Makroekonomia Gospodarki Otwartej
Wykład 2
Model klasyczny gospodarki otwartej
i podejście międzyokresowe
Leszek Wincenciak
Wydział Nauk Ekonomicznych UW, 2012
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
2/50
Plan wykładu:
Model klasyczny gospodarki otwartej
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
Oszczędności, inwestycje, saldo handlu i realny kurs walutowy
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
Wymiana międzyokresowa
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Paradoks Feldsteina-Horioki
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
3/50
Model klasyczny gospodarki otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 4/50
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
W gospodarce otwartej uchylamy jedno z najważniejszych założeń
makroekonomii gospodarki zamkniętej: wydatki nie muszą być
równe wielkości produkcji tej gospodarki. Gospodarka może wydać
więcej niż produkuje, jeśli zapożyczy się u nierezydentów lub może
wydać mniej niż wyprodukuje, pożyczając z kolei zagranicy
nadwyżkę. W gospodarce otwartej wydatki na dobra i usługi finalne
wyprodukowane w kraju można podzielić na cztery składniki:
Y = Cd + Id + Gd + EX gdzie:
Cd  wydatki konsumpcyjne na krajowe dobra i usługi
Id  wydatki inwestycyjne na krajowe dobra i usługi
Gd  wydatki rządowe zakupy krajowych dóbr i usług
EX  eksport krajowych dóbr i usług (zagraniczne wydatki
konsumpcyjne, inwestycyjne i rządowe na krajowe dobra i usługi).
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 5/50
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
Zauważmy jednak, że całkowite wydatki konsumpcyjne C równe są
sumie wydatków na dobra i usugi produkcji krajowej oraz na dobra
i usługi produkowane za granicą: C = Cd + Cf . Podobnie możemy
zdekomponować inwestycje i wydatki rządowe: I = Id + If oraz
G = Gd + Gf . Wstawiając zależności te do tożsamości zapisanej
powyżej otrzymamy:
Y = (C - Cf ) + (I - If ) + (G - Gf ) + EX
Y = C + I + G + EX - (Cf + If + Gf )
Ponieważ (Cf + If + Gf ) to suma krajowych wydatków na
zagraniczne dobra i usługi, czyli wartość importu IM, możemy
zapisać, że Y = C + I + G + EX - IM lub Y = C + I + G + NX,
jeśli zdefiniujemy eksport netto jako NX = EX - IM.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 6/50
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
Przepływy kapitału a saldo handlu
Podstawowa tożsamość księgowa pokazuje, że:
S - I = NX
Lewa strona tego równania, różnica między oszczędnościami
a inwestycjami może być interpretowana jako odpływ kapitału
netto (krajowe inwestycje za granicą w ujęciu netto). Dodatni
odpływ kapitału netto oznacza, że kraj pożycza nierezydentom
nadwyżkę krajowych oszczędności nad inwestycjami. Odpływ
kapitału netto jest równy saldu handlowemu. Jeśli NX < 0
występuje deficyt handlowy i kraj jest pożyczkobiorcą netto na
światowych rynkach finansowych. Przepływy finansowe związane
z akumualacją kapitału i przepływy dóbr i usług są ze sobą bardzo
blisko powiÄ…zane.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 7/50
Przepływy dóbr i kapitału w gospodarce otwartej
Japonia USA
35 6
22 0
4 20
30
-2
18
2
-4
25
16
0
14
-6
20 -2
1980 1985 1990 1995 2000 2005 1980 1985 1990 1995 2000 2005
I S CA I S CA
CA (% PKB)
CA (% PKB)
S, I (% PKB)
S, I (% PKB)
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 8/50
Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
W gospodarce otwartej realna stopa procentowa nie musi
zrównywać oszczędności i inwestycji: możliwy jest deficyt handlowy
i zapożyczanie się za granicą lub nadwyżka i pożyczanie innym
krajom nadwyżki oszczędności nad inwestycjami. Jeśli założymy, że
dana gospodarka jest gospodarką małą (ma zaniedbywalnie mały
wpływ na światową stopę procentową) to przy doskonałej
mobilności kapitału możemy przyjąć, że krajowa stopa procentowa
r jest równa światowej stopie procentowej r". Z kolei światowa
stopa procentowa jest determinowana poprzez zrównanie
światowych oszczędności i inwestycji (jeśli pominiemy handel
międzyplanetarny, gospodarka światowa jest w istocie gospodarką
zamkniętą).
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 9/50
Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
Struktura modelu
Załóżmy, że spełnione są założenia modelu klasycznego. Wielkość
produkcji jest ustalona na poziomie danym przez technologiÄ™,
zasób czynników produkcji i funkcję produkcji:
Y = Y = AF (K, L)
Konsumpcja zależy dodatnio od dochodu dyspozycyjnego:
C = C(Y - T )
Inwestycje zależą z kolei ujemnie od realnej stopy procentowej r:
I = I(r)
Wiemy także, że NX = S - I = (Y - C - G) - I. Podstawiając
pod Y i C odpowiednie równania otrzymujemy:
NX = [Y - C(Y - T ) - G] - I(r") = S - I
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 10/50
Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
Struktura modelu
NX = [Y - C(Y - T ) - G] - I(r") = S - I
Równanie to pokazuje, co determinuje oszczędności i inwestycje,
a tym samym  saldo handlowe NX w równowadze. Oszczędności
zależą od polityki fiskalnej: im niższe wydatki rządowe G lub im
wyższe podatki T ceteris paribus, tym wyższe oszczędności
krajowe. Z kolei, im wyższa światowa stopa procentowa r", tym
niższe inwestycje.
Inaczej mówiąc, saldo handlu w równowadze determinowane jest
przez różnicę między oszczędnościami a inwestycjami przy
światowej stopie procentowej.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 11/50
Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
r
S
NX
r"
rd
I(r)
I, S
Rys. 1. Oszczędności i inwestycje w małej gospodarce otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 12/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
Załóżmy, że początkowo gospodarka ma zbilansowaną wymianę
handlową. Przy światowej stopie procentowej, inwestycje są równe
oszczędnościom, a eksport netto wynosi zero.
Co stanie się w tej gospodarce, kiedy rząd zwiększy swoje wydatki
na dobra i usługi i tym samym zwiększy wydatki krajowe?
Ponieważ S = Y - C - G, wzrost wydatków rządowych, obniża
krajowe oszczędności. Krajowe inwestycje nie zmieniają się, gdyż
nie zmienia się stopa procentowa (r"). Inwestycje przewyższają
zatem oszczędności i w częsci muszą być finansowane ze środków
pożyczonych od nierezydentów. Saldo handlu przesuwa się
w stronÄ™ deficytu.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 13/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
r
S1
r"
I(r)
I, S
Rys. 2. Ekspansja fiskalna w małej gospodarce otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 13/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
r
S2 S1
r"
NX
I(r)
I, S
Rys. 3. Ekspansja fiskalna w małej gospodarce otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 14/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
Deficyty bliz
niacze?
Japonia USA
5 2
0
0
-2
-5
-4
-6
-10
1980 1985 1990 1995 2000 2005 1980 1985 1990 1995 2000 2005
T-G CA T-G CA
% PKB
% PKB
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 15/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
Rozważmy teraz wpływ na równowagę gospodarki wzrostu
wydatków rządowych w innych krajach. Jeśli kraje te stanowią
niewielką część światowej gospodarki, ich polityka fiskalna ma
zaniedbywany wpływ na inne gospodarki, w tym na analizowany
kraj, gdyż nie wpływa na światową stopę procentową. Jeżeli jednak
mamy do czynienia z ekspansjÄ… fiskalnÄ… w krajach stanowiÄ…cych
znaczną część światowej gospodarki, możemy spodziewać się
wzrostu światowej stopy procentowej (spadają światowe
oszczędności). Wzrost światowej stopy procentowej obniża
inwestycje małej gospodarki otwartej. Przy niezmienionych
oszczędnościach krajowych, mamy do czynienia z nadywżką NX.
Ponieważ zmiana polityki odbywa się poza analizowaną
gospodarkÄ…, krzywe S i I(r) nie przesuwajÄ… siÄ™. Zmienia siÄ™ jedynie
(rośnie) stopa r".
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 16/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
r
S
"
r1
I(r)
I, S
Rys. 4. Skutki ekspansji fiskalnej za granicą dla małej gospodarki otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 16/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
r
S
NX
"
r2
"
r1
I(r)
I, S
Rys. 5. Skutki ekspansji fiskalnej za granicą dla małej gospodarki otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 17/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
Możemy również przeanalizować skutki polityki wpływającej na
krzywą inwestycji. Na przykład wprowadzenie zachęt do
inwestowania może spowodować przesunięcie całej krzywej
inwestycji w prawo (wzrost inwestycji przy każdym poziomie stopy
procentowej). Wzrost inwestycji przy niezmienionym poziomie
oszczędności, oznacza konieczność sfinansowania części inwestycji
oszczędnościami nierezydentów. Oznacza to napływ kapitału
w ujęciu netto, a zatem deficyt na rachunku handlowym.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 18/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
r
S
r"
I1(r)
I, S
Rys. 6. Skutki przesunięcia krzywej inwestycji w małej gospodarce otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 18/50
Wpływ polityki gospodarczej na saldo handlu
r
S
NX
r"
I2(r)
I1(r)
I, S
Rys. 7. Skutki przesunięcia krzywej inwestycji w małej gospodarce otwartej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 19/50
Oszczędności, inwestycje, saldo handlu i realny kurs walutowy
Oszczędności, inwestycje, saldo handlu i realny kurs walutowy
î%
Kurs walutowy (nominalny)  kluczowa cena w gospodarce
otwartej  cena jednej jednostki monetarnej wyrażona w innej
î%
Realny kurs walutowy  stosunek ceny towarów zagranicznych
wyrażonej w walucie krajowej do ceny towarów krajowych
"
EP
q =
P
Wzrost q oznacza, że dobra zagraniczne zdrożały lub dobra
krajowe potaniały. Zmiana taka wpływa na popyt na dobra krajowe
i zagraniczne. Im wyższy kurs realny, tym większy popyt na dobra
krajowe, a mniejszy popyt na dobra zagraniczne.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 20/50
Oszczędności, inwestycje, saldo handlu i realny kurs walutowy
Wzrost q oznacza wzrost krajowego eksportu i spadek importu.
"NX
Innymi słowy NX = NX(q), przy czym > 0. Bazując na tej
"q
zależności możemy zbudować model opisujący czynniki
determinujÄ…ce poziom realnego kursu walutowego.
î%
im wyższy kurs walutowy, tym względnie tańsze towary
krajowe i większy NX,
î%
eksport netto musi być równy odpływowi kapitału w ujęciu
netto, który z kolei jest równy różnicy między oszczędnościami
a inwestycjami, przy czym oszczędności dane są funkcją
konsumpcji przy danej polityce fiskalnej, zaś inwestycje zależą
od funkcji inwestycji i stopy procentowej (w małej gospodarce
otwartej  od światowej stopy procentowej).
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 21/50
Oszczędności, inwestycje, saldo handlu i realny kurs walutowy
q
S - I
NX(q)
q1
NX
Rys. 8. Realny kurs walutowy w równowadze
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 22/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
Ekspansywna polityka fiskalna w kraju
Zwiększenie wydatków rządowych na dobra i usługi zmniejsza
oszczędności krajowe. Zgodnie z tożsamością dochodu narodowego,
spowoduje to ceteris paribus deficyt handlowy. Mechanizm
ekonomiczny stojÄ…cy za tym dostosowaniem przedstawiony jest na
kolejnym slajdzie. Krzywa S - I przesuwa siÄ™ w lewo, co oznacza,
że przy każdym poziome kursu walutowego, gospodarka dysponuje
mniejszą nadwyżką oszczędności nad inwestycjami. Powoduje to
spadek popytu na waluty obce (zmniejszajÄ… siÄ™ krajowe inwestycje
za granicÄ…). Na rynku walutowym obserwujemy deprecjacjÄ™ walut
zagranicznych, a tym samym  aprecjacjÄ™ waluty krajowej. Realny
kurs walutowy q spada, co czyni krajowe towary droższymi
i wywołuje spadek eksportu netto.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 23/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
q
S2 - I S1 - I NX(q)
q1
q2
NX2 NX1
NX
Rys. 9. Skutki ekspansywnej polityki fiskalnej w kraju
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 24/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
Wpływ zagranicznej polityki fiskalnej
Zmiany w zagranicznej polityce fiskalnej wywołują efekt odwrotny
i sam mechanizm jest też nieco inny. Wzrost zagranicznych
wydatków rządowych powoduje spadek światowych oszczędności,
co podnosi światową stopę procentową. Wywołuje to wzrost stopy
procentowej także w kraju (mała gospodarka otwarta), obniża
krajowe inwestycje i skutkuje wzrostem NX. Na następnym
slajdzie widać to jako przesunięcie krzywej S - I w prawo. Spadek
inwestycji, powoduje, że więcej krajowych oszczędności jest
inwestowanych za granicą, co zwiększa zapotrzebowanie na dewizy
zgłaszane na krajowym rynku walutowym. Aprecjacja walut
zagranicznych, czyli wzrost kursu nominalnego, oznacza również
wzrost kursu realnego, a tym samym wzrost salda NX.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 25/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
q
S - I1 S - I2 NX(q)
q2
q1
NX1 NX2
NX
Rys. 10. Skutki ekspansywnej zagranicznej polityki fiskalnej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 26/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
Skutki protekcjonizmu
Rząd przy pomocy różnych narzędzi polityki handlowej, może
oddziaływać na wielkość wymiany handlowej dokonywanej między
krajem a zagranicą. Najczęściej stosowanymi instrumentami
polityki handlowej są narzędzia ochrony krajowych sektorów przed
konkurencją ze strony dóbr zagranicznych. Odbywa się to np.
poprzez wprowadzenie cła na towary importowane lub
wprowadzenie ograniczeń ilościowych importu (kwot importowych).
Jaki skutek według naszego modelu, będzie miało wprowadzenie
protekcjonistycznej polityki handlowej, która zmniejsza wielkość
importu?
Wprowadzenie tego typu rozwiązań spowoduje, że przy każdym
poziomie kursu realnego, krzywa eksportu netto będzie położona
bardziej na prawo (wskutek protekcji spada import).
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 27/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
q
NX1(q)
S - I
NX2(q)
q1
q2
NX1 = NX2
NX
Rys. 11. Skutek protekcjonistycznej polityki handlowej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 28/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
Skutki protekcjonizmu
Spadek importu przy dotychczasowym poziomie realnego kursu
walutowego q1 powoduje spadek popytu na dewizy i waluta
krajowa zaczyna się aprecjonować. Realna aprecjacja waluty
krajowej (do poziomu q2) powoduje, że atrakcyjność krajowego
eksportu zmniejsza się. W końcu, w nowej równowadze saldo
handlu pozostaje bez zmian. Ponieważ jednak rozmiary handlu
ulegajÄ… zmniejszeniu, taka polityka prowadzi do czystej straty
dobrobytowej, tak dla kraju, jak i dla reszty świata.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Model klasyczny gospodarki otwartej 29/50
Wpływ polityki na realny kurs walutowy
Wymiana międzyokresowa
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 30/50
Wymiana międzyokresowa
Handel międzyokresowy  ma miejsce wtedy, gdy zasoby
transferowane są w czasie, tj. gdy w okresie bieżącym można
skonsumować więcej niż się posiada, bądz
oszczędzając w okresie
bieżącym, skonsumować więcej w przyszłości.
Pierwszy przykład w literaturze  Rdz. 41, 33 36.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 31/50
Preferencje międzyokresowe
Międzyokresowa funkcja użyteczności w przypadku dwóch okresów:
U(c1, c2) = u(c1) + ²u(c2), ² " (0, 1) (1)
²  subiektywny czynnik dyskontujÄ…cy

dc2 u2 (c1)

MRS = - = (2)
dc1 U=const ²u2 (c2)
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 32/50
Międzyokresowe ograniczenie budżetowe
c2 y2
c1 + = y1 + (3)
1 + r 1 + r
î%  realna stopa procentowa
r
î%  dochód w okresie t
yt
î%
Zdyskontowany strumień konsumpcji równa się
zdyskontowanemu strumieniowi dochodów
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 33/50
c2
y1(1 + r) + y2
y2 A
c1
1 + r
y2
y1
y1 +
1+r
Rys. 12. Międzyokresowe ograniczenie budżetowe
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 34/50
Optymalny wybór międzyokresowy
max U p. w. (3)
c1,c2
Funkcja Lagrange a:

y2 c2
L = u(c1) + ²u(c2) +  y1 + - c1 -
1 + r 1 + r
Warunki pierwszego rzędu:
u2 (c1) = 

²u2 (c2) =
1 + r
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 35/50
Dzieląc stronami otrzymujemy tzw. międzyokresowe równanie
Eulera:
u2 (c1) = (1 + r)²u2 (c2) (4)
Interpretacja: międzyokresowy wybór jest optymalny, jeśli nie
można osiągnąć korzyści z realokacji konsumpcji między okresami.
Równanie (4) jest równoważne (standardowy warunek optimum
konsumenta):
MRS = 1 + r (5)
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 36/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Równowaga w gospodarce zamkniętej
î%
Warunek równowagi: ct = yt, t = 1, 2
î%
Optymalny wybór międzyokresowy (równanie Eulera):
u2 (c1) = (1 + r)²u2 (c2)
î%
Autarkiczna stopa procentowa:
u2 (y1)
1 + rA = (6)
²u2 (y2)
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 37/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Międzyokresowa przewaga komparatywna
î%
(1 + r) jest względną ceną bieżącej konsumpcji
î%
Kraj ma przewagę komparatywną w bieżącej konsumpcji, jeśli
jej cena względna jest niższa niż zagranicą
î%
Oznacza to, że kraj mający niską autarkiczną stopę
procentową będzie miał przewagę komparatywną
w konsumpcji bieżącej i będzie jej netto eksporterem w okresie
bieżącym
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 38/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Co wpływa na autarkiczną stopę procentową?
î%
Parametr określający preferencje czasowe (czynnik
dyskontujący)  stopa procentowa rośnie wraz
z niecierpliwoÅ›ciÄ… konsumentów (maÅ‚e ²)
î%
Relacja produkcji w okresie przyszłym do produkcji w okresie
bieżącym  wzrost produkcji przyszłej  wyższa autarkiczna
stopa procentowa
î%
Kraj mający przewagę w konsumpcji bieżącej będzie się zatem
charakteryzowaÅ‚ wysokÄ… wartoÅ›ciÄ… ² (cierpliwoÅ›ciÄ…
konsumentów) lub niską relacją przyszłej produkcji do
produkcji bieżącej
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 39/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Równowaga w gospodarce otwartej
î%
Mały kraj  światowa stopa procentowa (r) dana
egzogenicznie
î%
Alokacja c1, c2 dana przez rozwiÄ…zanie:
u2 (c1) = (1 + r)²u2 (c2)
c2 y2
c1 + = y1 +
1 + r 1 + r
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 40/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Równowaga w gospodarce otwartej
Rozważmy dla uproszczenia przypadek szczególny (subiektywny
czynnik dyskontujący równy rynkowemu):
1
² = .
1 + r
W tym przypadku rozwiÄ…zanie upraszcza siÄ™ do:
c1 = c2 a" c
(1 + r)y1 + y2
c =
2 + r
1
Dla ² < alokacja jest przesuniÄ™ta w stronÄ™ konsumpcji
1+r
bieżącej.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 41/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Gospodarka otwarta vs. zamknięta
c2
y1(1 + r) + y2
y2 EA
NX2
ET
c2
UT
UA
-NX1 1 + r
c1
y2
y1 c1
y1 +
1+r
Rys. 13. Równowaga w gospodarce otwartej vs. równowaga autarkiczna
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 42/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Implikacje
î%
Dostęp do rynku międzynarodowego sprawia, że możliwe jest
przesunięcie części przyszłego dochodu do dzisiejszej
konsumpcji. Dzieje siÄ™ tak w przypadku, gdy r < rA.
W przeciwnym razie, bieżący dochód byłby eksportowany
w przyszłość
î%
 Handel międzyokresowy jest korzystny: UT > UA
î%
W okresie 1: y1 - c1 = NX1 < 0  zadłużenie na rynku
finansowym (ujemny bilans obrotów bieżących i dodatni bilans
obrotów kapitałowych)
î%
W okresie 2: NX2 = y2 - c2 - (1 + r)NX1 > 0  spłata
zobowiązań (dodatni bilans obrotów bieżących i ujemny
obrotów kapitałowych)
î%
Korzyści wynikają z tzw. wygładzania ścieżki konsumpcji
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 43/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Czy deficyt handlowy jest dobry czy zły?
Analiza dotychczas prowadzona była w ramach ekonomii
pozytywnej, nie zaÅ› normatywnej. Trudno jest jednoznacznie
ocenić, czy deficyt handlowy jest problemem samym w sobie czy
nie. W większości przypadków deficyt handlowy jest raczej jedynie
symptomem innych problemów. Deficyt handlowy może np. być
wynikiem niskich oszczędności krajowych. Niskie oszczędności
w gospodarce zamkniętej oznaczają również niskie inwestycje, czyli
mniejszy przyszły zasób kapitału. W gospodarce otwartej zaś,
niskie oszczędności nie muszą oznaczać niskich inwestycji, ale
deficyt handlowy przekłada się na akumulację długu, który musi
być spłacony w przyszłości. Wysoka konsumpcja bieżąca ogranicza
przyszłą konsumpcję i obciąża przyszłe pokolenia spłatą zadłużenia.
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 44/50
Równowaga w małej gospodarce otwartej
Paradoks Feldsteina-Horioki
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 45/50
Paradoks Feldsteina-Horioki
Hipoteza
Feldstein M., Horioka C. (1980) Domestic Saving and International
Capital Flows, Economic Journal, Vol. 90, str. 314-329.
î%
W gospodarce otwartej, przy doskonałej mobilności kapitału
na rynku międzynarodowym, związek między krajowymi
oszczędnościami i inwestycjami powinien być stosunkowo
niewielki
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 46/50
Paradoks Feldsteina-Horioki
Przesłanki teoretyczne
î%
W gospodarce zamkniętej, istnieje ścisły związek między
oszczędnościami krajowymi i inwestycjami, ponieważ inwestycje są
w całości finansowane z krajowych oszczędności. Zatem marginalny
wzrost oszczędności powinien zostać odzwierciedlony w krajowych
inwestycjach (wyznaczonych przez krańcową produktywność
krajowego kapitału)
î%
W gospodarce otwartej jednak, jak pokazuje analiza
międzyokresowa, wygładzanie ścieżki konsumpcji prowadzi do
powstawania rozdz
więku między krajowymi oszczędnościami
i inwestycjami, gdyż kraje o nadwyżkowych oszczędnościach mogą je
lokować w najbardziej zyskownych zastosowaniach w innych krajach,
zaś kraje z niedostatkiem krajowych oszczędności mogą pożyczać
oszczędności innych krajów, stając się importerami kapitału
î%
W gospodarce otwartej przy doskonałej mobilności kapitału,
zwiększenie krajowych oszczędności nie powinno prowadzić do
istotnego wzrostu inwestycji
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 47/50
Paradoks Feldsteina-Horioki
Dane i metody analizy
î%
16 krajów OECD, okres 1960 1974
It St
î%
Estymacja = Ä… + ² + ut
Yt Yt
î%
Spodziewany wynik: parametr ² bliski zeru
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 48/50
Paradoks Feldsteina-Horioki
Wyniki
î%
Oszacowany parametr ² = 0.89 nie jest bliski zeru!
î%
Dalsze próby estymacji:
î%
podział na podokresy analizy  brak istotnych zmian
w wynikach
î%
dezagregacja oszczędności na oszczędności prywatne i rządowe
 brak istotnych zmian wyników
î%
zarówno oszczędności, jak i inwestycje, są procykliczne, zatem
poruszają się wspólnie wraz z cyklem gospodarczym. FH
kontrolowali to zjawisko przez używanie w regresjach średnich
za długie okresy, co eliminuje efekty krótkookresowych
fluktuacji wokół długookresowych średnich
î%
problem endogeniczności zmiennych kontrolowany przez
metodÄ™ zmiennych instrumentalnych (zmienne demograficzne)
 brak istotnych zmian w wynikach
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 49/50
Paradoks Feldsteina-Horioki
Wnioski autorów
FH interpretują uzyskane wyniki jako świadectwo niskiej mobilności
kapitału. Jest to wniosek dość kontrowersyjny (stąd powstało
pojęcie  Feldstein-Horioka puzzle ), gdyż dowody empiryczne
wskazują na coś zupełnie odwrotnego. W ciągu ostatnich 30 lat
rynek kapitałowy uległ znaczącej liberalizacji, przepływy kapitałowe
znacznie się zwiększyły, a wyniki innych prac empirycznych ciągle
potwierdzajÄ… istnienie  efektu F-H .
Wykład 2  Model klasyczny gospodarki otwartej, podejście międzyokresowe
Wymiana międzyokresowa 50/50
Paradoks Feldsteina-Horioki
RozwiÄ…zanie zagadki?
Brak jednoznacznych wniosków, dlaczego obserwujemy tak silny
efekt F-H. Większość autorów sugeruje, że istnienie silnego efektu
F-H nie oznacza zakwestionowania mobilności kapitału. Istnieje
dziś powszechne przekonanie, że efekt ten jest wywoływany przez
czynniki (szoki międzynarodowe) wpływające jednocześnie na
oszczędności i inwestycje. Takimi szokami mogą być zmiany
produktywności, zmiany struktury demograficznej itp. Niektórzy
argumentują, że wpływ na wyniki może mieć polityka rządów,
nakierowana na stabilizowanie sald rachunków obrotów bieżących.