Małopolski Konkurs Geograficzny
dla gimnazjalistów
Etap Rejonowy  29 stycznia 2007 r.
Drogi MÅ‚ody Geografie!!!! Suma pkt.:
1. Zestaw zawiera 22 zadania, za poprawne rozwiÄ…zanie wszystkich
mo\
esz uzyskać maksymalnie 57 punktów.
2. W zadaniach wpisz lub zakreśl prawidłową odpowiedz
.
3. Nie u\
ywaj korektora oraz czerwonego koloru długopisu. Je\
eli chcesz
dokonać korekty swojej odpowiedzi, błędnie wybraną przekreśl.
4. Podczas pracy nie korzystaj z kalkulatorów.
5. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut.
6. Pracuj samodzielnie korzystając z własnej wiedzy i umiejętności!
śyczymy powodzenia!!!
Korzystając z zamieszczonej mapy konturowej świata wykonaj zadania 1, 2 i 3.
1. Wymienionym w tabeli pustyniom przyporządkuj odpowiedni numer (1  10), którym
zaznaczono na mapie poło\
enie danej pustyni.
Pustynia Numer na mapie
Atacama
Mohave
Namib
Pustynia Gibsona
Pustynia Libijska
Pustynia Lota
Pustynia Thar
Tibesti
Wielka Pustynia Piaszczysta
Wielka Pustynia SÅ‚ona
5p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
1
2. Napisz poni\
ej w odpowiednich miejscach nazwy zimnych prądów morskich, które
przyczyniły się do powstania pustyń na wybrze\
ach. Wybrane prÄ…dy zaznaczono na mapie
wielkimi literami (A  D).
A. & & & & & & & & & & & &
B. & & & & & & & & & & & &
C. & & & & & & & & & & & &
D. & & & & & & & & & & & & 4p.
3. Zapisz skalÄ™ liczbowÄ…, zamieszczonej mapy w postaci skali mianowanej.
skala liczbowa 1 : 335 000 000
skala mianowana & & & & & & & & & & & & & & 1p.
4. Dlugość Syr  darii w terenie wynosi 3000 km. Oblicz ile cm wynosi długość sygnatury tej
rzeki na mapie w skali 1:20 000 000.
Długość sygnatury & & & & & & & & 1p.
5. Wybierz odpowiedz
, która informuje o wysokości górowania Słońca nad widnokręgiem
22.VI w Dolinie Åšmierci na szerokoÅ›ci geograficznej 36° N i dÅ‚ugoÅ›ci geograficznej 117° W.
a) 54° b) 77° 27 c) 21° 33 d) 66° 33 1p.
6. Wybierz prawidłową odpowiedz
jaka jest wartość temperatury powietrza na wierzchołku
Kibo na wysokości 5895 m n.p.m., gdy u podnó\
a Masywu Kilimand\
aro na wysokości 595
m n.p.m. termometr wskazuje 25°C.
Uwaga: Przyjmij zmianÄ™ temperatury powietrza o 0,6°C na 100 m ró\
nicy wysokości.
a) 18°C b) 6,8°C c)  6,8°C d) -4°C 1p.
7. Uzupełnij tabelę wykorzystując poni\
sze informacje.
Na pustyni w ciÄ…gu doby zanotowano nastÄ™pujÄ…ce wartoÅ›ci temperatury powietrza: -1°C;
14,9°C; 39°C; 27,1°C.
a) Przyporządkuj odpowiednią wartość temperatury powietrza do godziny pomiaru.
b) Z podanych wartości oblicz średnią dobową temperaturę powietrza.
c) Z podanych wartości oblicz dobową amplitudę temperatury powietrza.
Zanotowane wartości temperatury powietrza Średnia dobowa Dobowa amplituda
temperatura temperatury
7:00 13:00 19:00 1:00
powietrza powietrza
3p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
2
Na podstawie zamieszczonych poni\
ej diagramów klimatycznych wykonaj zadanie nr 8, 9 i
10.
Miejscowość A Miejscowość B
8. PrzyporzÄ…dkuj ka\
dej z miejscowości odpowiednią wartość rocznej amplitudy
temperatury powietrza z pośród ni\
ej podanych:
amplitudy temperatury powietrza: 14°C, 18°C, 40°C, 48°C
Roczna amplituda temperatury powietrza w miejscowości A wynosi: & & & .
Roczna amplituda temperatury powietrza w miejscowości B wynosi: & & & . 2p.
9. Wymienione poni\
ej cechy klimatu przyporządkuj odpowiednio miejscowości A lub B.
a) Wy\
sza średnia roczna temperatura powietrza występuje w miejscowości:
& & &
b) Przez pięć miesięcy w roku notowane są ujemne wartości średniej miesięcznej
temperatury powietrza w miejscowości:
& & & 2p.
10. Napisz poni\
ej, który z diagramów reprezentuje rozkład temperatury powietrza i opadów
typowy dla klimatu występującego na Pustyni Gobi. Uzasadnij krótko wybór.
Miejscowość & & &
Uzasadnienie & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 2p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
3
11. Wpisz w zaznaczone miejsca odpowiednią nazwę geograficzną pustyni, której dotyczy
podana informacja.
Pustynie do wyboru: Pustynia Syryjska, Wielka Pustynia SÅ‚ona, Gobi, Thar, Kara  kum,
Kyzył  kum, Ałaszan, Takla Makan.
A. Pustynia ta poło\
ona jest w Kotlinie Kaszgarskiej.
& & & & & & & & & & & &
B. Pustynia ta w znacznej części poło\
ona jest na Nizinie Indu.
& & & & & & & & & & & &
C. Pustynia poło\
ona pomiędzy rzekami: Amu  darią i Syr  darią.
& & & & & & & & & & & &
D. Rozległa pustynia ograniczona górami Tien  szan na zachodzie i Wielkim
Chinganem na wschodzie.
& & & & & & & & & & & & 4p.
12. W zaznaczone miejsca wpisz nazwę pustyni, której opis dotyczy.
Skorzystaj z nazw pustyń: Sahara, Gobi, Atacama, Mohave, Pinnacles (Park Narodowy
Nambung - zachodnia Australia), AÅ‚aszan, Namib.
a) Jej południową granicę stanowi ujście rzeki Oranje. W jej środkowej części znajdują się
ogromnych rozmiarów gwiez
dziste wydmy osiągające około 320 m wysokości
względnej. Do ich powstania przyczyniły się wiatry o zmiennych kierunkach.
& & & & & & & & & & & &
b) Jej powierzchnia wynosi około 8,5 mln km2. Jedną piątą część powierzchni tej pustyni
pokrywa piasek. Na pozostałej części występują pustynie skaliste, kamieniste i \
wirowe.
& & & & & & & & & & & &
c) Uwa\
ana jest za najbardziej suchą pustynię świata. W jej centralnej części prawie nie
spotyka się roślin. Mchy, kaktusy, rozmaite krzewy rosną jedynie w jej zachodniej
części, czerpiąc wilgoć z mgły. Na jej obszarze występują solniska.
& & & & & & & & & & & &
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
4
d) Osobliwością tej pustyni piaszczystej są występujące, oprócz wydm, iglice skalne o
ró\
nych kształtach, a osiągające nawet do 5 m wysokości. Ich geneza nie jest jasna.
Obecnie uwa\
a siÄ™, \
e formy te są fragmentami wydm, które powstały dziesiątki tysięcy
lat temu i zostały utrwalone przez roślinność oraz węglan wapnia, który scementował
ziarenka piasku. Mogą świadczyć o tym twarde wapienne kapelusze znajdujące się na
wierzchołkach niektórych iglic.
& & & & & & & & & & & & 4p.
13. Uzupełnij ni\
ej zamieszczone zdania właściwym terminem geograficznym tak, aby
wyjaśnić jego znaczenie.
Skorzystaj z terminów: denudacja, korazja, soliflukcja, deflacja, akumulacja eoliczna, ruchy
masowe
a) Osadzanie i gromadzenie siÄ™ luz
nego materiału skalnego lub organicznego
przemieszczanego przez wiatr to: & & & & & & & & & & & & & & .
b) Wywiewanie drobnego materiału skalnego to: & & & & & & & & & & & ..
c) Niszczenie litej powierzchni skały przez wiatr za pomocą okruchów skalnych, głównie
ziaren piasku to: & & & & & & & & & & & & ... zwana inaczej erozjÄ… eolicznÄ….
3p.
14. Wybierz jedną informację, która określa cechę wydm na suchych, gorących pustyniach.
a) wydmy sÄ… wynikiem procesu nazwanego deflacjÄ….
b) wydmy szybciej przemieszczają się w części środkowej
c) ramiona wydm przemieszczajÄ… siÄ™ szybciej ni\
centralna część wydmy
d) w górnej części wydmy znajdują się graniaki
1p.
15. Rysunki przedstawiają uło\
enie wydmy parabolicznej i barchanu w stosunku do kierunku
wiatru. Napisz pod odpowiednim rysunkiem nazwę właściwego typu wydmy.
A B
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 1p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
5
16. Zakreśl właściwą odpowiedz
.
Na pustyniach płyną rzeki:
a) stałe c) epizodyczne
b) okresowe d) brak rzek 1p.
17. Uzupełnij tabelę wpisując w odpowiednie miejsca nazwę pustyni, dla której są
charakterystyczne wymienione rośliny.
Pustynie do wyboru: Sonora, Namib, Saryjesik, Atyrau, Wielki Nefud, Wielki Erg Wschodni,
Mohave
Uwaga: nazwÄ™ danej pustyni mo\
esz u\
yć tylko jeden raz.
Rośliny Pustynia
welwiczia & & & & & & & & & & & & & & & & & &
juka zwana drzewem Jozuego & & & & & & & & & & & & & & & & & &
tulipan & & & & & & & & & & & & & & & & & &
kaktus saguaro & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4p.
18. RozwiÄ…\
krzy\
ówkę. Litery w pogrubionej kolumnie utworzą hasło, którym jest nazwa
rośliny występującej na pustyniach i półpustyniach Ameryki Północnej i Środkowej.
1
2
3
4
5
6
7
1. Słone, okresowe jezioro występujące na Saharze. (Uwaga: termin wpisz zgodnie z
prawidłową pisownią)
2. Rodzaj pustyni  w Azji Åšrodkowej nazywana jest: takyr. Po ulewnych deszczach
zamienia się w grząskie błoto.
3. Formy kryształów gipsu w postaci rozety, przypominającej płatki kwiatów 
występują w wydmach Sahary.
4. Tak nazywani są rdzenni mieszkańcy Australii.
5. Państwo z najubo\
szą w roślinność pustynią świata.
6. Wypukła forma rzez
by terenu o stromych stokach i płaskim wierzchołku powstała w
wyniku nierównomiernego wywiewania materiału skalnego.
7. Rodzaj wydm występujących na pustyniach.
7p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
6
19. W zamieszczonym poni\
ej tekście o oazach w Tunezji znajdują się 4 błędy rzeczowe
dotyczące chowu zwierząt i uprawy roślin. Odszukaj je, a następnie wypisz pod tekstem.
Jedną z największych atrakcji południa Tunezji są oazy. Istnieją one dzięki działalności
człowieka, który zbudował rozległy system nawadniania.
Na pierwszy rzut oka oazy to rozległe plantacje palm kokosowych, ogrodzone płotem
z suchych palmowych liści. Palma jest rośliną, która nie wymaga nawadniania. System
irygacyjny w oazie pozwala uprawiać warzywa i zbo\
a. W niektórych oazach znajdziesz te\

gaje winnej latorośli.
śycie w oazie polega właściwie na nieustannym doglądaniu upraw i zwierząt.
Oprócz wielbłądów u\
ytkowane są tu konie i osły oraz prowadzony jest chów kóz i świń.
Na podstawie: Kochańczyk M.  Gdzie piasek śpiewa . Poznaj Świat 4/2006
Błędne sformułowania w tekście
1. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4p.
20. Wymienionym w tabeli surowcom mineralnym przyporządkuj nazwę pustyni, na której
dany surowiec jest eksploatowany w du\
ych ilościach.
Nazwy pustyń do wyboru: Pustynia Pstra, Atacama, Pustynia Libijska, Kalahari, Wielka
Pustynia Wiktorii, Namib
Surowiec Pustynia
1. ropa naftowa 1. & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. boraks 2. & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. diamenty 3. & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. opale 4. & & & & & & & & & & & & & & & & &
4p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
7
21. Zakreśl odpowiedz
, która określa metodę wydobywania rudy miedzi na Pustyni
Atacama.
a) wypłukiwanie
b) w kopalniach głębinowych
c) w kopalniach odkrywkowych
d) wytapianie
1p.
22. Zakreśl właściwą odpowiedz
.
Sahara znajduje siÄ™ na terytorium:
a) siedmiu państw c) jedenastu państw
b) czterech państw d) piętnastu państw
1p.
Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007
8