2705149619

trzebowanie mięśnia serca na tlen poprzez zmiany hemodynamiczne. Efekty hemodynamiczne po propranololu są odmienne niż po nitroglicerynie. Po propranololu zmniejsza się częstość tętna i nieznacznie obniża ciśnienie krwi, ciśnienie końcowo-rozkurczowe komory albo nie zmienia się albo nawet zwyżkuje. Pro-pranolol zmniejsza kurczliwość mięśnia sercowego (ujemne działanie inotropowe), zmniejsza siłę rzutu minutowego serca i ma działanie bronchospastyczne; 'wpływa na baroreceptory w zatoce szyjnej, ma działanie sedatywne. Działanie propranololu i nitrogliceryny może się sumować. Tachykardia reflektoryczna, która towarzyszy obwodowemu rozszerzeniu naczyń i niedociśnienie po nitroglicerynie mogą być zblokowane przez propranolol (18). Propranolol przynosi ulgę w dusznicy bolesnej. Według dotychczasowego doświadczenia klinicznego stosowanie związków blokujących beta-receptory wykazuje poprawę w przeszło połowie przypadków, zwłaszcza przy leczeniu skojarzonym z azotynami. Zmniejszają się bóle wieńcowe i zwiększa się tolerancją wysiłku; poprawa zmian w ekg następuje u około 10—15% chorych. Szczególnie korzystny wpływ propranololu stwierdzono w przypadkach dusznicy bolesnej skojarzonej z nadciśnieniem (21).

Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne wywierają korzystne działanie w zapobieganiu i zwalczaniu niemiarowości ektopicznych, które niejednokrotnie występują w przebiegu dusznicy bolesnej (napadowe częstoskurcze nadko-morowe i komorowe, migotanie przedsionków i in.). Większość z tych środków nie tylko-blokuje receptory beta-adrenergiczne, ale również wywiera na błonę komórkową mięśnia serca bezpośrednie działanie nieswoiste, podobne do działania chinidyny lub prokainamidu. W pewnych przypadkach częstoskurczów opornych na rutynowe leczenie, skojarzone stosowanie propranololu i chinidyny daje dobre wyniki (6, 17, 23).

Leczenie propranololem można rozpocząć od małych dawek 10 mg 3—4 razy dziennie i stopniowo zwiększać dawkę aż do osiągnięcia skutku — nawet do 160 mg dziennie i wyżej. Niekiedy mniejsza dawka łącznie ze sorbonitem może okazać się skuteczniejsza. Jako uboczne działanie propranololu mogą wystąpić: uczucie zmęczenia, bóle głowy, biegunki, nudności, bra-dykardia, niedociśnienie ortostatyczne, stany skurczowe oskrzeli.

Niektórzy podają równocześnie z propranololem naparstnicę i środki diuretyczne oraz ograniczają sód. Należy wówczas zmniejszyć dawkę leku ze względu na bradykardię. Nierzadko występuje niedociśnienie tętnicze, jeśli propranolol podaje się łącznie z innym lekiem jak azotyny, środkii moczopędne, przetwory ra-uwolfii, trankwilizatory. Należy zachować ostrożność u ludzi starszych, u których istnieją miażdżycowe zmiany tętnic mózgowych.

Wskazania do stosowania propranololu nie są ściśle ustalone. Nie ma pewności, czy lek ten jest wskazny u chorych z nieczęstym bólem występującym 2—3 razy dziennie, który ustępuje szybko w spoczynku lub po nitroglicerynie. Dawka propanololu powinna być progresywnie zwiększana w zależności od tolerancji leku i w zależności od częstości napadów (30).

Przeciwskazanie do stosowania propranololu stanowi dychawica oskrzelowa, zaporowe schorzenia płuc, serce płucne, blok przedsionkowo--komorowy, niewydolność zastoinowa serca. Propranolol należy ostrożnie stosować w przypadkach dysfunkcja komory.

Nowym środkiem blokującym zakończenia beta-adrenergiczne jest praktolol. Zwalnia on tętno i zmniejsza ciśnienie krwi, ma działanie kardioselektywne. Nie posiada działania depre-syjnego na mięsień sercowy i działania bron-chospastycznego. Pozbawiony jest działania stabilizującego błonę komórkową mięśnia serca oraz posiada pewne działanie sympatykomime-tyczne.

Praktolol wywołuje ustąpienie lub złagodnienie bólów wieńcowych u około 60% chorych i zmniejsza zapotrzebowanie na azotyny, zwiększa tolerancję wysiłku. Wpływa dodatnio na zmiany S-T w ekg. Wg zdania niektórych autorów propranolol jest lekiem skuteczniejszym od praktololu, wymaga jednak ostrożnego stosowania ze względu na ujemne działanie ino-trcpcwe. Natomiast praktolol może być stosowany nawet u chorych ze świeżym zawałem serca (7).

Praktolol (Eraldin) w tabletkach po 100 mg podaje się dziennie po 300—600 mg.

Oxprenolol — Coretal (Polfa) ma działanie podobne do propranololu. Wskazania i przeciw-skazania jak przy stosowaniu propranololu. Podaje się 40—60 mg dziennie (tabl. po 20 mg). Z innych beta-blokerów należy wymienić: Vi-sken, który podaje się 15—30 mg dziennie (5, 28, 32).

Naparstnica zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego z następowym wzrostem zużycia tlenu. Lek ten jest wskazany w przypadkach dysfunkcji komarowej, którą cechuje wystąpienie cwału przedsionkowego lub komorowego, odwrotne rozszczepienie II tonu, niedomykalność mitralna (późnoskurczowy lub holosystoliczny szmer) wywołana dysfunkcją mięśnia brodaw-kowatego, nadciśnienie żylne lub obrzęk inter-stitialny płuc przy badaniu radiologicznym. W apeksokardiogramie mogą wystąpić: wybitna fala A i późnoskurczowe wybrzuszenie zależne od nieprawidłowego skurczu lewej komory.

Dalsze wskazania do stosowania naparstnicy, to nocna dusznica bolesna, która może być wczesnym objawem niewydolności serca i niektóre zaburzenia rytmu jak tachykardia przedsionkowa, migotanie przedsionków (18). Obserwuje się również poprawę po naparstnicy u niektórych chorych, którzy łatwo męczą się i nie wykazują objawów jawnej niewydolności serca.

Środki przeciwarytmiczne jak chinidyna, pro-cainamid mogą być stosowane razem z propranololem i są wskazane u chorych, u których dusznica bolesna jest wywołana niemiarowoś-cią. Bradyarytmia jest przeciwskazaniem do

605

PRZEGLĄD LEKARSKI 1975 32 Nr 7