4552035124

98 Zofia Kaczorowska

reprezentują Polskę nizinną, a 5 stacji — Żywiec, Nowy Sącz, Grybów, Krynica i Zakopane — Karpaty polskie.

Rycina 12 i tabela 23 wykazują wręcz nieoczekiwane wyrównanie pór roku o przeciętnych sumach opadu oraz wszystkich z niedoborami i nadmiarami w Polsce nizinnej, natomiast w Polsce południowej (na obszarze wzniesionym ponad 300 m n. p. m.) zwraca uwagę przewaga przypadków z niedoborem kosztem tych z opadem przeciętnym — zwłaszcza latem, je-sienią i zimą.

Prawdopodobieństwo pór roku skrajnie wilgotnych jest prawie dwukrotnie wyższe niż skrajnie suchych.

Badanie istotności różnic częstości wyróżnionych klas niedoborów i nadmiarów opadu między Polską nizinną a Karpatami przy pomocy kryterium X² wykazało, że różnice te zarówno dla roku jak i dla wszystkich pór roku są nieistotne.

9.    Analogiczne zestawienie dla całej Polski uwidacznia w przekroju rocznym wysoką przewagę przeciętnych sum opadu (49%) i lekką nadwyżkę nadmiarów nad niedoborami (26 : 24).

Wśród pór roku wiosna i lato dają identyczny i prawie całkowicie wyrównany stosunek 1:1:1 między przypadkami z opadem normalnym, z niedoborami i nadmiarami. W jesieni i w zimie wzrasta liczba niedoborów kosztem ubytku przypadków z opadem przeciętnym (42 : 25 jesienią, 38 : 28 zimą).

Liczby sezonów suchych i bardzo suchych oraz wilgotnych i bardzo wilgotnych są prawie równe.

W klasie odchyleń najwyższych (powyżej 50%) we wszystkich porach bardziej należy liczyć się z okresami nadmiernie wilgotnymi (4—9) niż nadmiernie suchymi (2—5). Jesienie są najbardziej skrajne — w przeliczeniu na 100 lat można oczekiwać łącznie aż 14 przypadków z odchyleniami powyżej 50% średniej sumy wieloletniej (w tym 5 posusznych i 9 skrajnie wilgotnych), a tylko 7 zim, wiosen i lat najbardziej ekscentrycznych.

10.    W świetle powyższych rozważań ogólnie utarte przekonanie o wzmożonej ostatnio częstości susz nie znajduje potwierdzenia, a przyczyny boleśnie odczuwanego przez naszą gospodarkę braku wody — wydaje się — należałoby szukać nie w zmniejszonej ilości opadów, lecz w innych elementach bilansu wodnego oraz w sposobach użytkowania wody przy naturalnych i sztucznie powodowanych zmianach stosunków hydrologicznych.

Katedra KI matologii Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Warszawskiego