AGRESJA W SFERZE PUBLICZNEJ
131
k艂ad, ludzie byli deindywidualizowani przez przebranie w stroje Ku-Klux-Klanu,
ich zachowanie stawa艂o si臋-bardziej agresywne, natomiast gdy deindywiduacja
po璴ega艂a na w艂o偶eniu stroju piel臋gniarki lub piel臋gniarza, okazywali mniej
agresji ni偶 ludzie nieprzebrani (Johnson, Downing, 1979; przegl膮d
metaanalityczny - zob. Postmes, Spears, 1998). Istniej膮ce dane 艣wiadcz膮 zatem
wyra藕nie o tym, 偶e zacho瓀anie jednostki staje si臋 bardziej skrajne jako
funkcja cz艂onkostwa w grupie, nato璵iast kierunek zmian w stron臋 albo
zwi臋kszonej, albo zmniejszonej agresji zdeter璵inowany jest przez normy oraz
wyraziste sygna艂y sytuacyjne.
Systematyczne analizy zamieszek wzniecanych w rzeczywistych sytuacjach
偶yciowych r贸wnie偶 nie potwierdzaj膮 wcze艣niejszego pogl膮du, 偶e dzia艂anie t艂umu
jest niekontrolowane, zdezorganizowane i irracjonalne. Na przyk艂ad Bohstedt
(1994) zwr贸ci艂 uwag臋, 偶e w pocz膮tkach nowoczesnej Europy, w okresach niedobor贸w
偶yw璶o艣ci, gdy plony by艂y niskie lub zbiory zniszczone wskutek z艂ych warunk贸w
pogodo瓀ych, powszechne by艂y protesty czy rozruchy g艂odowe. Mia艂y one charakter
ogra璶iczony i by艂y zorganizowane, a opiera艂y si臋 na "ekonomii moralnej".
Cz臋sto udawa艂o si臋 dzi臋ki nim uzyska膰 obni偶ki cen 偶ywno艣ci.
W drobiazgowym studium przypadku brytyjskich zamieszek, kt贸re wybuch艂y w
dzielnicy Saint Paul w Bristolu w 1980 roku, Reicher (1984) wykaza艂, 偶e
rozru璫hy ograniczone by艂y do specyficznych cel贸w w wybranym obszarze
geograficz璶ym, a ich uczestnicy wykszta艂cili w sobie poczucie wsp贸lnej
to偶samo艣ci w obliczu wsp贸lnego wroga, to znaczy policji. W konkluzjach swojej
analizy socjologicznej 341 przypadk贸w miejskich zamieszek, do kt贸rych dosz艂o w
Stanach Zjednoczo璶ych w latach sze艣膰dziesi膮tych XX wieku, McPhail (1994)
odrzuca pogl膮d, 偶e za璵ieszki s膮 skutkiem napi臋膰 strukturalnych dotykaj膮cych
szczeg贸lnie m艂odych czar璶ych m臋偶czyzn 偶yj膮cych w spo艂ecznej deprywacji getta.
Zamiast tej tezy proponuje on model, w kt贸rym rozruchy traktowane s膮 jako
reakcje behawioralne podejmo瓀ane po to, by osi膮gn膮膰 konkretny cel (na przyk艂ad
cel natury politycznej, odre璦gowanie agresywnych uczu膰 przeciwko innej
grupie). W podsumowaniu swojego "modelu dzia艂ania celowego" McPhail konkluduje:
"sprawcy przemocy nie s膮 ani nieszcz臋snymi ofiarami napi臋膰 strukturalnych, ani
ofiarami deindywiduacji. Dzia俛j膮 celowo, reguluj膮c swoje zachowania w ten
spos贸b, aby ich spostrze偶enia paso瓀a艂y do ich cel贸w. Ponosz膮 oni
odpowiedzialno艣膰 za swoje agresywne cele i za ak璽y przemocy, kt贸rych si臋
dopuszczaj膮" (McPhail, 1994, s. 25).
Przemoc gang贸w
W przeciwie艅stwie do uczestnik贸w zamieszek i pseudokibic贸w sportowych, kt贸rzy
tworz膮 prowizoryczne grupy spo艂eczne ograniczone do konkretnych wydarze艅 i/lub
sytuacji, (m艂odzie偶owe) gangi istniej膮 zazwyczaj przez d艂u偶szy czas. Gangi
przyjmu璲膮 pewne szczeg贸lne cechy wygl膮du: ubiory, fryzur}' czy symbole, kt贸re
s艂u偶膮 wzmoc璶ieniu wi臋zi cz艂onk贸w z grup膮 i prezentacji jej wyra藕nego wizerunku
na zewn膮trz.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
img284wi臋cej podobnych podstron