4597125102

40 Rozmowy Konspektu

Kto stanął na czele Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN i kim byli jego członkowie?

-    W pierwszym składzie Komitetu znaleźli się wybitni uczeni oraz przedstawiciele kilku instytucji centralnych. Przewodniczącym KNP został prof. Bogdan Suchodolski, a wiceprzewodniczącymi byli prof. Henryk Jabłoński i prof. Tadeusz Tomaszewski. Ponadto w KNP byli profesorowie: Marek Fritzhand, Maria Grzegorzewska, Łukasz Kurdybacha, Zygmunt Mysła-kowski, Ignacy Szaniawski, Włodzimierz Szewczuk, Michał Szulkin, Stanisław Tync, Stanisław Wołoszyn i Maria Żebrowska. Stałych przedstawicieli miały ministerstwa nadzorujące szkolnictwo i naukę, a więc delegaci ministerstw: oświaty, szkolnictwa wyższego, kultury i sztuki, rolnictwa. Swoich reprezentantów miały Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego, Instytut Pedagogiki, Instytut Matki i Dziecka, Związek Nauczycielstwa Polskiego i Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Powołano również kilku nauczycieli.

Jakie zadania postawiono KNP w momen-cie jego powstania? 1 jak się zmieniały wraz z upływem lat?

-    W uchwale Sekretariatu Naukowego Prezydium PAN, która stanowiła formalną podstawę utworzenia Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN (KNP PAN), napisano, że do zadań Komitetu należy planowanie, koordynowanie, kontrola i intensyfikacja prac badawczo-naukowych w zakresie nauk pedagogicznych. KNP starał się wypełniać te powinności statutowe, chociaż z czasem okazywało się, że możliwe (a także, być może, wskazane) jest pełnienie przede wszystkim funk cji inspiracyjnych, eksperckich, opiniotwórczych i w pewnym zakresie kontrolnych. Zamiar centralnego planowania i koordynowania badań był i jest spełniany w bardziej lub mniej ograniczonym zakresie -dzisiaj głównie w odniesieniu do współudziału w określaniu podstawowych kierunków badań.

Z biegiem lat Komitet stawał się coraz bardziej korporacyjnym przedstawicielstwem środowiska naukowego pedagogów i psychologów. Jako organ społeczny skupiał się na diagnozowaniu kondycji pedagogiki, określaniu tendencji rozwoju tej dyscypliny, inspirowaniu studiów i badań, aktywizacji ruchu intelektualnego, promowaniu nowych prądów teoretycznych oraz innowacji edukacyjnych, wypełnianiu funkcji doradczych, eksperckich, a także wspieraniu rozwoju kadr naukowych, prowadzeniu działalności wydawniczej, utrzymywaniu więzi z zagranicznymi ośrodkami akademickimi.

Czy Pan Profesor mógłby przedstawić te dokonania Komitetu, które z perspektywy czasu można uznać za niezaprzeczalny sukces?

- W pięćdziesięcioleciu było takich dokonań wiele. Sądzę, że najważniejsze to inspirowanie nowych kierunków studiów i badań, oddziaływanie na dobór tematyki i poziom prac naukowych, racjonalizacja wielu programów badawczych (w tym przejawiały się m.in. funkcje koordynacyjne i kontrolne działalności KNP PAN), udział w ukształtowaniu nowoczesnych modeli uprawiania pedagogiki, upowszechnianie dorobku współczesnej humanistyki polskiej i światowej, znaczący wpływ na teorię i praktykę edukacyjną.

Komitet ma spory udział we wspieraniu rozwoju młodej kadry naukowej. Od około dwudziestu lat organizowane są różne formy merytorycznej pomocy dla dużej grupy najzdolniejszych asystentów i adiunktów. Jedną z takich form są coroczne spotkania (nazywane letnimi szkołami) młodych pedagogów z najwybitniejszymi przedstawicielami nauk pedagogicznych i nauk z pedagogiką współdziałających. Już dwie takie letnie szkoły zorganizowane zostały' wspólnie ze społecznością naukową dawnej WSP, a teraz Akademii Pedagogicznej w Krakowie.

Należy również podkreślić ważną rolę KNP PAN w integracji środowiska pedagogicznego, ważną zarówno dla pedagogów, jak i dla społeczności korzystających z pomocy pedagogów. W krótkiej wypowiedzi nie sposób przedstawić pełnej listy dokonań KNP, szerszą próbę ich omówienia zawiera tom „Rocznika Pedagogicznego” z roku 2003.

Jakie problemy stoją przed naukami pedagogicznymi w Polsce na początku XXI wie-