5192605181

56

te zajmuj a względem podstawowego problemu, którym jest zróżnicowanie międzyregionalne. Możemy badać położenie poszczególnych teorii na osi, której bieguny sq wyznaczone przez opozycje: wyrównywanie - różnicowanie, polaryzacja. Sposób ten pozwala na ich odniesienie do za/óżeft czynionych przez ujęcia makroskopowe, z których teorie te sie wywodzą, jak również na powiązanie teorii rozwoju regionalnego z doktryna (doktrynalni) polityki regionalnej.

Tabela 2 przedstawia w schematycznym ujęciu teorie rozwoju regionalnego według wspomnianego wyżej kryterium. Wyróżniają sie teorie, w których różnice te sa traktowane jako zakłócenie procesu rozwoju oraz teorie, zgodnie z którymi różnice międzyregionalne sa nieuniknione, wynikają bowiem z naturalnych cech samego rozwoju społeczno-gospodarczego . W tabeli prezentowane sa także teorie makroskopowe, bedace punktem wyjścia .teorii regionalnych (na temat przeglądu, systematyzacji oraz dyskusji teorii rozwoju regio-nalnego zob. m.in.: T. Hermansen, 1974; S. Holland, 1976a, 1976b; J. Friedmann, C. Weaver, 1979; N. M. Hansen, 1981; C. Weaver, 1981; J. Kowalski, 1981; J. J. Falacios, 1986).

Tabela 2 wymaga komentarza. Po pierwsze, większość prezentowanych tu koncepcji teoretycznych stawia sobie za zadanie wyjaśnienie mechanizmów rządzących procesami rozwoju, w tym rozwoju regionalnego. Występują tu jednak dwa wyjątki: teoria rozmieszczenia sil wytwórczych oraz koncepcja rozwoju od doju sa teoriami normatywnymi, nie zaś wyjaśniającymi,, podobnie jak nie wyróżniona w tabeli koncepcja kompleksów terytorialno-produkcyjnych, wchodzącą w szeroki zestaw teorii rozwoju niezrównoważonego.

Po wtóre, wyraźnie uwidocznia się zgodność zajożeh makroteorii rozwoju z twierdzeniami formułowanymi na gruncie odpowiadającej jej teorii rozwoju regionalnego (koncepcja rozwoju od doju nie znajduje żadnej “macierzystej" makroteorii). Wyjątkiem jest tu teoria rozmieszczenia sij wytwórczych, bowiem. jak już wśpomniano w rozdz. 2, nie można jej wywieść od jej makroteorii.