396944629

52 Przemysł PoUki Zesz. II

Jak widać z przytoczonych cyfr, Polskę zaliczyć należy do krajów bardzo ubogich w rudę żelazną; dlatego też dla sprostania zapotrzebowaniom na surowiec do wytwórczości żelaza Polska zmuszona jest korzystać w przeważającej mierze z przywozu rudy żelaznej z zagranicy.

Oss?dfy fuGoaoinę i Cł*i!»cne»*»i<i z KirtMo-r»a:mł*i J    * OolnoiUłU S. K«rpuM

Występowanie ruo żeia:nycn oez znaczenia przemysiowega Rudy darowe    . „_____

Rudy ielazn* w Polic*

Warunki występowania i budowa geologiczna oraz charakter zalegania złóż rudy żelaznej w Polsce, a równocześnie i wielkość zasobów w danej okolicy są tego rodzaju, że do eksploatacji rudy żelaznej nie dają się u nas zastosować metody organizacyjne i urządzenia techniczne, które by pozwalały na tworzenie dużych jednostek produkujących. Rude żelazną w Polsce eksploatuje się przy pomocy małych kopalń. Wobec niedużej zasobności złóż polskich i malej grubości pokładów złoża danej miejscowości szybko się wyczerpują, co zmusza do częstego przenoszenia kopalń z miejsca na miejsce. Dlatego też polskie kopalnictwo rudy żelaznej ma charakter koczowniczy, a wszelkie urządzenia w kopalniach budowane są prowizorycznie i lekko, by bez nadmiernych kosztów i wysiłków można je było łatwo rozbierać i przenosić w inne miejsce.

Mimo na ogól nicglębokicgo zalegania złóż rudy żelaznej, przeważna jej część musi być eksploatowana za pomocą robót podziemnych. Tylko rudy darniowe i żelaziaki brunatne na obszarze kielecko-radomskim i hematyty zalegające tam zupełnie płytko wydobywane są odkrywkowo.

Przy robotach podziemnych do złoża prowadzą szyby przeważnie pionowe, rzadko pochyle. Do wyciągania rudy ustawione są przy szybach maszyny wyciągowe najczęściej elektryczne, w wyjątkowych tylko wypadkach parowe. Pod ziemią ułożone są w korytarzach podziemnych, zwanych chodnikami, szyny, po których rudę dowozi się w wózkach żelaznych z miejsca pracy do szybu. Urabianie rudy odbywa się ręcznie przy pomocy zwykłych narzędzi górniczych oraz materiałów wybuch owych. Wobec dużego ciśnienia pod ziemią wszystkie roboty i wyrobiska muszą być mocno i bardzo dokładnie podparte drzewem okrągłym, czyli obudowane. Kopalnie mają na ogół duży przypływ wody, którą wypompowuje się na powierzchnię przy pomocy elektrycznych pomp ustawionych w specjalnych komorach podziemnych. By dać ludziom zatnidnionym pod ziemią lepszo warunki pracy, kopalnie przewietrzane są za pomocą specjalnych wentylatorów elektrycznych.

Syderyty ilaste, stanowiące główną część wydobycia rudy żelaznej w Polsce, podobnie jak i syderyty, przed użyciem ich do pieców hutniczych, gdzie zostają przetopione na żelazo, podlegają pewnemu przygotowaniu, czyli tzw. przeróbce, która ma na celu polepszenie ich gatunku, a przede wszystkim podniesienie zawartości żelaza w rudzie przez usunięcie z niej części składników. Przeróbka syderytów ilastych polega na przepaleniu rudy zmieszanej z miałem węglowym, czyli na tzw. prażeniu. Prażenie odbywa się w specjalnych piecach, zwanych prążkami, o kształcie wielkich pionowych cylindrów zbudowanych z grubej blachy i wyłożonych wewnątrz cegłą ogniotrwałą. Na skutek prażenia następuje wzbogacenie rudy w żelazo: gdy surowe syderyty ilaste przed prażeniem zawiera ja od 28 do 32 proc. żelaza, to ruda po prażeniu zawiera od 40 proc. do