www.pwt.et.put.poznan.pl
Dr inż. Krzysztof Lange
Instytut Elektroniki i Telekomunikacji
Politechnika Poznańska
2004
[e-mail] Poznańskie Warsztaty Telekomunikacyjne
Poznań9- 10grudnia 2004
Transmisja sygnału czasu poprzez sieć energetyczną niskiego napięcia
Streszczenie: W artykule przedstawiono
przedsiębiorstwa, do przesyłania sygnałów
wykorzystanie modułu modemowego transmitującego
cyfrowych.
dane przez sieć energetyczną do transmisji sygnalu
czasu. Istota zagadnienia polega na propagacji
2. y
RÓDA
A SYGNAA
U CZASU
sygnalu czasu wewnÄ…trz budynku z wykorzystaniem
istniejącego okablowania sieci niskiego napięcia.
y
ródłem sygnalu czasu jest opracowany w Instytucie
W Polsce jest kilka dostępnych z
ródeł czasu.
Elektroniki i Telekomunikacji serwer czasu TS
Dostęp do nich jest możliwy poprzez sieci
zapewniajÄ…cy synchronizacjÄ™ czasu z systemu GPS.
komputerowe lub drogÄ… radiowÄ…. Zestawienie tych
z
ródeł przedstawia Tabela 1 [8]. Wynika z niej, że
1. WST
P
wybór metody jest przede wszystkim uzależnione
od wymagań odbiorcy. Z wyjątkiem badań
naukowych, w których dla porównania skal czasu
Nie wiemy czym jest czas [1]. A
atwiej jest
są potrzebne dokładności nanosekundowe
natomiast zdefiniować pojęcie sygnału czasu.
większość użytkowników zadawala się poziomem 1
Możemy przyjąć, że jest to pakiet informacji
sekundy lub pojedynczych milisekund. Jak już
uzupełniony o periodyczny znacznik oznaczający
sygnalizowano we wstępie, najczęściej
moment, którego dotyczy ten pakiet. Współczesne
wykorzystywanymi sygnałami czasu są protokół
zapotrzebowania na dokładny sygnał czasu wynika
NTP i system GPS.
z integracji systemów informatycznych z
telekomunikacyjnymi. Obecnie najpopularniejszy
jest NTP (Network Time Protocol) do
2.1 Protokół NTP
rozprowadzenia sygnału czasu w sieci
komputerowej. Jednak ze względu na relatywnie
Protokół NTP jest opracowany przez Dawida
niski poziom hierarchii przez oprogramowanie
Millsa z Uniwersytetu Delavare w 1989 roku i jest
komputera w obsłudze danych czasu, szczególnie
wykorzystywany zazwyczaj przez Internetowe
w przypadku dużego ruchu informatycznego oraz
Å‚Ä…cza sieci TCP/IP [5]. Nie wytwarza on jednak
przy braku dostępu do sieci komputerowej
czasu z
ródłowego bowiem sam pobiera go
potrzebne jest rozwiÄ…zanie alternatywne
zewnętrznego z
ródła czasu. Tak więc protokół
zapewniające dostęp do wysokiej jakości z
ródła
NTP nie transportuje nie tylko czas jako takiego,
sygnału czasu [2]. Takim z
ródłem może system
ale przekazuje informacje o jego opóz
nieniu
GPS, którego wykorzystanie reprezentują np.
względem idealnego z
ródła czasu UTC [7] . Na tej
satelitarny wzorzec czasu i częstotliwości STFS,
podstawie każdy dołączony komputer może
czy serwer czasu TS które zostały opracowane w
stosownie kalibrować czas swojego lokalnego
IET PP [3]. Topografia narzuca znaczne
zegara z takÄ… precyzjÄ…, na jakÄ… mu pozwala jego
ograniczenia na aspekty instalacyjne anteny GPS w
własny sprzęt i system operacyjny. Zasada
związku z czym występuje w wielu miejscach brak
działania NTP oparta jest na pewnym modelu
dostępu do tego sygnalu np. między wysokimi
probabilistycznym. Transmitowany sygnał czasu
budynkami. W takiej sytuacji jest możliwe jego
podlega rozmaitym fluktuacjom i opóz
nieniu
transmitowanie z obszaru korzystnego odbioru do
propagacyjnemu. Składa się na to wiele
miejsc, w których te warunki są trudniejsze za
czynników składowych, do których należą:
pośrednictwem przyłącza sieciowego niskiego
czas propagacji TCP/IP,
napięcia, które jest dostępne powszechnie. W tym
niestabilność stosowanych zegarów
celu wykorzystuje siÄ™ technologiÄ™ PLC
kwarcowych,
(szerokopasmowa transmisja danych przez sieć
rzeczywista precyzja z
ródła czasu.
energetycznÄ…) [4]. Power Line Communications jest
Ze względu na topografię sieci komputerowych
wykorzystanie infrastruktury energetycznej, do
droga od wzorcowego z
ródła związanego z UTC
której dostęp ma ponad 99% gospodarstw
do odbiornika nie jest stała i może być
domowych w Polsce w tym wszystkie
pokonywana różnymi drogami i w różnym czasie.
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004 1
www.pwt.et.put.poznan.pl
Tabela 1
Metoda y
ródło Operator Dostęp Dokładność Szacowana ilość Rodzaj
użytkowników użytkowników
czasu
Program UTC(PL) Polskie Program I i III 1 s. miliony/miesiÄ…c Wszyscy
radiowy Radio
zegarynka Czas GPS TPSA Tel. : 9226 1 s. 100000/miesiÄ…c Wszyscy
Modem UTC(PL) GUM Tel. : [phone] kilka ms. 5000/miesiÄ…c RzÄ…d, handel,
przemysł
Internet UTC(AOS) AOS pavo.cbk.poznan.pl kilka ms. 100000/miesiÄ…c Wszyscy
UTC(PL) vega.cbk.poznan.pl
NTP GUM tempus1.gum.gov.pl
tempus2.gum.gov.pl
Niektóre opóz
nienia są niewielkie, inne są duże,
Najwyższy priorytet ma Stratum 1 przy z
ródle PRC i
ale zazwyczaj są zawsze zmienne. To stanowi maleje on aż do Stratum 16. Listę polskich serwerów Stratum
1-4 przedstawia tabela 2.
ograniczenie dokładności protokołu NTP. Najłatwiej
jest określić opóz
nienia na Å‚Ä…czach TCP/IP. Trudniej
jest określić opóz
nienia powstajÄ…ce wewnÄ…trz samego
Tabela 2.
komputera (klienta NTP). W tym celu NTP stosuje
zasady pętli fazowej i częstotliwościowej PLL/FLL,
Stratum
Nazwa serwera Adres IP Stan
które dostarczają mu koniecznych danych do obliczeń
time.atman.pl 217.17.34.38 4 aktywny
statystyki błędów i pozwala na utrzymanie
ntp.centrum.pl 217.153.69.35 1 aktywny
odpowiedniego czasu w każdym z synchronizowanych
elproma.com.pl 213.77.124.176 1 aktywny
komputerów. Dzięki temu po badaniu
galaxy.uci.agh.e 149.156.96.9 2 aktywny
transmitowanych danych jest możliwe ich du.pl
ucirtr.agh.edu.pl 149.156.121.25 3 aktywny
uporządkowanie pod kątem opóz
nień. NTP określa
0
jakie serwery czasu są dostępne i udostępnia ich
info.cyf- 149.156.2.100 2 aktywny
statystykę. Na tej podstawie protokół przydziela
kr.edu.pl
każdemu serwerowi NTP poziom Stratum.
ntp.icm.edu.pl 193.219.28.149 2 aktywny
Korzystanie z protokołu NTP jest łatwe i polega na
sunsite.icm.edu. 193.219.28.2 3 aktywny
nawiązaniu połączenia sieciowego z jednym z
pl
przedstawionych w tabeli 1 serwerów [7]. Dla
ntp.task.gda.pl 153.19.0.141 3 aktywny
Windows XP wystarczy kliknąć w ikonę zegarka i
tempus1.gum.go 212.244.160.67 1 aktywny
ustawić w zakładce  czas Internet odpowiedni adres.
v.pl
Można też skorzystać z linii poleceń wpisując
tempus2.gum.go 212.244.160.68 1 aktywny
odpowiednie komendy przedstawione z rys.1
v.pl
ntp.nask.pl 195.187.244.4 2 aktywny
machinatus.toya 217.113.227.10 ? nieaktywny
.net.pl 1
pavo.cbk.pozna 150.254.183.8 ? nieaktywny
n.pl
vega.cbk.pozna 150.254.183.15 1 aktywny
n.pl
ntp.man.poznan. 150.254.173.3 2 aktywny
pl
sunflower.man. 150.254.173.2 2 aktywny
poznan.pl
ntp.signet.pl 193.110.120.9 2 aktywny
callisto.zit.tpnet. 80.48.104.196 ? nieaktywny
pl
Rys.1. Polecenia do wprowadzenia czasu z protokołu Ten sposób wprowadzenia sygnału czasu do
NTP do Windows XP komputera można nazwać wprowadzeniem czasu
sieciowego. Charakteryzuje się on tym, że jest w nim
zapewniona synchronizacja zegara komputerowego z
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004 2
www.pwt.et.put.poznan.pl
odpowiednim, w zależności od wyboru serwerem 14  oznaczenie szerokości geograficznej, tj.
NTP. Nie ma tu natomiast możliwości wykorzystania północnej N;
tego sygnału w postaci dostępnego przebiegu 15  21  szerokość geograficzna w formacie
elektrycznego w sensie pakietu informacyjnego ze
52°21,225 ;
znacznikiem. Tego rodzaju sygnał można by nazwać
22  oznaczenie długości geograficznej, tj.
sprzętowym sygnałem czasu. Wymaga on jednak
wschodniej E;
dodatkowego programu umożliwiającego przesłanie
23  30  długość geograficzna w formacie
tego sygnału na odpowiedni port komputera np.
016°55,756 ;
COM1. Z tego powodu z
ródłem sygnału czasu w
eksperymencie będzie czas z odbiornika GPS
Do uzyskania pełnego czasu sprzętowego brakuje
jeszcze znacznika określającego właściwy moment
deklaracji danych ze znaków 2-13 ramki NMEA-0183.
2.2 Czas systemu GPS
Pełny czas sprzętowy wymaga więc również pewnych
dodatkowych procedur. System GPS generuje impuls
Większość odbiorników sygnałów systemu GPS
1pps, który może pełnić funkcje znacznika.
wykorzystuje protokół NMEA-0183, który jest
Bezpośrednie korzystanie z sygnału GPS umożliwia
przeznaczony do wymiany informacji z Systemu do
uzyskanie znacznie lepszych dokładności niż te
otoczenia za pomocą skryptów ASCII. Zapewniają one
dostępne w protokole NTP. Obecnie przy wyłączonym
dostęp do wszystkich standardowych funkcji i
sygnale zakłócającym S/A dokładność transferu czasu
możliwości odbiornika, nie uwzględniają natomiast
w szerokim przedziale czasu obserwacji można ocenić
specyficznych rozwiązań sprzętowych zastosowanych
na nie gorszą niż 100ns.
przez producenta. Transfer danych do i z odbiornika
odbywa siÄ™ poprzez Å‚Ä…cze szeregowe RS-232 w
7. SERWER CZASU
formacie 8n1, czyli 8-bitowa ramka danych, brak bitu
parzystości i jeden bit stopu. Kompletna ramka danych
W przedstawionych tu badaniach z
ródłem sygnału
składa się z 10 bitów, ponieważ zawsze na jej początku
czasu jest System GPS synchronizujÄ…cy opracowany w
występuje bit startu Zgodnie z zaleceniami standardu
IET Serwer czasu TS. Serwer ten stanowi podstawowy
NMEA-0183, szybkość transmisji danych powinna
element Systemu dystrybucji sygnału czasu w sieci
wynosić 4800bodów [9]. Odpowiada to prawie w pełni
telekomunikacyjnej [3]. Działanie jego polega na
transmitowaniu czasu sprzętowego, którego ramkę
wykorzystaniu uśredniających własności cyfrowej pętli
przedstawia rys.2
fazowej do stabilizacji czasowej położenia impulsu
1pps i stworzenie pełnej ramki zawierającej sygnał
czasu plus uśredniony znacznik. W systemie
bit stopu
bit startu
dystrybucyjnym stworzonym w IET Serwer czasu
kontroluje tzw. Kartę użytkownika, która dostosowuje
postać danych sygnału czasu do synchronizacji czasu
D0 D1 D7 D8
odpowiedniego urzÄ…dzenia telekomunikacyjnego np.
cyfrowej centrali telefonicznej. Serwer wraz z KartÄ…
1 8
2 9
3 10
użytkownika wytwarza pakiet danych ze znacznikiem
co w pełni odpowiada definicji czasu sprzętowego.
Postać ramki jest uzależniona od właściwości
początek transmisji możliwy początek transmisji
interfejsowych urzÄ…dzenia odbiorczego jakim jest w
danych kolejnych danych
tym przypadku moduł wejściowy synchronizacji czasu
centrali telefonicznej. Przykładową postać
transmitowanych do centrali danych przedstawia rys.3.
Rys.2. Podstawowa ramka danych w standardzie
NMEA-0183
postać HEX:
16 32 33 45 30 30 30 30 30 35 32 31
34 31 30 31 31 30 34
CiÄ…g odebranych danych dotyczy przede wszystkim
33 30 30 31 30 30 42 31 04
wartości czasu oraz pozycji odbiornika. Przykład ramki
16 32 33 45 30 30 30 30 30 35 33 31
danych wygląda następująco:
34 31 30 31 31 30 34
33 30 30 31 30 30 42 32 04
@040916144917N5221225E01655756g
postać ASCII:
009+00096E0000N0000U0000;
.23E000005214101104300100B1
.23E000005314101104300100B2
Znaczenie wykorzystywanych znaków jest
następujące:
Rys.3, Rekord transmisji dwóch kolejnych ramek
2  7  data w formacie rr_mm_dd, tj.
sygnału czasu dla synchronizacji centrali cyfrowej
04_09_16;
8  13  godzina w formacie gg:mm:ss, tj.
Znaczenie wykorzystywanych znaków jest
14:49:17;
następujące:
10  13 minuta i godzina (14:52)
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004 3
www.pwt.et.put.poznan.pl
14  19 dzień, miesiąc i rok (10_11_04) Strukturę wewnętrzną układu przedstawia rys.5
Transmisja tych danych następuje w odstępach
minutowych i przebiega z prędkością 2400 bodów.
Jest ona dostępna na złączu wyjściowym konwertera
transmisyjnego RS422/RS232 połączonego z
Serwerem czasu TS.
7. MODEM TRANSMISJI DANYCH PRZEZ
SIEĆ ENERGETYCZN
NISKIEGO
NAPI
CIA
Prace nad przesyłem sygnałów przez sieć
energetyczną rozpoczęto ponad 80 lat temu w Stanach
Zjednoczonych [4]. Początkowo ich celem było
sterowanie urządzeniami energetycznymi na odległość
np. typu włącz/wyłącz. Szczególną popularność
Rys.5. Schemat blokowy układu ST7537
zdobyły takie urządzenia do monitorowania niemowląt,
gdzie nadajnik podłączony do gniazdka elektrycznego
28 nóżkowy układ zawiera w sobie znaczną liczbę
w jednym pomieszczeniu (np. sypialni dziecka)
elementów funkcjonalnych potrzebnych do
przekazywał sygnał po sieci elektrycznej wewnątrz
prowadzenia transmisji sieciowej, stÄ…d liczba
domu do odbiornika podłączonego do gniazdka w
elementów zewnętrznych jest niewielka. Sprowadzają
innym pomieszczeniu.
się one głównie do transformatorów separujących i
elementów rezonansowych. Schemat funkcjonalny
4.1 Budowa modemu sieciowego
całego modemu sieciowego przedstawia rys.6.
Obecnie jest wiele modemowych układów scalonych
realizujących transmisję danych przez sieć
energetyczną [10]. Do zbadania możliwości przesłania
sygnału czasu wybrano zbudowany w ramach
prowadzonej pracy dyplomowej układ ST7537.Jest to
moduł oparty na modulację FSK, więc zapewniający
stosunkowo duża odporność na zakłócenia. Wygląd
układy scalonego przedstawia rys.4.
Rys.6 Schemat blokowy modemu sieciowego
Zgodnie z widokiem przedstawionym na rys.6 układ
jest wyposażony w następujące dodatkowe urządzenia:
Rys.4. Moduł ST7537HS1
Transformator TR1 obniżający napięcie
sieciowe do 12V
Charakterystyką układu przedstawia tabela 3 [11].
Transformator TR2 współpracujący z
zasilaczem
Tabela 3
Zasilacz dostarczający z sieci napięć
+5V i +10V
Maksymalna szybkość 2400bps
Wzmacniacz do wzmacniania sygnału z
transmisji
układu modemowego
Rodzaj transmisji Asynchroniczny, szeregowy,
ST7537 układ modemowy
półdupleksowy
RS/TTL konwerter standardów
Rodzaj modulacji Częstotliwościowa FSK
LEDy zapewniające sygnalizację stanów
Czułość wejściowa 1 mV
modemu
Wbudowane układy Watch-dog
Układy filtrów do kształtowania
Kompatybilność z normą CENELEC EN 50065-1
charakterystyk częstotliwościowych.
Rodzaj obudowy PLCC28
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004 4
www.pwt.et.put.poznan.pl
4.2. Działanie modemu filtracji sygnał jest podany na wejście demodulatora
FSK. Dla usunięcia składowej stałej z przebiegu
Modem działa w dwóch podstawowych trybach: pomiędzy wyjściem filtru pośrednie częstotliwości
(wyprowadzenie IFO) i wejściem demodulatora
W trybie nadawania (wyprowadzenie DEMI) jest wprowadzony
W trybie odbioru kondensator.
Aby sygnał pojawił się na wyjściu RxD na
Dla przeprowadzenia transmisji potrzebne sÄ… dwa
wyprowadzeniu CD musi pojawić się stan niski co
modemy, z których jeden jest odpowiedzialny za
powinno oznaczać, że układ wykrył sygnał
nadawanie a drugi za odbiór. Układy ST7537 same
częstotliwości nośnej rzędu 133kHz. Zapewnia to
ustawiają się w odpowiedni tryb, w zależności od
wiarygodność odbieranych danych niestety kosztem
postaci sygnałów na linii RS-owej. Każdy z modułów
czułości. Układ związany z wyprowadzeniem CD ma
może być w danej chwili tylko w jednym z trybów
bowiem charakter progowy. Gdy nośna nie zostanie
[11].
wykryta wtedy CD ma stan wysoki i na
4.3. Tryb nadawania
wyprowadzeniu RxD panuje również jedynka. Dla
podniesienia czułości dla trybu odbioru jest możliwe
Tryb nadawania uaktywnia siÄ™ wtedy, gdy na
obejście tego zabezpieczenia poprzez ustawienie
wejściu Rx /Tx pojawi się stan niski. Dla wymogu
Rx /Tx w stan wysoki i jednocześnie TxD = 0 .
spełnienia normy EN 50065-1 ciągła transmisja nie
Taka konfiguracja wejść spowoduje, że sygnał
może trwać dłużej niż 1s. W związku z tym nawet
zdemodulowany trafi na wyprowadzenie RxD
jeżeli transmisja miała by trwać dłużej, to układ
automatycznie przejdzie w stan odbioru. W związku z niezależnie od stanu wyprowadzenia CD co
tym istnieje konieczność ponownego ustawienia
spowoduje , że wyprowadzenie RxD będzie
przenosiło dane, które czasami mogą mieć charakter
wejÅ›cia Rx /Tx na czas minimum 2µs. Nadawane
losowy w momentach kiedy nie ma transmisji.
dane cyfrowe są podawane asynchronicznie na wejście
TxD i trafiają dalej na wejście modulatora FSK, który
4.5. Połączenie z urządzeniem zewnętrznym
tworzy sygnały o zmodulowanych odpowiednio
częstotliwościach.
Połączenie z urządzeniem zewnętrznym pośredniczy
pomiędzy logiką TTL występującą w układzie
Dla: TxD = 0 , f = 133,05kHz
modemu i standardem RS umożliwiającym obsługę
Dla :TxD = 1, f = 131,85kHz
transmisji na wej/wyj typu COM.
4.6 WyglÄ…d modemu sieciowego.
Częstotliwości te są tworzone z przekształcenia
sygnałów zewnętrznego oscylatora kwarcowego
Moduł sieciowy jest umieszczony w plastikowej
pracującego na częstotliwości 11,0592MHz. Taki
obudowie z typoszeregu Bopla o wymiarach 12x18 cm.
zmodulowany sygnał jest w celu ograniczenia widma
Wysokość modułu to 4 cm. Jego wygląd przedstawia
sygnału wyjściowego podany na wejście filtru
rys.7.
pasmowo przepustowego. Taki sygnał trafia dalej do
wzmacniacza mocy i dalej poprzez transformator TR1
do sieci energetycznej Cały czas w trybie nadawania
wyprowadzenie RxD jest ustawione w stan wysoki.
4.4 Tryb odbioru.
Uaktywnienie trybu odbioru następuje wtedy, gdy
na wejściu Rx /Tx pojawi się stan wysoki. Sygnał
wejściowy dostarczony do modemu z sieci
energetycznej jest doprowadzony do wyprowadzenia
RAI, skÄ…d dalej dochodzi do filtru pasmowo
przepustowego o szerokości pasma 12kHz i
częstotliwości środkowej 132kHz. Następnie
Rys.7 Moduł transmisji danych przez sieć
ponieważ jego amplituda jest na poziomie miliwoltów
energetycznÄ…
sygnał ten podlega 10 krotnemu wzmocnieniu.
Wzmacniacz pełni dodatkowo przy tym rolę
5. BADANIA TRANSMISJI SYGNAA
U CZASU
symetrycznego ogranicznika amplitudy. Następnie
sygnał jest mieszany z sygnałem wewnętrznego
Badanie możliwości transmisji sygnału czasu
generatora i trafia w celu poprawienia stosunku
dotyczy przede wszystkim sprawdzenia, czy zakłócenia
sygnał/szum na wejście kolejnego filtru pasmowo
sieciowe nie spowodują przekłamania sygnałów w
przepustowego o częstotliwości środkowej 5,4kHz. Po
transmitowanej ramce. y
ródłem sygnału czasu dla
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004 5
www.pwt.et.put.poznan.pl
przeprowadzonego eksperymentu jest sygnał czasu z Wykresy z rys.9 przedstawiają pakiet danych
serwera TS opisanego w punkcie 3. Transmitowane zgodnych z transmitowanÄ… ramkÄ… oraz znacznik czasu
ramki są przedstawione na rys.3. Układ połączeń (po prawej stronie oscylogramu)odpowiadający
układu transmisyjnego przedstawia rys.8. momentowi czasu, którego dotyczy transmitowany
pakiet.
Sieć energetyczna NN 6. WNIOSKI
GPS
Zastosowanie tego typu transmisji dotyczy
szczególnych przypadków, w których nie ma
możliwości bez specjalnej instalacji pozyskania
sygnału sieci komputerowej lub nie jest opłacalne
zastosowanie modemu telefonicznego.
W przeprowadzonych badaniach zaskakuje
niewielki zasięg poprawnej transmisji. Poprzednie
badania modułów sieciowych wykonane w czerwcu
Serwer czasu
2004 wskazywały znacznie większy zasięg obejmujący
praktycznie cały nowy budynek na Polance 3.
TS
Wytłumaczeniem tego może być aktualnie wpływ
Oscyloskop
zakłóceń sieciowych, które znacznie wzrosły w
stosunku do poprzednich badań, gdy budynek był
RS232
praktycznie nie zasiedlony. Wykonane w ramach
pracy dyplomowej moduły są wyposażone
Rys.8. Schemat połączeń układu transmisji sygnału
oprogramowanie potwierdzania transmitowanego
czasu poprzez sieć energetyczną.
pakietu danych i ewentualnego ponownego nadawania
w przypadku błędów. Niestety dla sygnału czasu ta
W eksperymencie wykorzystano cyfrowy
procedura jest niemożliwa ponieważ określony czas
oscyloskop do badania przebiegu sygnału nadawanego
występuje tylko w jednym momencie.
przez Serwer TS i sygnału odbieranego przez moduł
odbiorczy. Sygnał czasu miał następujące parametry:
7. LITERATURA
prędkość 2400 b/s,
ramka: 1 bit startu, 8 bitów danych (7 ASCII,
1. Andrzej Dobrogowski, Sygnał czasu, WPP,
MSB=0), bez bitu parzystości, 2 bity stopu.
Poznań 2003.
Sprawdzano:
2. Mieczysław Jessa, Krzysztof Lange, y
ródło
Zasięg transmisji uzyskując właściwe działanie
sygnałów czasu i częstotliwości wzorcowej
na odległość 3m i 10m.
STFS/GPS, Opracowanie wewnętrzne IET
Wpływ zamiany urządzeń modemowych z
Poznań 1998
nadawania na odbiór, stwierdzając brak
3. Mieczysław Jessa, Serwer czasu, PWT,
wpływu.
Poznań 1997
Wpływ podłączenia do określonych faz
4. P. Sutterlin, W. Downey, A Power Line
instalacji elektrycznej, stwierdzajÄ…c brak
Communication Tutorial, Echelon
wpływu.
Corporation , 2002
Postać zarejestrowanych przebiegów sygnałów
5. David L. Mills, Internet Time
czasu po stronie nadawania i odbioru.
Synchronization: the Network Time Protocol
Wpływ czasu propagacji i stwierdzono brak
IEEE Trans. Communications 39/1991
istotnych dla użytkownika opóz
nień
6. Pliki Internetowe:http://www.zegar.net.pl/
propagacyjnych.
technolgia/ntplan.htm.
Wyniki rejestracji obrazu oscyloskopowego
7. Pliki Internetowe: http://www.dronet.pl/
przedstawia rys.9.
dronet/ntp.php
8. Pliki Internetowe: http://vega.cbk.poznan.pl/
article/czas_w_polsce.html
9. P. Zbysiński, GPS III Plus. EP 2/2000.
10. Nota katalogowa: ST7537HS1 Home
automation modem SGS-Thompson
Microelectronics, June 1995
11. Marcin Wichtowski, Transmisja danych
cyfrowych w sieci energetycznej niskiego
napięcia, Praca magisterska, IET PP, Poznań
2004, Promotor: Krzysztof Lange
Rys.9. Oscylogramy transmisji sygnału czasu
Wykres górny dla sygnału nadawanego
Wykres dolny dla sygnału odbieranego
PWT 2004, Poznań 9 - 10 grudnia 2004 6