5895614118

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY 1997 2/3 PL ISSN 0033-202X

ANNA MACHALSKA-GARBACZ

NASZA PRZYSZŁOŚĆ:

BIBLIOTEKA ELEKTRONICZNA CZY BIBLIOTEKA CYFROWA?

Charakterystyka biblioteki cyfrowej i elektronicznej. Specyficzne dla biblioteki cyfrowej problemy: pozyskiwania dokumentów, ich opracowania i udostępniania, ochrony praw autorskich, standaryzacji; korzyści spodziewane z rozwoju bibliotek cyfrowych.

W światowym piśmiennictwie fachowym z zakresu bibliotekoznawstwa i informatyki coraz częściej pojawia się termin „biblioteka cyfrowa” (digital library). Termin ten występuje obok popularnego od początku lat dziewięćdziesiątych określenia „biblioteka elektroniczna” (electronic library). Często pojęcia te traktowane są jako synonimy, tymczasem istnieje między nimi zasadnicza różnica.

Koncepcja bibliotek cyfrowych zaczęła przybierać realny kształt w 1993 r., kiedy to rząd Stanów Zjednoczonych nadał temu tematowi rangę programu rządowego. W październiku 1994 r. Biblioteka Kongresu opracowała Narodowy Program Biblioteki Cyfrowej (National Digital Library Program) przewidujący dygitalizację, czyli przeniesienie na nośniki elektroniczne i udostępnienie 5 min dokumentów do końca 2000 r.¹ Do 1995 r. udało się wprowadzić do sieci ponad 210 000 zdygitalizowanych dokumentów, dostępnych z 44 stanowisk testowych w Stanach Zjednoczonych. Niektóre są dostępne publicznie z serwera Biblioteki Kongresu (pod adresem http://www.loc.gov.)², która jest koordynatorem i głównym realizatorem programu.

Program jest sponsorowany przez liczne fundacje rządowe i prywatne (m.in. Mellona). W miarę napływu funduszy zaczęto organizować na szeroką skalę panele, konferencje, warsztaty robocze, ukazało się wiele publikacji dotyczących tego zagadnienia. Czasopismo Communication of the ACM poświęciło mu cały zeszyt³. Wyniki badań były i są udostępniane na bieżąco w Internecie⁴. W prezentowanych materiałach można znaleźć propozycje nowych rozwiązań technologicznych dotyczących budowy baz danych, katalogów, struktury wprowadzanych do sieci dokumentów, czasopism elektronicznych, kompresji

1

The Library of Congress. A periodic report frora The National Digital Library Program. hltp://www. lcwcb.loc.gov/ndl/pcr.html

2

H. S. Becker: Library of Congress digital library effort. "Communication of the ACM" 1995 Vol. 38 no. 4 a. 66.

3

   "Communication of the ACM” 1995 Vol. 38 no. 4.

4

ProcccdJngs of the Isl Annual confcrcncc on the theory and praclicc of digital libraries: Digital libraries *94. http://www.algl.wusL edu/DL. 94 — Digital library related informalion. hUp://inlerspace. grainger. uiue. edu/bgross/ digital libraries-htral