2711905821

DYSKUSJA

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY 2002, 74, 2, s. 24.%-247

O zasięgu zlodowacenia Wisły w Polsce północno-wschodniej na podstawie badań geomorfologicznych i termoluminescencyjnych

W odpowiedzi Henrykowi Banaszukowi

ANDRZEJ BER

Zakład Kartografii Geologicznej, Państwowy Instytut Geologiczny,

00-975 Warszawa, ul. Rakowiecka 4; e-mail: aber@pgi.waw.pl

W obszernym artykule¹ Henryk Banaszuk przedstawi! po raz kolejny (Banaszuk i inni, 1994; Banaszuk, 1995, 1998, 2000) swój pogląd na przebieg maksymalnego zasięgu lądolodu zlodowacenia Wisły na obszarze północno-wschodniej Polski. Zasięg ten został wyznaczony przez autora (Banaszuk, 2001, ryc. 1) dzięki zastosowaniu dwóch metod badawczych: analizy geomorfologicznej terenu przeprowadzonej w czasie wieloletnich badań i datowania glin zwałowych oraz osadów limno- i fluwio-glacjalnych metodą termoluminescencyjną (TL), gdyż, jak napisał: „Sama bowiem analiza geomorfologiczna terenu, jako metoda badawcza, nie rozstrzyga zagadnienia” (s. 282). Wnioski końcowe (s. 302-303), mimo zastosowania dwóch zdawałoby się równorzędnych metod badawczych, autor oparł na wynikach datowań termoluminescencyjnych głównie glin zwałowych, których przydatność w badaniach czwartorzędu aż trzykrotnie podkreślił (wnioski 6, 7 i 8). Część otrzymanych wyników datowań została jednak tak zinterpretowana, aby pasowała do tez postawionych przez autora (datowane na zlodowacenie Wisły gliny zwałowe o wieku 110-111 tys. lat, czy też z pracy z 2000 r. osady kemowe Góry Strękowej, datowane 145,5 ± 25,5 tys. lat, uzna! za osad tego samego lądolodu).

Wnioski i interpretacje oparte na wynikach nawet jednej metody badawczej mogą być w pełni prawidłowe i wiarygodne, jeśli zastosowana metoda jest prawidłowa i wiarygodna, a tym samym powszechnie akceptowana.

Metoda badawcza analizy geomorfologicznej terenu była i jest stosowana z powodzeniem do wyznaczania stref marginalnych oraz maksymalnych, kolejnych trans-gresywnych i recesyjno-oscylacyjnych zasięgów czoła lądolodu. Zastosowanie jednak metody termoluminescencyjnej (TL) - metodycznie niedopracowanej (niemożność dokładnego wyznaczenia tzw. punktu zerowego „zegara geologicznego” osadu ze

Przegląd Geograficzny, 2001, 73, 3, s. 281-305.