puszczy skoro świadczą one na rzecz mojej tezy o warciańskim wieku rzeźby tego terenu? Nie nawiązałem do pracy M. Kuprjanowicz z 1991 r. po prostu dlatego, że jej nie znalem. Później, do monografii Puszczy, pisaliśmy artykuły w tym samym czasie nie konsultując ich treści. Gdybym nawiązał do wyników badań M. Kuprjanowicz z 1991 r., zapewne postawiłbym kwestię wieku osadów organicznych w Puszczy alternatywnie - eem czy interstadial grudziądzki?

-    co i tak nie zmienia faktu, że wyniki te poświadczają moją tezę.

„Relegowanie” niewygodnych faktów polega według S. Zurka na przyjęciu do rozważań w mojej pracy z 1995 r. daty TL Machnacz I 180,7±5 ka, a pominięciu datowania TL gliny morenowej Machnacz III - 60,4±5 ka, o którym napisał że „jest to pierwszy dowód (podkreślenie moje) na obecność lodowca starszego od bałtyckiego, a młodszego od stadialu Warty”. Rzeczywiście pominąłem tę datę z następujących powodów.

1.    Jak wynika z rysunku zamieszczonego w Sprawozdaniu... S. Zurka (1992), materiał do omawianych datowań TL pobrał on ze stoku morenowego opadającego w kierunku torfowiska i z niskiego pagórka występującego po drugiej stronie tego torfowiska w odległości około 1,5 km. Stok wznosi się do około 160 m npm., a pagórek osiąga 154-155 m. Próbka ze stoku pochodzi z wysokości około 155 m npm. (Machnacz I - 180,7±5 ka), a z pagórka z wysokości około 150 m (Machnacz III

-    60,4±5 ka). Czy w tej sytuacji terenowej data 60,4±5 ka może przesądzać, że pagórek powstał podczas zaniku lądolodu młodszego zlodowacenia, a teren go otaczający uformował lądolód starszy?

2.    Pisząc o genezie rzeźby Puszczy Knyszyńskiej miałem do dyspozycji 36 datowań osadów metodą TL. Z tej liczby 12 dotyczyło osadów warstwowanych budujących kemy i oz (wszystkie one wskazują na warciański wiek form), a 24 pokrywy utworów