396945279

5. ANALIZA ILOŚCIOWA

Ze względu na niewielkie objętości (pojedyncze mikrolitry) i co za tym idzie bardzo małe masy analizowanych próbek metoda TXRF dedykowana jest do analizy próbek cienkich. W tego typu analizie zbyteczne jest stosowanie żmudnych metod obliczeniowych korekty efektów matrycy, takich jak absorpcja czy wzmocnienie sygnału fluorescencyjnego. Próbkę nakrapia się na środek reflektora, a następnie suszy. Najczęściej stosowanym sposobem jest suszenie na płycie grzewczej w komorze czystej, suszenie próżniowe z zastosowaniem eksykatora czy też użycie promiennika podczerwieni. Po wyschnięciu, kształt kropli nie jest idealnie symetryczny, nie zawsze też pozycja próbki względem okienka detektora jest dokładnie powtarzalna, rozkład pierwiastków w suchej pozostałości nie zawsze jest homogeniczny, więc liczba zliczeń danego pierwiastka dla różnych nakropień tej samej próbki nie musi być powtarzalna. Dla ominięcia tych niedogodności oznaczenia ilościowe wykonywane są z zastosowaniem standardu wewnętrznego. Metoda ta opiera się na dodaniu znanej ilości pierwiastka nie występującego w badanej próbce. W zasadzie standardem wewnętrznym może być dowolny pierwiastek nie występujący w badanej próbce, powinien jednak być tak dobrany, aby w miarę możliwości uniknąć nakładania się linii spektralnych pierwiastków analizowanych oraz dodanego.

Dodatkowo standard wewnętrzny powinien spełniać kilka podstawowych warunków:

-    należy wybierać pierwiastki charakteryzujące się wysoką czułością;

-    dodawana objętość standardu powinna być na tyle mała, aby można było pominąć zmianę całkowitej objętości próbki;

-    stężenie końcowe powinno być porównywalne ze stężeniem pozostałych składników

próbki.

Ze względu na mniejszą ilość linii spektralnych oraz wyższą czułość zazwyczaj wybierane są pierwiastki emitujące promieniowanie linii K w zakresie badanych energii. Najczęściej stosowane pierwiastki to gal, selen lub itr. Przy wyborze galu jako standardu wewnętrznego poważnie utrudniona jest analiza próbek o wysokiej zawartości ołowiu -pojawiająca się wtedy linia charakterystyczna ołowiu 9,18 keV nakłada się z linia Ka galu (9.2 keV). Przy wyborze selenu natomiast należy zwrócić uwagę, że związki tego pierwiastka mogą być lotne w wyższych temperaturach (ok. 180°C), więc przy suszeniu próbki należy zachować szczególną ostrożność. Zasada wstępnego pomiaru próbki przed dodaniem standardu musi być bezwzględnie przestrzegana.

18