2906543199

54

— Kosmonautka —

V

Konspekt 1/2014 (50)

Tablica nagrobna ku czci Konstantego Ciołkowskiego

astronomów, zwłaszcza przez prof. Tadeusza Banachiewicza, zakończyły się jedynie wymianą zdawkowych uprzejmości.

Kolejnym wybitnym teoretykiem kosmonau-tyki był Ary Szternfeld¹ (1905-1980), urodzony w Sieradzu, w rodzinie żydowskiej, i mieszkający w Polsce przez pierwszych 30 lat życia. Głównym dziełem Szternfelda jest napisany po francusku Wstęp do kosmonautki {Initiation a la cosnionauliąue), ukończony w 1933 r. Przy okazji warto wspomnieć, że autor po raz pierwszy użył terminu „kosmonautyka” zamiast stworzonego nieco na wyrost pojęcia „astronautyka” (dosłownie: żeglowanie do gwiazd); do dziś zresztą stosowane są oba określenia, z pewnym jednak rozróżnieniem: pierwsze przyjęło się w języku rosyjskim, na Zachodzie zaś używa się drugiego. Dlatego też mówimy o rosyjskich kosmonautach i amerykańskich astronautach, choć wykonują oni w kosmosie takie same zadania, co więcej - od pewnego czasu wykonują je wspólnie.

Francuskojęzyczny Wstęp do kosmonautki pozostał w rękopisie, który autor prezentował z większym lub mniejszym powodzeniem na ukowej społeczności Polski i Francji, ale wyda ny drukiem został dopiero w 1937 r. w ZSRR pt. Bncdenue a KocMonaaniuKy. Dzieło Sztern felda poświęcone było obliczeniom ruchu obiektów w polu grawitacyjnym Ziemi, Słońca oraz planet i stało się podstawą do obliczania międzyplanetarnych tras przyszłych sond kosmicznych. Podobnie jak praca Ciołkowskiego o teorii ruchu rakiety, także obliczenia międzyplanetarnych orbit Szternfelda znacznie wyprzedzały swoją epokę. Dlatego też jego idee zaprezentowane polskim astronomom w grudniu 1933 r. podczas wykładu w obserwatorium Uniwersytetu Warszawskiego spotkały się z dość chłodnym przyjęciem. Znacznie lepszy odbiór zyskały w Paryżu, gdzie zasady lotów kosmicznych po-

1

Funkcjonuje też pisownia Sternie Id, jakiej używał uczony, przebywając na Zachodzie.