3893820702

12

Przy wyborze tekstu, spośród kilku wariantów, zwracano przede wszystkim uwagę na doktrynę, mniej na styl. Wykonano olbrzymią pracę, tak profesjonalną, z taką znajomością tekstu i doktryny, o jaką trudno dzisiaj. Do dzisiaj wstępy do dzieł autorów patrystycznych i przypisy do nich, wykonane przez maurinów, zachowują swoją wartość¹⁰.

Jan Kassian

Jan Kassian, urodzony ok. 360 roku, pochodzący z rzymskiej prowincji Scytii Mniejszej, wiódł życie wśród mnichów egipskich. Pozostały po nim dwadzieścia cztery Konferencje z ojcami (Collationes patrum). Są to na ogół fikcyjne rozmowy Jana Kasjana ze znanymi anachoretami Egiptu. Z racji na budujące treści, Konferencje z ojcami były bardzo cenione.

Kasjan jest również autorem Ustaw życia mnichów oraz leczenia ośmiu głównych grzechów, w dwunastu księgach. Pierwsze cztery księgi regulują życie mnichów, pozostałe mówią o ośmiu (sic!) grzechach głównych, a są to: obżarstwo, nieczystość, chciwość, gniew, smutek, lenistwo, próżna chwała, pycha.

W bibliotece AWSD w Białymstoku znajduje się polski przekład obu tych dzieł pod wspólnym tytułem Jana Cassiana Eremity o żywocie i ćwiczeniach ludzi świat opuszczających ksiąg XII. Collaciy Ojców Świętych XXIIII, Kraków, w drukarni Andrzeja Piotr-kowczyka, rok 1604. Z okresu patrystycznego jest to jedyny w naszej bibliotece starodruk, który zawiera polski przekład całego dzieła danego ojca Kościoła.

Starodruk ten ujrzał światło dzienne „w drukarni Andrzeja Piotrkowczyka”. Rodzina Piotrkowczyków wywodziła się prawdopodobnie z Piotrkowa. Działalność typograficzną rozpoczął Andrzej Piotrkowczyk, zakładając w latach siedemdziesiątych szesnastego stulecia oficynę drukarską. Po jego śmierci drukarnię przejął jego syn, noszący to samo imię. W rękach rodziny Piotrkowczyków pozostała ona do roku 1676, kiedy to została odkupiona przez Łukasza Piotrowskiego, a następnie przekazana została Akademii Krakowskiej, tworząc w ten sposób podstawy pod Drukarnię Akademicką Uniwersytetu Jagiellońskiego. W drukarni tej światło dzienne ujrzało wiele publikacji jezuickich, przede wszystkim księdza Piotra Skargi i księdza Jakuba Wujka". Tu miało miejsce drugie (po wileńskim) wydanie Żywotów Świętych Piotra Skargi, potem zresztą były one wielokrotnie wznawiane. Tu także został wydany w roku 1593 przekład ks. Jakuba Wujka Nowego Testamentu i Psalmów, znajdujący się w bibliotece AWSD w Białymstoku. Posiadamy także wydanie Nowego Testamentu z tejże samej oficyny wydawniczej z roku 1647. W oficynie wydawano także książki świeckie, między innymi drukował tutaj słynny matematyk i astronom, profesor Akademii Krakowskiej, Jan Brożek.

Salwian

Na Śląsku Czeskim, w Opawie, w roku 1735 zostało wydane dzieło żyjącego w V wieku Salwiana, biskupa Marsylii, pod tytułem De vero iudicio et providentia Dei. Dzisiaj jest ono znane bardziej pod tytułem De gubematione Dei. Opawskie wydanie Salwiana znajduje się w naszej bibliotece. W swoim dziele, napisanym w 440 roku, autor odpiera zarzut, który odnosił się do ówczesnej sytuacji politycznej, głoszący, że najazdy barbarzyńców i wędrówki ludów wskazują, iż Bóg nie troszczy się o ludzi, łącznie z chrześcijanami, poddanymi ciężkiej próbie tych najazdów.

¹⁰    Por. Adalbert HAMMAN, Maurini, [w:| Angelo Dl BERARDINO (red.), Dizionario Patristico e di Antichita Cristiane, vol. II, Roma 1983, kol. 2195-2197.

¹¹    Por. Andrzej PIOTRKOWCZYK, [w:] Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, vol. 8, Warszawa 1966, s. 680.