P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w ZarZądZanie WeZbraniami 6 na Terenach ZaleWoWych 6.2 Kształtowanie terenu pomiędzy meandrami rzeKa Cole i sKerne loKalizaCja Coleshill, granica hrabstw Oxonshire/Wiltshire, SU 234935 Darlington, hrabstwo Durham, NZ 301160 Data buDowy jesień 1995 Rycina 6.2.1 Długość integralna część prac rewitalizacyjnych SCHEMAT MEANDRA Koszt integralna część prac rewitalizacyjnych 31 Odsypisko-przegłębienie-skarpa 32 Bystrze (odsypisko) Wezbranie 32 Dotychczasowe Nachylenie koryto terenu Wezbranie 31 1. Profil podłużny rzeki w naturalny sposób modeluje teren w obrębie OPIS zakoli. Powoduje to również wyrazną odmienność Budowa nowych koryt meandrujących wymagała ukształtowania powierzchni terenu w sąsiedztwie projektu uwzględniającego procesy fluwialne, cieków, od zazwyczaj płaskich i szerokich obszarów prowadzące w sposób naturalny do uformowania zalewowych. się meandra. Naturalna geometria meandrów jest złożona, lecz zarówno na rzece Cole jak i Skerne Przy budowie nowego meandra uwzględniono przestrzegano podstawowych zasad, umożliwiających powyższe procesy, włączając do projektu zmianę realizację uproszczonego projektu, z wykorzystaniem ukształtowania terenu całego nowego odcinka tradycyjnych, zmechanizowanych sposobów prac meandrującego. Gdyby tak się nie stało, i prace ziemnych. zostałyby ograniczone wyłącznie do wykopania krętego koryta, erozja byłaby nadmiernie duża PROJEKT z powodu nienaturalnego ograniczenia dynamiki Rycina 6.2.1 przedstawia wyidealizowany meander, rzecznej, dopóki rzeka sama nie osiągnęłaby bardziej w którym zewnętrzny brzeg ulega erozji, na stabilnego biegu. wewnętrznym zaś następuje odkładanie, powodując w ten sposób powolną przemieszczanie się meandra Dla obu rzek, szczegółowe projekty meandrów w dół rzeki. Ten kluczowy proces, wskutek odkładania przedstawiono w rozdziałach 1.1 do 1.4. Obejmują się materiałów podczas powtarzających się wezbrań, one między innymi następujące zagadnienia projektowe: 6.2 (strona 1 z 2) Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów łożyska rzeki 2. Trasa P i e r w o t n y p o z i o m t e r e n u P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w ZarZądZanie WeZbraniami na Terenach ZaleWoWych 6 Rycina 6.2.2 PrzeKrój 31 31 Obecnie Zmiana ukształtowania Obecna terasa zalewowa Obecnie Zmiana ukształtowania Obecna terasa zalewowa Spadek Skarpa Skarpa Odsypisko Spadek Przegłębienie Skarpa Skarpa Odsypisko Przegłębienie Rycina 6.2.3 PrzeKrój 32 32 Obecna terasa zalewowa Obecna terasa zalewowa Spadek Spadek 1. Średni profil podłużny dna na całym odcinku; w kierunku środka nurtu rzeki. Ten sposób zalewu 2. Plan przebiegu koryta meandra; wytwarza złożony i zmienny układ strug w nurcie, 3. Zmienne przekroje koryt zgodne z powyższymi które jednak są mało zaburzone. Wariant ten różni punktami 1 i 2; się od warunków przepływu turbulentnego, który 4. Ukształtowanie terenu w obrębie meandra. zachodzi w przypadku zaniechania specjalnego ukształtowania terenu łożyska rzeki. Celem punktu 4 (zmiana ukształtowania terenu) była integracja pozostałych trzech aspektów (dno, Inną praktyczną korzyścią wynikłą ze zmiany brzegi i trasa przebiegu), w celu stworzenia trwałego ukształtowania powierzchni w podany sposób, jest łożyska cieku. Stopień i charakter tych zmian zwiększone bezpieczeństwo zarówno dla ludzi, uzależniony został od tego, w jaki sposób wezbrania jak i inwentarza. Projekt zakłada także łatwy dostęp przemieszczałyby się między kolejnymi meandrami do wody, jak również znaczne zmniejszenie ryzyka przed osiągnięciem, w miarę ich narastania, takiego odcięcia przez wody wezbraniowe, w przypadku poziomu wody, który doprowadziłby do szerokiego przerwania meandra. przelania się wód na tereny zalewowe. Podobnie: ważnym elementem projektowym jest Przepustowość koryta, pomiędzy meandrami dla stworzenie trwałych przegłębień, bystrzy i skarp wód wezbraniowych, okazała się bardzo ważnym w miejscach zaznaczonych na planie. czynnikiem dla osiągnięcia odpowiedniej pojemności Skuteczność projektu 1995/8 hydraulicznej rzeki. Pomimo, że powyższe zasady projektowe są dobrze Dwa najważniejsze aspekty zmiany ukształtowania znane, ich wdrożenie ma zazwyczaj charakter terenów wzdłuż meandra przedstawiają dwa przekroje tylko częściowy, z wielu powodów, włączając (ryc. 6.2.2 6.2.3) oraz poniższe podsumowanie: w to również infrastrukturę podziemną. Ponadto " stopniowe obniżanie rzędnej terenu w przekroju w obu przypadkach, w mniejszym lub większym poprzecznym meandra, tworząc profil odsypisko stopniu, powierzchnia wszystkich meandrów była przegłębienie skarpa na wierzchołku zakola przekształcona. Po pierwszej zimie okazało się, (patrz 3.1); że w pewnych miejscach konieczne będzie dalsze " stopniowy spadek podłużny rzędnej terenu pomiędzy formowanie powierzchni, by jeszcze bardziej zbliżyć ją początkiem meandra i jego końcem (patrz 3.2). do opisanego powyżej wzorca (patrz 1.1 1.2). Uwzględnienie tych zasad zapewnia stopniowe zalanie Zmiany ukształtowania terenu okazały się bardzo terenu meandra wodami wezbrania od strony dolnego ważnym komponentem projektu, czego przykładem ramienia, rozpoczynając się w miejscu najbardziej może być chociażby meander na rzece Skerne, aktywnego tworzenia się odsypiska, które przyrasta obejmujący także zatokę zastoiskową (patrz 2.1). Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów (strona 2 z 2) 6.2