2711905616

Zróżnicowanie i wahania gospodarki regionów 165

W czasie /j relacje w zakresie inwestycji przemysłowych między Poznaniem i Wielkopolską oraz Wielkopolską i Poznaniem utrzymywały się na niewiele zmienionym poziomie - Wielkopolska wykazywała nadal lekką przewagę nad Poznaniem. W zakresie usług odwrotnie: Poznań przyciąga! inwestycje z Wielkopolski, a kapitał usługowy zainwestowany już wcześniej w Poznaniu wykazywał silny związek lokalizacyjny z tym miastem (dane szacunkowe; brak Rocznika Statystycznego Poznań 2000). Liczbę jednostek kapitału przemysłowego i usługowego przemieszczających się między obu regionami oraz pozostających na miejscu w pierwszym przedziale czasu obliczono przy użyciu modelu grawitacji i potencjału. W następnych przedziałach uzyskiwano ją przez symulację. W toku obliczeń, dzięki rozbudowie modelu, udało się jeszcze wyprowadzić parametry wyrażające preferencje lokalizacyjne oraz korzyści aglomeracji.

Zastosowany w obliczeniach model jest dynamiczny, nieliniowy i stochastyczny o skomplikowanej strukturze opartej na teorii synergetyki (Weidlich, 1991). Strukturę modelu przedstawia załącznik. Symulowano rozwój systemu w ciągu 10 lat w odstępach miesięcznych. Otrzymane wyniki przedstawiono na rycinach 7A-12.

Rozważmy najpierw ryciny 7A i 7B ilustrujące przemieszczenia kapitału usługowego w relacji Poznań-Wiclkopolska-Poznań. Wyższa rentowność działalności usługowej w Poznaniu sprawia, że spada tendencja do przemieszczania się kapitału usługowego z Poznania do Wielkopolski. Spadek osiąga linię oznaczającą 4% rentowność (minimalnie ją przekracza). W tym punkcie równoważy się rentowność kapitału poznańskiego i wielkopolskiego. Kapitał poznański traci chwilowo zainteresowanie przemieszczaniem się do Wielkopolski. Jednakże ciągły wzrost popytu na usługi obserwowany w Wiclkopolsce, podobnie jak w innych regionach, ożywia to zainteresowanie. Przepływy kapitału usługowego zaczynają wzrastać. Wzrost trwa do czasu osiągnięcia 6% rentowności. Jest to w tym czasie górna granica opłacalności. Nasycenie rynku usługowego w Wiclkopolsce pod wpływem dodatnich przepływów kapitału usługowego z Poznania pociąga za sobą zmniejszenie jego rentowności. Obniża się ona znowu, tym razem nieco głębiej, do poziomu niższego niż 4%. Może to oznaczać opóźnioną reakcję poznańskiego kapitału usługowego na osłabienie koniunktury, a także zapowiadać początek głębszego falowania cyklu. Końcowa część fali oznacza początek ponownego wzrostu rentowności.

Przepływy kapitału usługowego w odwrotnym kierunku, tj. z Wielkopolski do Poznania wykazują odwrotną tendencję. Dopóki bowiem nasz system dwuregionalny jest zamknięty, działa jak naczynia połączone. Zainteresowanie przemieszczeniem z Wielkopolski do Poznania jest duże. Czynnikiem atrakcyjności jest wyższa rentowność. Kapitał napływowy osiąga efektywność wzrastającą do 6%. Ten poziom jest jednocześnie górnym pułapem. Nasycenie rynku, a także konkurencja obniżają rentowność kapitału napływowego z Wielkopolski do poziomu, który osiąga on w regionie macierzystym, tj. do 4%. Ponowny wzrost dokonuje się sprawniej i prowadzi do wyższej rentowności, mianowicie do 6,2%. Może to oznaczać osiąganie przez Wielkopolskę okresowej, niedużej przewagi konkurencyjnej nad Poznaniem, w tym samym bowiem czasie rentowność kapitału napływowego z Poznania obniża się