2705149651

daz ujawniają się nietolerancją danego dwu-cukru, po podaniu którego dochodzi do biegunki powodowanej osmotycznym działaniem nie-wchłoniętego cukru oraz drażnieniem jelita przez kwaśne produkty jego rozpadu bakteryjnego. W klinice najczęściej ©potykamy się z niedoborem laktazy i wynikającą stąd nietolerancją słodkiego mleka.

Dobowo w jelicie cienkim ulegają trawieniu i wchłanianiu przeciętnie 75 do 100 g białka pokarmowego a ponadJto około 150 do 200 g białka endogennego, pochodzącego z soków trawiennych, złuszczonych nabłonków oraz białka osoczowego wydalanego przez błonę śluzową do światła jelitowego.

Cząsteczka białka ulega strawieniu przez enzymy soków trawiennych do oligopeptydów i wolnych aminokwasów. Oligopeptydy są rozkładane do aminokwasów częściowo przez pep-tydy brzeżka szczoteczkowego a częściowo dopiero we wnętrzu enterocyta przez peptydazy śródkomórkowe. Niektóre drobnocząsteczkowe oligopeptydy są w postaci niezmienionej transportowane drogą krwi do wątroby.

Trawienie śródjelitowe białka endogennego bierze poważny udział w katabolizmie białek ustrojowych. W stanach w których „ucieczka białkowa” do przewodu pokarmowego jest wybitnie nasilona i przekracza możliwości syntezy białek dochodzi do hipoproteinemii co ujawniać się może obrzękami oraz obniżeniem oporności ustroju zależnym od niedoboru immuno-gTobu lin.

W „ucieczce białkowej’’ wszystkie białka osoczowe przenikają do przewodu pokarmowego z jednakową szybkością, jednakże na skład białek osocza w tej postaci hipoproteinemii wpływają różnice czasu przeżycia poszczególnych białek osoczowych. Białka o. najdłuższym czasie przeżycia a więc albuminy i gamma-glo-buliny obniżają się najwybitniej. W mniejszym stopniu obniża się poziom transferyny, cerulo-plazmimy oraz gamma-makrcglobulin. Poziom fibrynogenu i alfa₂-makroglobuliny nie ulega zmianom.

Z punktu widzenia diagnostyki laboratoryjnej na uwagę zasługuje witamina A i witamina B₁₂.

Mechanizm wchłaniania rozpuszczalnej w tłu szczach witaminy A nie jest wyjaśniony, niemniej próba wchłaniania witaminy A posiada dużą wartość kliniczną a jej wyniki pokrywają się zasadniczo z wynikami prób wchłaniania tłuszczów.

Normalna dieta zawiera od 5 do 15 .ug witaminy B₁₂. Dzienne zapotrzebowanie ustroju nie przekracza 1 yig, a maksymalna zdolność wchłaniania witaminy B₁₂ wynosi 2 pg na dobę.

Wchłanianie witaminy B₁₂ zachodzi prawie wyłącznie w dystalnych odcinkach jelita b'c* drowego. Do wnętrza enterocyta przedostaje się jedynie witamina B₁₂ w połączeniu z czynnikiem wewnętrznym (IF, — mukopolisachary-dem produkowanym przez komórki okładzinowe żołądka. Przy dużym' stężeniu witaminy w świetle przewodu pokarmowego uruchamiany jesit również mechanizm dyfuzji ułatwionej, zachodzącej w przebiegu całego jelita cienkiego. W warunkach fizjologicznych proces ten nie odgrywa żadnej roli.

W enterocycie kompleks witamina B₁₂ H* IF ulega rozczepieniu. Uwolniona witamina w połączeniu z beta-globuliną transportową (trans-kobolamina II) przekazywana jest z komórki do naczyń krwionośnych. We krwi transportowana jest z alfaj-globuliną, czyli transkobola-miną II, do wątroby. Wchłanianie witaminy Bi2 jest procesem bardzo powolnym. Podana doustnie znakowana kobolamina pojawia się we krwi najwcześniej po upływie 3 godzin.

Nowsze i bardzo interesujące dane dotyczące wątrobowo-jelitowego krążenia kwasów żółciowych jak również wchłaniania poszczególnych elektrolitów, nie znajdują na razie zastosowania w codziennej diagnostyce laboratoryjnej zaburzeń wchłaniania i dlatego nie były przedmiotem niniejszego wykładu.

Stanisław Kirchmayer

PIŚMIENNICTWO

1.    Banks, P. A., Janotowitz, II. D.: Sonie methabo-lic aspects exocrine pancreatic disease. Gastroentero-logy, 1969, 56, 601.

2.    Duthie, II. L.: Methodes and studies on intesti-nal absorption in man. Br. Med. Buli, 1967, 23, 213.

3.    Dawson, A. M.: Absorption of fats. Br. Med. . Buli, 1967, 23, 247.

4.    Fisher, R. B.: Absorption of proteins. Br. Med. Buli, 1967, 23, 341.

5.    Jeffries, G. II.: Malabsorption. Gastroenterology, 1969, 56, 777.

6.    Kirchmayer, S.: Wchłanianie jelitowe. W: Ga-stroenterologia Kliniczna, Red. Konturek, S. PZWL, Warszawa 1974.

7.    Levin, R. J.: Techniąues, terminology and para-meters in intestinal absorption. Br. Med. Buli, 1967, 23, 209.

8.    Matthews, D. Af.: Absorption of water soluble witamins. Br. Med. Buli, 1967, 23, 258.

9.    Wilson, T. H.: Intestinal absorption. Saunders, Philadelphia 1962.

618

PRZEGLĄD LEKARSKI 1975 32 Nr 7