Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy Wydział Nauk Technicznych i Ekonomicznych Kierunek: Zarządzanie i inżynieria produkcji Wymiar godzin Punkty Rok Przedmiot kierunkowy Studia Semestr ECTS studiów I stopnia w c s l p/k Zarządzanie Stacjonarne 15 15 - - - 3 3 6 bezpieczeństwem Niestacjonarne 12 12 - - - 3 PODSTAWOWE ZAGADNIENIA DO ZALICZENIA PRZEDMIOTU w roku akademickim 2015/2016 WYKAADY 1. Wprowadzenie do zagadnień bezpieczeństwa 1. Pojęcia i definicje bezpieczeństwa 2. Etapy rozwoju podejścia do bezpieczeństwa 3. Uzasadnienie potrzeby zorientowania gospodarki na bezpieczeństwo 4. Rozwój poglądów na bezpieczeństwo 5. Ocena stanu bezpieczeństwa 6. Pojęcie zagrożenia 7. Podział bezpieczeństwa 8. Bezpieczeństwo jako proces. Cykl Deminga 9. Pojęcie ryzyka 10. Charakterystyka ryzyka związanego z działalnością operacyjną organizacji 11. Monitorowanie zagrożeń bezpieczeństwa 12. Pojęcie niepewności i różnice między ryzykiem a niepewnością 2. Zarządzanie ryzykiem 1. Definicje ryzyka 2. Rodzaje ryzyka w organizacji 3. Rola i znaczenie zarządzania ryzykiem 4. Proces zarządzania ryzykiem 5. Standardy zarządzania ryzykiem 6. Zasady zarządzania ryzykiem i korzyści z nich wynikające 7. Ramowa struktura i proces zarządzania ryzykiem 8. Podstawowe korzyści zarządzania ryzykiem 3. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w organizacji 1. Istota zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 2. Pojęcie ochrona pracy 3. Tradycyjne i współczesne ujęcie problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy w organizacji 4. Cele i zadania zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 5. Rozwiązania brytyjskie w zakresie systemów bhp i ich charakterystyka 6. Prawne aspekty bezpieczeństwa i higieny pracy w uregulowaniach międzynarodowych - wytyczne MOP i standardy międzynarodowe 7. Prawne aspekty bezpieczeństwa i higieny pracy w uregulowaniach krajowych - Kodeks pracy, rozporządzenia, Polskie Normy 8. Istota przeglądu wstępnego zakładu 9. Normy serii PN-N 18000 i ich charakterystyka Zagadnienia do przedmiotu Zarządzanie bezpieczeństwem 2016 2 10. Środki ochrony zbiorowej i indywidualnej 11. Zobowiązania zakładu wynikające z wdrażania i eksploatacji systemu zarządzania bezpieczeń- stwem i higieną pracy (SZBHP) 12. Integracja systemów zarządzania jakością (SZJ), zarządzania środowiskiem (SZŚ) oraz zarzą- dzania bezpieczeństwem i higieną pracy (SZBHP) w zakładzie 4. Zarządzanie ryzykiem zawodowym w organizacji 1. Pojęcia i definicje: ryzyko zawodowe, zagrożenie na stanowisku pracy 2. Czynniki szkodliwe i niebezpieczne na stanowisku pracy rodzaje i charakterystyka 3. Akty prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego 4. Etapy oceny ryzyka zawodowego w organizacji ich charakterystyka 5. Karta pomiaru ryzyka zawodowego charakterystyka 6. Zasady identyfikacji zagrożeń na stanowisku pracy 7. Wyznaczanie dopuszczalności ryzyka zawodowego 8. Plan działań korygujących i zapobiegawczych - zasady opracowania i wrażania w organizacji 9. Jakościowe i ilościowe metody oceny ryzyka 10. Metody analizy i oceny ryzyka analiza bezpieczeństwa pracy, analiza z zastosowaniem list kontrolnych, metoda HAZOP (Hazard and Operability Study), metoda drzewa błędów, metoda drzewa zdarzeń 11. Zasady szacowania i oceny ryzyka zawodowego 12. Organizacja oceny ryzyka zawodowego w przedsiębiorstwie 5. Inne systemy zarządzania bezpieczeństwem oparte na zarządzaniu zagrożeniami A. Zarządzanie zagrożeniami poważnymi awariami z udziałem substancji niebezpiecznych 1. Obowiązki prowadzącego zakład z niebezpiecznymi substancjami oraz kompetencje władz publicznych 2. Wymagania dyrektywy SEVESO III 3. Wprowadzenie dyrektywy SEVESO III do polskiego prawa 4. Podział zakładów przemysłowych, w których możliwe jest wystąpienie poważnej awarii B. System zarządzania bezpieczeństwem, zdrowiem i środowiskiem, dla podwykonawców 1. Idea systemu SCC (Certyfikacja Bezpieczeństwa Podwykonawców) 2. Zasady i rodzaje certyfikacji systemów SCC 6. Podstawy bezpieczeństwa wyrobów w Unii Europejskiej 1. Idea Swobodnego przepływu towarów 2. Unijny system oceny zgodności 3. Wymagania zasadnicze w systemie oceny zgodności 4. Ogólne bezpieczeństwo produktów i odpowiedzialność za produkt wadliwy 5. Ocena zgodności wyjaśnienie pojęć i definicji 7. Zarządzanie bezpieczeństwem wyrobów PRZEMYSAOWYCH 1. Ujednolicone procedury oceny zgodności w UE (moduły) 2. Deklaracja zgodności i certyfikacja w ocenie zgodności wyrobów 3. Unijny i polski system oceny zgodności wyrobów 4. Dyrektywy nowego podejścia w zapewnieniu bezpieczeństwa wyrobów 5. Zasady znakowania wyrobów oznakowaniem CE 6. Bezpieczeństwo produktu regulacje prawne istotne dla przedsiębiorców 7. Ważniejsze rodzaje zagrożeń bezpieczeństwa przez produkty 8. Ważniejsze sposoby zapewnienia bezpieczeństwa wyrobów 9. Odpowiedzialność producentów za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny 10. Niedozwolone klauzule w umowach zawieranych z konsumentami 11. Ocena zgodności sposób weryfikacji spełnienia zasadniczych wymagań przez wyrób Zagadnienia do przedmiotu Zarządzanie bezpieczeństwem 2016 3 12. Certyfikacja wyrobów jako obiektywna metoda oceny zgodności 13. Modele (programy) systemów certyfikacji wyrobów 14. Procedury i zasady certyfikacji wyrobów. 8. Zarządzanie bezpieczeństwem wyrobów ŻYWNOŚCIOWYCH 1. Geneza prawa żywnościowego 2. Ogólne wymagania dotyczące żywności 3. Pakiet higieniczny żywności i jego charakterystyka 4. Program warunków wstępnych i jego rola w bezpieczeństwie żywności 5. System HACCP a zagrożenia żywności 6. Zasady i etapy systemu HACCP 7. System zarządzania bezpieczeństwem żywności ISO 22000:2005 8. System ostrzegania o niebezpieczeństwie żywności RASSF 9. Urzędowa kontrola żywności 10. Urzędowa kontrola żywności w UE 11. Nadzór nad przestrzeganiem prawa żywnościowego w Polsce 9. Zarządzanie bezpieczeństwem maszyn i urządzeń technologicznych 1. Istota bezpieczeństwa pracy przy maszynach 2. Charakterystyka składowych układu człowiek-maszyna 3. Charakterystyka czynników wpływających na sprawność układu człowiek-maszyna 4. Ergonomiczne projektowanie stanowisk pracy 5. Przedmiot, zakres i cele ergonomii 6. Zasady konstrukcji i rozmieszczenia elementów sterowniczych i sygnalizacyjnych maszyn 7. Układ człowiek maszyna środowisko (c-m-s) podmiot i przedmiot badań ergonomicz- nych 8. Kształtowanie warunków pracy w układzie człowiek-maszyna 9. Przebieg procesów informacyjnych w układzie c-m-s 10. Typowe zagrożenia podczas pracy przy maszynach 11. Sposoby zmniejszenia zagrożeń w pracy przy maszynach triada bezpieczeństwa 12. Utrzymywanie bezpieczeństwa i sprawności maszyn 13. Organizacja produkcji i stanowiska roboczego. 14. Ergonomiczna analiza uciążliwości i szkodliwości pracy 15. Podstawowe wymagania dyrektywy maszynowej . Literatura podstawowa do wykładów [1] Zarządzanie jakością. Cz. 1. Systemy jakości w organizacji. Red. W. Aadoński i K. Szołtysek, Wyd. AE Wrocław 2005. [2] Zarządzanie jakością. Cz. 2. Ochrona jakości w łańcuchu logistycznym. Red. W. Aadoński i K. Szołtysek, Wyd. AE Wrocław 2007. [3] Zymonik Z., A. Hamrol, P. Grudowski, Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem, PWE Warszawa 2013. [4] Podstawy kompleksowego zarządzania jakością TQM. Red. J. Aańcucki. Wyd. AE Poznań 2006. [5] Urbaniak M., Systemy zarządzania w praktyce gospodarczej. Wyd. Difin 2006. Literatura uzupełniająca do wykładów [1] Bagiński J., Menedżer jakości. Warszawa: Wyd. Politechniki Warszawskiej 2000. [2] Podstawy kompleksowego zarządzania jakością. Red. J. Aańcucki. Poznań: Wyd. AE 2003. [3] Szczepańska K., Kompleksowe Zarządzanie Jakością TQM. Warszawa: Wyd. Alfa-Wero 1998. [4] Od integracji systemów zarządzania do TQM. Red. J. Ejdys i A. Matuszczak-Flejszman. PZIiTS Poznań 2003. Legnica, dn. 1 luty 2016 r. Zagadnienia do przedmiotu Zarządzanie bezpieczeństwem 2016 4 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy Wydział Nauk Technicznych i Ekonomicznych Kierunek: ZARZDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI Wymiar godzin Punkty Rok Przedmiot kierunkowy Studia Semestr ECTS studiów I stopnia w c s l p/k Zarządzanie Stacjonarne 15 15 - - - - 3 6 bezpieczeństwem Niestacjonarne 12 12 - - - - PODSTAWOWE ZAGADNIENIA DO ZALICZENIA PRZEDMIOTU w roku akademickim 2015/2016 ĆWICZENIA 1. STANDARD JAKO PODSTAWA ZARZDZANIA BEZPIECZECSTWEM W ORGANIZACJI 1. Pojęcia: standard, wzorzec, typ, receptura 2. Standard jako wzorzec systemu i procesu 3. Klasyfikacja standardów. 4. Znaczenie standardów dla bezpieczeństwa wyrobów 5. Czynniki wpływające na wartość standardów 6. Istota i znaczenie weryfikacji i walidacji standardów 7. Rozwiązywanie problemów i doskonalenie standardów. 2. ZARZDZANIE RYZYKIEM ZAWODOWYM 1. Ryzyko zawodowe i zagrożenia na stanowisku pracy 2. Wymagania i wytyczne do oceny ryzyka zawodowego 3. Etapy oceny ryzyka zawodowego 4. Metody oceny ryzyka zawodowego 5. Metody zmniejszania ryzyka zawodowego. 3. ZARZDZANIE BEZPIECZECSTWEM PRACY NA STANOWISKU PRACY 1. Analiza stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zakładu 2. Rozpoznanie systemowe zakładu (wydziału, oddziału) 3. Projektowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 4. Dane wyjściowe do projektu - definicje, dokumenty, nazwy przywoływane w projekcie 5. Wymagania projektowanego SZBHP w zakładzie 6. Plan wdrażania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy 7. Zasady kształtowania bezpieczeństwa i higieny pracy - wymagania dla budynków i pomieszczeń pracy i ich wyposażenia, wymagania dla maszyn i innych urządzeń technicznych, systemy oceny zgodności wyrobów 8. Mierniki oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy 9. Skutki nieprzestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy 10. Opracowanie i wdrażanie dokumentacji systemowej. 4. BEZPIECZECSTWO WYROBÓW W CYKLU ŻYCIA PRODUKTÓW 1. Faza przedprodukcyjna i charakterystyka działań w tej fazie 2. Charakterystyka obiegu informacji wykorzystywanych przy projektowaniu wyrobu 3. Rola przeglądu projektu i jego znaczenie dla bezpieczeństwa wyrobu 4. Zakres badania prototypów wyrobów Zagadnienia do przedmiotu Zarządzanie bezpieczeństwem 2016 5 5. Podstawowe zadania części wstępnej fazy produkcyjnej 6. Elementy koncepcji i strategii wytwarzania wyrobu i ich charakterystyka 7. Elementy niezbędne do opracowania procesu technologicznego wyrobu i ich charakterystyka 8. Kontrola i audit wyrobu w fazie produkcyjnej 9. Korelacja między potrzebami, wymaganiami, procesem realizacji wyrobów. 5. STANDARDY ZARZDZANIA BEZPIECZECSTWEM ŻYWNOŚCI 1. Jakość a bezpieczeństwo żywności 2. Dobra praktyka higieniczna (GHP) i dobra praktyka produkcyjna (GMP) jako podstawowe systemy zapewnienia bezpieczeństwa żywności 3. System HACCP współczesna podstawa zapewnienia jakości zdrowotnej żywności 4. Powiązania i różnice między systemem HACCP a normą PN-EN 9001:2009 5. Standardy jakościowe stosowane w sieciach handlowych 6. Standard ISO 22000 7. Dobra Praktyka Rolnicza GAP. Literatura podstawowa [1] Zarządzanie jakością. Cz. 2. Ochrona jakości w łańcuchu logistycznym. Red. W. Aadoński i K. Szołtysek, Wyd. AE Wrocław 2007. [2] Zarządzanie jakością. Cz. 3. Metody kształtowania jakości w organizacji. Red. W. Aadoński i K. Szołtysek, Wyd. UE Wrocław 2008. [3] Zymonik Z., A. Hamrol, P. Grudowski, Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem, PWE Warszawa 2013. [4] Podstawy kompleksowego zarządzania jakością TQM. Red. J. Aańcucki. Wyd. AE Poznań 2006. [5] Urbaniak M.: Systemy zarządzania w praktyce gospodarczej. Wyd. Difin 2006. Legnica, dn. 1 lutego 2016 r.