4442198585

mowa o wychowaniu, tam odpowiedzialność za udostępniane treści jest oczywista. Treści te dotyczą nie tylko materiałów drukowanych, ale również audiowizualnych, fotografii, ilustracji, plakatów, filmów gromadzonych tradycyjnie przez biblioteki i dostępnych od kilkunastu lat w Internecie. Wbrew skrajnie liberalnym przepisom w Stanach Zjednoczonych biblioteki nie godzą się na udostępnianie dzieciom i młodzieży materiałów pornograficznych i obscenicznych i mimo licznych protestów starają się blokować dostęp do nich, zwłaszcza w Internecie.

Ustawa z 12 maja 2000 r. o bibliotekach wydana na Słowacji określiła zasady funkcjonowania bibliotek w ramach systemu bibliotecznego, na który składają się: słowacka Biblioteka Narodowa, biblioteki akademickie, biblioteki szkolne i biblioteki specjalne. Głównym zadaniem tego systemu jest rozwijanie biblioteczno-informacyjnych usług dla społeczeństwa, ochrona zbiorów historycznych. Obowiązkiem biblioteki jest zapewnienie swobodnego dostępu do informacji oraz zaspokojenie kulturalnych, informacyjnych, naukowych i oświatowych potrzeb, wspomaganie ustawicznego kształcenia i duchowego rozwoju. W tekście słowackiej ustawy nie ma ani słowa na temat uprawnień czytelnika i użytkownika informacji, ani też o uprawnieniach bibliotekarzy w zakresie doboru piśmiennictwa.

Liberalnych deklaracji na temat dostępu do zbiorów bibliotecznych nie zawierał żaden z międzywojennych projektów polskiej ustawy bibliotecznej. Dopiero w Dekrecie z dnia 17 kwietnia 1946 r. o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi jest mowa, że biblioteki powszechne służą czytelnictwu, w najszerszym zakresie wychowaniu społecznemu, kształceniu ogólnemu i zawodowemu oraz kulturalnej rozrywce wszystkich obywateli Państwa lub określonego terenu. Uznano powszechne prawo dostępu do książki i oświaty za pośrednictwem bezpłatnych bibliotek publicznych, respektowanie zainteresowań i potrzeb różnych środowisk, ale jednocześnie postulowano wykluczenie z księgozbiorów książek pozbawionych istotnej wartości tak pod względem treści, jak i formy artystycznej, a więc jak to formułowała Wanda Dąbrowska „...wszelką zdecydowaną tandetę literacką, książki o ujemnym wpływie moralnym (pornografia, sensacja), a także literaturę treści antypaństwowej, wyraź-

83