2711905897

nam rozbić każde zgromadzenie - ale mimo to coraz częściej - mówiło się o tym i każdy wiedział, że sanacja wiedzie kraj do wojny, że nasi hitlerowcy kumaję się z niemieckimi i nic z tego dobrego nie wyniknie", wspominał jeden z ówczesnych działaczy wiciowych⁸⁸.

Nie przyniosły oczekiwanych rezultatów podejmowane przez władze kroki, zmierzajęce do opanowania sytuacji na wsi ropczycko-dębickiej; ani koła BBWR, ani później Obozu Zjednoczenia Narodowego, nie stały się, jak to planowano, kontrapartnerami SL, nie przyniosły również efektów próby wykorzystania w tym celu kleru katolickiego. Tworzone od 1934 r. w ramach tzw. Akcji Katolickiej, Katolickie Stowarzyszenia Mężczyzn, Kobiet i Młodzieży przy poszczególnych parafiach, także nie zdały egzaminu. Próby te spotykały się z niechętnym stosunkiem ludności. Potworzone "stronnictwa /♦../ sę słabe i wiotkie. Maję być naszymi kolumnami - jak się to teraz pisze i mówi - na których ma się opierać Kościół, ale jakie chwiejne te kolumny^,skarżył się autor kroniki parafialnej w Czarnej⁸⁷. Akcja Katolicka zakończyła się w powiecie dębickim fiaskiem, tak "ze względu na lenistwo duchowe parafian, tudzież na politykę ludowę występujęcę przeciw Ak-cji Katolickiej"

Panujęca wśród chłopów atmosfera buntu i napięcia wywoływana powyższymi czynnikami, pogłębiana jeszcze trudnę sytuację ekonomicznę /skutki długotrwałego kryzysu ekonomicznego, rozdrobnione i mało wydajne gospodarstwa, nadmiar ludności i jej zubożenie, duża ilość bezrobotnej młodzieży_/

89

w tym znaczny procent inteligencji/ , sprawiły, że myśl powszechnego po-* litycznego strajku rolnego, który miał być protestem przeciw łamaniu elementarnych zasad demokracji wewnętrzpaństwowej, znalazła na wsi silny odzew. Tym bardziej, że także inne postulaty i żędania - zmiany konstytucji kwietniowej, ordynacji wyborczej, rozwięzania sejmu i senatu, nowych wyborów do ciał samorzędowych, zmiany kierunku polityki zagranicznej, uwolnienia i rehabilitacji więźniów brzeskich - od kilku lat wpajane były w

90

umysły tutejszych chłopów

qc

AZHRL, R-21, Relacje i opowiadania chłopów z powiatu Dębica o politycznej sytuacji na wsi i działalności KPP; Rei. 0. Mierzwy, 3. Mikruta, S. Steca i E. Zimnej.

R7

Kronika parafialna w Czarnej, zapis pod r. 1934;    3. H a m p e 1,

2 ruchu..., s. 269.

⁸⁸ T a m ż e, zapis pod r. 1936.

⁸^ WAPKr. UWKr. 58, Sprawozdanie starosty dębickiego z 15 IX 1937 r.

90

Odezwa SL proklamujęca 10 dniowy strajk chłopski, sierpień 1937. Materiały źródłowe..., t. III, s. 344-345; "hasło strajku rolnego jest niezmiernie popularne na wsi, mówi się, że ma wybuchnęc bezpośrednio po żniwach", CAPZPR, KPP, KO Tar.Rz., Sprawozdanie za okres od 15 maja do 15 czerwca 1937 r., k. 77. Sprawa więźniów brzeskich, konkretnie zaś Witosa,

przekreśliła ostatecznie próby porozumienia między SL a obozem rzędzęcym,

W. Pobóg-Malinowski, op. cit., t. II, s. 610-611.

107