3547343686

Bibliotekarz Opolski, www.bibliotekarzopolski.pl Nr 2/2014 (LVIII)

Dr Blanka Snopkova

Państwowa Biblioteka Naukowa w Bańskiej Bystrzycy

Słowackie biblioteki w dobie e-przemian: usługi biblioteczne dla użytkowników, którzy już nie piszą listów

Streszczenie

Referat skupia się na problematyce udostępniania e-źródeł, w szczególności e-książek w bibliotekach na Słowacji i został przygotowany w oparciu o badania przeprowadzone w bibliotekach publicznych o zasięgu wojewódzkim, bibliotekach akademickich oraz w państwowych bibliotekach naukowych. Prezentuje krajowe licencje na podstawie, których czytelnicy mają dostęp do zagranicznych baz danych całych tekstów, skupia się nad możliwościami dostępu do e-książek, które biblioteki stwarzają swoim użytkownikom za pośrednictwem własnych umów licencyjnych z dostawcami. Na marginesie autorka zajmuje się również ograniczeniami wynikającymi z obowiązującego prawa autorskiego i ogólnoeuropejskiej inicjatywy, którą wspiera EBLIDA. Doświadczenia związane z wykorzystywaniem baz danych własnych tytułów elektronicznych w bibliotekach oraz z wykorzystywaniem czytników przedstawione jest na przykładach pochodzących z niektórych bibliotek na Słowacji.

Dzisiejsza generacja osób w wieku 40+jest świadkiem ogromnych zmian - to tak jakby całe realne życie człowieka zawęziło się do przestrzeni wirtualnej. Znalazła się w jakimś labiryncie luster, w którym rzeczywista przestrzeń i jego obraz zlewają się razem i bardzo trudno jest odnaleźć drogę naprzód. Jest świadkiem wejścia nowej generacji, która przedkłada wirtualne przyjaźnie ponad te realne, wirtualne rozmowy na czatach ponad spotkania w realu, krótkie wiadomości na Facebooku, ewentualnie wiadomość email lub sms- pozbawiony interpunkcji, ponad napisanie listu, lub pocztówki, wirtualne zwierzątko ponad zwyczajnego „futrzaka", czasami nawet preferują wirtualną rodzinę zamiast swojej prawdziwej rodziny ze skóry i kości....

Dążenia jednostek do tego, aby prawie wszystkie swoje sprawy załatwiać on-line doprowadziła do przeniknięcia elektroniki do wszystkich obszarów życia, w tym także do bibliotek. Era elektroniczna, e-papier, e-atrament, e-książka, stały się pojęciami, które z dnia na dzień wymagają coraz większej uwagi ze strony pracowników bibliotek. E-generacja użytkowników bibliotekarsko-informacyjnych usług coraz częściej wymaga, aby dokumenty były udostępniane w nowy sposób - za pośrednictwem internetu i aby zainteresowani mieli do nich nieograniczony dostęp, z dowolnej lokalizacji i w dowolnym czasie, bez jakichkolwiek ograniczeń, z szybkim dostępem do treści i prostą nawigacją doprowadzającą do poszukiwanych informacji.

Tradycyjne versus elektroniczne

Książki elektroniczne nie są pojęciem nowym. Wydawnictwa zajmują się możliwością elektronicznego dystrybuowania publikacji już od kilku dziesięcioleci. Jednak dopiero w nowym tysiącleciu ten segment rynku rozwinął się do rzeczywiście ogromnych rozmiarów i wkroczył na drogę ciągłego wzrostu, który jest wspierany wyraźnym rozwojem technologicznym. Każdego roku można obserwować intensywniejszy wzrost korzystania z książek elektronicznych. Tego trendu nie mogły oczywiście zignorować również biblioteki - zadanie polegające na zapewnieniu czytelnikowi bogatej oferty książek elektronicznych stało się dla bibliotek naprawdę dużym wyzwaniem. Starają się one rozszerzać swoją ofertę o książki elektroniczne, poszukują odpowiednich dostawców i form akwizycji dokumentów elektronicznych a czasem przejmują nawet rolę wydawców e-dokumentów. Często