606616725

HISTORIOGRAFIA DIECEZJI GDAŃSKIEJ 1945—1977 245

jaki jest udział tego środowiska w nauce kraju i porównać go z ośrodkami badawczymi innych diecezji. Temu zagadnieniu wypadałoby poświecić osobny artykuł.

Obchody milenijne w Polsce przyczyniły się walnie do przyjęcia badań, zwłaszcza archeologiczno-architektonicznych nad początkami Gdańska, które przyczyniły się takż edo wyjaśnienia wielu spraw kościelnych.

Znaczne korzyści odnosi historiografia kościelna z badań nad reformacją, kulturą umysłową oraz ruchami społecznymi Gdańska w XVII i XVIII w.

Pewien niedosyt odczuwa sie w zakresie badań nad okresem krzyżackim i pruskim w dziejach nadbałtyckiego miasta. Historiografia 20 iecia międzywojennego skupiła się w zasadzie nad Wolnym Miastem i Polonią gdańską, w tym także polskiego duchowieństwa katolickiego.

Ze spraw kościelnych czasu drugiej wojny światowej na czoło wysuwa się literatura dotycząca osoby bpa Spletta i martyrologii polskiego duchowieństwa.

Dociekania naukowe po drugiej wojnie światowej miały charakter okolicznościowy, względnie stanowiły owoc zainteresowań poszczególnych osób, a więc nie były programowane.

Dorobek badawczy sztuki sakralnej w minionych 32 latach jest dość pokaźny, zwłaszcza w zakresie architektury, rzeźby, malarstwa, nie wyłączając węższych specjalności. Jest to owoc środowisk w decydującej mierze pozakościelnych.

Literatura z zakresu muzyki kościelnej i problematyki organowej jest skromna, zaś z archiwów kościelnych i mentalności religijnej nie wyszła jeszcze na światło dzienne.

Badania nad ustawodawstwem diecezjalnym (w tym także jego historią) zostały już zapoczątkowane. W tym zakresie diecezja gdańska może poszczycić się już pewnymi osiągnięciami, w przeciwieństwie do chełmińskiej, gdzie nie ruszyły jeszcze z miejsca.

Poważny wkład dla historiografii diecezji wniósł gdański ośrodek naukowy, zaś pomocne są tu także zdobycze ośrodka toruńskiego, warszawskiego (w tym także ATK), KUL-u, poznańskiego i pelplińskiego. Z publikacji pozakrajowych warto także wskazać na dorobek pomorzo-znawczy nauki zachodnioniemieckiej.

Na koniec warto wysunąć postulat wydania monografii diecezji, która powinna obejmować omówienie dotychczasowej literatury diecezji, jej przeszłość w różnych aspektach, kościelne archiwa, sztukę, w tym także problematykę muzyczną, przesiedleńczą w RFN, religijno-socjolo-giczną oraz zarysy historyczno-statystyczne poszczególnych parafii. Powinno to być dzieło zespołu autorów duchownych jak i świeckich pod jedno lub kilkuosobową redakcją.