Polityka pieniężna
Wykład 3: Polityka pieniężna w
modelu IS-LM
Wprowadzenie
" Zadaniem polityki makroekonomicznej jest Å‚agodzenie
skutków wahań cyklicznych i szoków jednorazowych =>
stabilizacja;
" Skuteczna stabilizacja wymaga rozpoznania zależności
makroekonomicznych w gospodarce, aby stosowane
instrumenty polityki były skuteczne;
instrumenty polityki były skuteczne;
" Model IS-LM pokazuje główne zależności;
" Założenia:
 Krótki okres (2-3 lata) i stałe zdolności produkcyjne;
 Sztywne ceny;
 Wolne moce produkcyjne (produkcja dostosowuje siÄ™ do
popytu);
Podstawowe zależności makroekonomiczne
Zmienne endogeniczne: dochód Y, konsumpcja C, inwestycje I, eksport
netto X, stopa procentowa r.
Zmienne egzogeniczne  zmienne polityki gospodarczej: wydatki
rządowe G, stopa podatkowa t, podaż pieniądza M
Zmienna z góry ustalona: Poziom cen P
Zależności między zmiennymi (funkcje):
Y a" C + S tożsamość dochodu (produkcji) (1)
D a" C + I + G + X tożsamość wydatków (2)
D a" C + I + G + X tożsamość wydatków (2)
Y = D równość podaży i popytu (ex post) (3)
C = a + c(1- t)Y funkcja konsumpcji (4)
I = b + d r funkcja inwestycji (5)
X = g  mY + n r funkcja eksportu netto (6)
L = (kY  h r) P funkcja popytu na pieniÄ…dz (7)
M = L równość podaży i popytu na pieniądz (8)
Y = C + I + G + X = [a+c(1-t)Y] + [b+dr] + G + [g-mY+nr]
Y = f(a, c, t, b, d, r, g, m, n)
Popyt na towary, popyt na pieniÄ…dz
i stopa procentowa
" Gdy stopa procentowa r rośnie, popyt na towary spada;
" Gdy stopa procentowa r spada, popyt na towary rośnie;
" Gdy stopa procentowa r rośnie, popyt na pieniądz
spada;
spada;
" Gdy stopa procentowa r spada, popyt na pieniÄ…dz
rośnie;
" Gdy produkcja Y rośnie, popyt na pieniądz rośnie;
" Gdy produkcja Y spada, popyt na pieniÄ…dz spada;
Krzywa IS
a) Pokazuje wszystkie kombinacje r i Y, które zapewniają
równowagę na rynku produktów (spełniają tożsamość
dochodu oraz równania konsumpcji, inwestycji i eksportu
netto  czyli równania 1,4,5,6).
r
b) Na podstawie (1) i (2) mamy
C + S = C + I + G + X IS
C + S = C + I + G + X IS
S - X = I + G, lub
S = I + G + X
c) Nachylenie (znak, stopień)
d) Przesunięcie: zmiana G,
popytu i cen
Y
Krzywa LM
a) Funkcja popytu na pieniÄ…dz: L = (kY  h r) P => L = f(Y, r)
b) Krzywa LM: Wszystkie kombinacje r i Y, które spełniają równanie
popytu na pieniądz  czyli zapewniają równowagę na rynku
pieniądza przy danej podaży pieniądza M i ustalonym poziomie
cen P.
b) Nachylenie i znak r
c) Równanie popytu na pieniądz LM
realny: L/P = kY  h r
d) Przesunięcie krzywej: zmiana
podaży pieniądza lub zmiana cen
Y
Równowaga ogólna i obszary
nierównowagi
" I i II  za dużo towarów,
" III i IV  za mało towarów,
" I i IV  za dużo pieniądza,
" II i III  za mało pieniądza
r
IS LM
I
IV A II
III
Y
Typy nierównowagi w modelu IS-LM
Obszar Rynek Rynek Stan gospodarki
nierównowagi produktów pieniądza
I Podaż > popyt Podaż > popyt Recesja, wzrost
cen aktywów
II Podaż > popyt Podaż < popyt Recesja, spadek
cen aktywów
III Podaż < popyt Podaż < popyt Inflacja, spadek
cen aktywów
IV Podaż < popyt Podaż > popyt Inflacja, wzrost cen
aktywów
Przywracanie równowagi przy cenach giętkich
(flexible prices) i cenach sztywnych (sticky prices)
" Mechanizm zmian cen: założenie klasyczne vs założenie
keynesowskie
" Przy cenach giętkich dostosowanie poprzez zmiany cen
(P), które powodują zmiany realnej ilości pieniądza (M) i
natychmiastowe przesuwanie siÄ™ krzywej LM;
" Przy cenach sztywnych dostosowanie poprzez
" Przy cenach sztywnych dostosowanie poprzez
stopniowe zmiany produkcji Y i powolne przesuwanie siÄ™
krzywej IS;
" Pojęcie neutralności pieniądza: czy zmiany ilości
pieniądza wpływają na zmiany poziomu produkcji (i
zatrudnienia)?
" Przyczyny  lepkości (stickiness) cen: a) koszt  menu , b)
stosunki z klientami, c) kontrakty.
Polityka makroekonomiczna w
modelu IS-LM
" Polityka fiskalna: przesunięcie krzywej IS i
efekt wypierania;
" Polityka pieniężna: przesunięcie krzywej
LM;
LM;
" Skuteczność polityki: zdolność do
wywołania wzrostu produkcji i
zatrudnienia.
Kiedy polityka fiskalna jest
skuteczna?
" Skuteczność polityki fiskalnej: zdolność do
pobudzania produkcji i zatrudnienia;
" Skuteczność zależy od wpływu polityki
fiskalnej na stopy % i wpływu stóp % na I i X;
" Polityka fiskalna (czyli wzrost wydatków) jest
" Polityka fiskalna (czyli wzrost wydatków) jest
skuteczna, gdy:
 mnożnik wydatków jest duży (wolne moce prod.);
 wrażliwość I i X na wzrost stopy % jest mała;
 wrażliwość popytu na pieniądz na wzrost stóp %
jest duża (wzrost L nie spowoduje dużego wzrostu
stóp %);
Kiedy polityka pieniężna jest
skuteczna?
" Skuteczność polityki pieniężnej: zdolność do
pobudzania produkcji i zatrudnienia;
" Skuteczność zależy od wpływu na stopy % i
wpływu stóp na I i X.
" Polityka pieniężna (wzrost podaży pieniądza)
" Polityka pieniężna (wzrost podaży pieniądza)
jest skuteczna gdy:
 mnożnik wydatków jest duży (istnieją wolne moce
produkcyjne);
 I i X są bardzo wrażliwe na spadek stóp;
 popyt na pieniądz jest niewrażliwy na stopy %
(wzrost M powoduje znaczną obniżkę stóp %);
Skuteczność polityki fiskalnej: ilustracja graficzna
r r
Y Y
Wniosek: Polityka fiskalna tym skuteczniejsza, im bardziej
stroma IS i im bardziej płaska LM
Skuteczność polityki pieniężnej: ilustracja
graficzna
r r
Y Y
Wniosek: Polityka pieniężna tym skuteczniejsza, im bardziej stroma jest
krzywa LM i im bardziej płaska jest krzywa IS.
Uzupełnienie modelu IS-LM o
rynek pracy i rynek walutowy
Równowaga rynku pracy:
" funkcja zatrudnienia L = f(W)
" b) funkcja produkcji Y = k(L)
" c) Y = YF (przy danych płacach realnych)
" c) Y = YF (przy danych płacach realnych)
Równowaga rynku pieniądza zagranicznego
(równowaga bilansu płatniczego - model
Mundella-Fleminga):
" Funkcja FB = EX  IM(Y) + B(r)
" (´FB/FB)/(´r/r) = Å‚ (elastyczność przepÅ‚ywów
kapitałowych względem stopy %)
Model Mundella-Fleminga: ilustracja graficzna
r r
Å‚=0 Y(F)
0<Å‚<" FB
LM
Å‚=" A
Å‚=" A
IS
Y Y
Krzywa FB dla różnych wartości
elastyczności kapitału Równowaga ogólna