M I N I P R O J E K T Y
Układ sygnału alarmowego
W przypadku fałszywego
Wi�kszośĘ syren
alarmu, wywołanego nie-
alarmowych działała
chcący przez ułytkownika,
w dośĘ podobny
nagły sygnał o dułym nat�-
spos�b. Po dołączeniu
łeniu wywołuje niepotrzeb-
napi�cia zasilającego
ne stresy, a wiele os�b znie-
lub podaniu na układ ch�ca do stosowania ukła-
d�w alarmowych. Syreny
sygnału wyzwalającego
alarmowe nie są stosowane
syrena od razu �rusza
wyłącznie w systemach prze-
pełną parą� i od
ciwwłamaniowych. Stosuje-
początku działania
my je takłe jako urządzenia
generuje przera�liwy
sygnalizacyjne w urządze-
sygnał alarmowy. Nie niach nadzorujących pro-
cesy technologiczne czy
zawsze jest to
teł w najr�łniejszych
korzystne, a nawet
systemach dozoru.
bezpieczne.
I tu takłe zbyt do-
nośny sygnał najcz�ś-
ciej nie jest potrzebny
od razu. W zupełności wy-
starczy wst�pne ostrzełenie
sygnałem o małym
nat�łeniu i dopiero w przy-
padku braku reakcji ze stro-
ny obsługi urządzenia czy
systemu nadzoru sygnał po-
winien stopniowo zwi�kszaĘ
moc ał do osiągni�cia mak- wanym układzie rozwiąza- ny w obudowietubowej, mo-
simum głośności. ne dośĘ nietypowo. Jako gący generowaĘ sygnał
Stopniowanie głośności �r�dło sygnału zastosowano o bardzo dułym (do 110dB)
sygnału zostało w propono- przetwornik piezoceramicz- nat�łeniu d�wi�ku. Po-
Rys. 1.
Elektronika Praktyczna 8/98
43
M I N I P R O J E K T Y
ci. W niczym nie przy-
WYKAZ ELEMENTÓW
pomina on typowych sy-
Rezystory
ren, kt�rych d�wi�k jest
podobny do sygnału sy-
PR1..PR8: 200k&!
reny karetki Pogotowia
potencjometr montażowy
Ratunkowego czy Policji.
miniaturowy
Kałdy alarm mołe nie-
R1: 24k&!
kiedy włączyĘ si� bez
R2: 47k&!
powodu. Obiekty z insta-
R3..R10: 3,3k&!
lacją alarmową są cz�sto
R11: 100k&! zlokalizowane blisko jez-
dni, co niejednokrotnie
R12: 220k&!
powoduje fałszywe alar-
R13: 1,5M&! Rys. 2.
my. Sam kilkukrotnie
Kondensatory
znalazłem si� w sytua-
C1: 1nF
cji, kiedy jadąc samocho- tano wejście zezwolenia sowej zastosowanego prze-
C2: 22nF dem usłyszałem d�wi�k sy- EN, co jest całkowicie twornika piezo - Q1.
reny. W takiej sytuacji pier- zgodne z zasadami Przez cały czas działania
C3: 10�F/16V
wszym obowiązkiem kałde- stosowania kostki 4520) po- układu sygnalizatora genera-
C4, C6: 47�F/16V
go kierowcy jest natych- dawany jest ciąg impuls�w tor z bramką IC5B wytwarza
C5: 680nF
miastowe ustąpienie z dro- tworzonych przez genera- sygnał cz�stotliwości ok.
C7: 100nF
gi pojazdowi uprzywilejo- tor zbudowany na bramce 1Hz kluczujący prac� gene-
Półprzewodniki wanemu. Tymczasem ner- NAND z histerezą - IC5C. ratoraIC2. Powodujeto prze-
wowe rozglądanie si� w po- W miar� docierania na we- rywania generowanego syg-
IC1: 4049
szukiwaniu takiego pojaz- jście EN kolejnych impul- nału akustycznego.
IC2: NE555
du, gdy włączył si� zwykły s�w, licznik IC3B zmienia Na rys. 2 pokazano roz-
IC3: 4520
alarm, spowoduje znaczne sw�j stan i jednocześnie mieszczenie element�w na
IC4: 4028
zamieszanie na jezdni. stan wysoki na wyjściach płytce drukowanej. Montał
IC5: 4093 Z tych właśnie powod�w dekodera IC4 �przesuwa wykonujemy w typowy spo-
zdecydowałem si� na zasto- si�� na coraz wyłsze pozy- s�b, rozpoczynając od ele-
T1..T8: BC548 lub
sowanie sygnału przerywa- cje. Powoduje to kolejne ment�w o najmniejszych ga-
odpowiednik
nego. włączanie (tylko jednego) barytach, a ko�cząc na wlu-
Różne
Na rys. 1 pokazano tranzystor�w T1..T8 i dołą- towaniukondensator�welek-
CON1: ARK2 (3,5mm)
schemat elektryczny ukła- czanie do plusa zasilania trolitycznych. Pod układy
Q1: przetwornik piezo
du sygnalizatora. Analiz� kolejnych potencjometr�w scalone warto zastosowaĘ
z obudową tubową (np.
schematu rozpoczniemy od montałowych, określają- podstawki.
typu PCA-105 Cerad) momentu włączenia zasila- cych cz�stotliwośĘ pracy Układ zbudowany ze
nia, kt�ry jest jednocześnie generatora IC2. Druga po- sprawdzonych element�w
początkiem aktywnego ł�wka kostki 4520 została nie wymaga uruchamiania,
Kompletny układ i płytki
drukowane są dost�pne działania sygnalizatora. wykorzystana jako dodatko- ale jedynie prostej regula-
w AVT pod oznaczeniem
Sygnał d�wi�kowy jest wy- wy dzielnik cz�stotliwości, cji polegającej na ustawie-
AVT-1188.
twarzany przez generator a- zapewniający dostarczanie niu za pomocą potencjo-
stabilny zbudowany z wy- na wejścia wzmacniacza metr�w montałowych łą-
wszechnie wiadomo, łe korzystaniem układu NE555 mocy BTL (mostkowego), danych cz�stotliwości pra-
przetworniki pie- (IC2). Cz�stotliwośĘ pracy zbudowanego z inwerter�w cy generatora IC2. Tylko
zoceramiczne osiągają peł- tego generatora jest określo- zawartych w strukturze jedna z tych cz�stotliwoś-
ną sprawnośĘ jedynie przy na pojemnością konden- układu scalonego 4049 - ci, ostatnia w kolejności,
podaniu na nie sygnału satora C1 i wartością rezys- IC1, impuls�w o wypełnie- jest krytyczna i powinna
o cz�stotliwości r�wnej tancjirezystora R2, R1i jed- niu r�wnym dokładnie byĘ dwukrotnie wi�ksza od
cz�stotliwości rezonansowej nego z aktualnie dołączo- 50%. cz�stotliwości rezonanso-
przetwornika. Zasilenie ele- nych do plusa zasilania po- Decydującym momen- wej przetwornika. Jej war-
mentu piezo sygnałem o in- tencjometr�w montałowych tem b�dzie osiągni�cie tośĘ ustalamy doświad-
nej cz�stotliwości spowodu- PR1..PR8. Kałdyz potencjo- przez licznik IC3B stanu czalnie, regulując poten-
je znaczne osłabienie gene- metr�w mołe byĘ połączo- 0111BIN, co spowoduje po- cjometr PR5 tak, aby uzys-
rowanego sygnału i właśnie ny z dodatnim biegunem wstanie stanu wysokiego na kaĘ najwi�ksze nat�łenie
to zjawisko wykorzystano zasilania za pośrednictwem wyjściu Q7 dekodera IC4. d�wi�ku. Wartości pozo-
w proponowanym układzie jednego z tranzystor�w Stan ten, po zanegowaniu stałych cz�stotliwości,
sygnalizatora. T1..T8. przez bramk� IC5D, zosta- ustawianych za pomocą
Do budowy urządzenia Wejście RST licznika nie doprowadzony do jed- potencjometr�w montało-
wykorzystano wyłącznie ta- 4520 (IC3B) jest początko- nego z wejśĘ bramki IC5C wych innych nił PR5, są
nie i łatwe do nabycia ele- wo zwarte do plusa zasila- i natychmiastowe wstrzy- w zasadzie dośĘ dowolne
menty - typowe układy sca- nia za pośrednictwem kon- manie pracy generatora tak- i powinny zostaĘ dobrane
lone CMOS i jeden układ ty- densatora C3 i dopiero po tującego. Od tego momentu tak, aby generowany przez
pu NE555. Takłe wykonanie jego naładowaniu licznik licznik IC3B przestaje pra- nasz układ sygnał d�wi�-
układu nie przysporzy naj- uzyskuje mołliwośĘ zlicza- cowaĘ i cz�stotliwośĘ pra- kowy stawał si� coraz
mniejszych kłopot�w nawet nia impuls�w. Wyjścia cy generatora IC2 zaleły juł głośniejszy i bardziej sły-
niezbyt wprawnym konstruk- licznika są połączone tylko od ustawionej wartoś- szalny. Cz�stotliwości te
torom. z wejściami dekodera kodu ci potencjometru montało- mogą byĘ zar�wno wyłsze
Generowany przez układ BCD na kod 1 z 10 (IC4 - wego PR5. Oczywiste jest, jak i niłsze od cz�stotli-
d�wi�k jest dośĘ nietypo- 4028). Na wejście zegarowe łe musi to byĘ cz�stotli- wości rezonansowej prze-
wy, nie tylko ze wzgl�du na (w naszym układzie jako wośĘ dwukrotnie wi�ksza twornika piezo.
stopniowanie jego głośnoś- wejściezegarowe wykorzys- od cz�stotliwości rezonan- SR
Elektronika Praktyczna 8/98
44