2918586967

61

JĘZYKOWY OBRAZ ŚW1A TA A MEDIALNY OBRAZ ŚWIA TA

Przywołane teksty zostały wyemitowane o tej samej porze w trzech stacjach radiowych. Różnią się one zarówno selekcją i hierarchią informacji dotyczących tego samego wydarzenia, jak i stopniem zgodności z JOS. W odróżnieniu od poprzednich informacji przytoczone wiadomości nie neutralizują językowego obrazu opisywanego fragmentu rzeczywistości, lecz próbują przez wykorzystanie jego językowych wyznaczników wpłynąć na postawy i opinie odbiorców. Dziennikarze PR I PR akcentują przede wszystkim pogodzenie się z losem Milośewicia. W informacji pojawia się frazem uznać swoją porażką oraz verba dicendi nazywająca ekspresyw - pogratulował. Wprowadzają dzięki temu do świadomości odbiorcy pozytywne konotacje związane z prezentowanym wydarzeniem. Pojawiają się w niej także inne określenia wartościujące: potępił, zbrodnia. Jest to więc już informacja przetworzona, wykorzystująca charakterystyczną dla JOS aksjologizację.

W pierwszej części wiadomości Radia Maryja powtarzają się te same elementy, co w informacji przekazanej przez PR I PR, ale potem nadawcy przyjmują inną perspektywę oglądu tego samego wydarzenia. Wykorzystanie wartościowania dotyczy tym razem reakcji tłumu na zwycięstwo Vo-islawa Kosztunicy. Słowo: euforia, zwroty: odetchnąć z ulgą, wystrzeliły fajerwerki wprowadzają do tej informacji pozytywne konotacje. Zakończenie wiadomości także odwołuje się do JOS. Nie wycofać się ze sceny politycznej,zebrać siły, zaskakujące z pewnością nie należą do naukowego sposobu przekazywania wiedzy.

Kolejną, także wartościującą, ale akcentującą inne fakty, perspektywę opisu tego samego zdarzenia prezentują dziennikarze Programu III PR. Podobnie, jak w poprzednich wiadomościach, użyte w wypowiedzi słownictwo odwołuje się do JOS.

Przywołane przykłady pokazują, jak wartościowanie i respektowanie opozycji SWÓJ - ÓBCY może być wykorzystane dla prezentacji perswazyjnej perspektywy oglądu świata. Nawiązanie do kategorii JOS czyni z przytoczonych wypowiedzi specyficzne komentarze, których celem jest nie tylko przekazanie informacji (przez asercje), ale także, a może przede wszystkim, wpłynięcie na postawy i poglądy odbiorców (przez pośrednie per formaty wy - dyrektywy).

Jak widzimy, to sposób wykorzystania JOS decyduje, jakim aktem mowy czy jakim gatunkiem mowy staje się wypowiedź, która z racji pozaję-zykowych klasyfikacji zaliczana jest do informacji. Odbiorca jest w takiej sytuacji sprytnie wprowadzany w błąd, ponieważ pozornie jest to inny gatunek wypowiedzi. Zdanie to nie pozostaje w sprzeczności z faktem, że oczywiście w komunikacji idealnej zachodzącej bez zakłamania modalnego wybór przez nadawcę danego gatunku decyduje o wyborze perspektywy i poziomie wykorzystania JOS.

Kontekstem dla przedstawionych rozważań są poglądy socjologów, politologów i przedstawicieli innych nauk społecznych. Powszechne jest bowiem przekonanie, że współczesne społeczeństwa są społeczeństwami informacyjnymi [Mattelart 2004], Wydaje się więc, że dzięki globalizacji, rozwojowi technologii komunikacyjnych każdy człowiek ma w tej chwili