604494983

Rozdział 1. Podstawowe definicje związane...

(określany jako zdolność do uogólnień - generalizacji danego badania) stanowi szeroko stosowane kryterium oceny jakości badań ilościowych.

Tradycyjne podejście naukowe używane przez badaczy zjawisk ilościowych zdobyło ważną pozycję na gruncie badań pielęgniarskich i stosuje się je szeroko w rozwiązywaniu problemów badawczych w pielęgniarstwie. Nie oznacza to jednak, że jest w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania. Jednym z ważnych ograniczeń - dotyczy to zarówno badań ilościowych jak i jakościowych — jest fakt, że żadna z powyższych metod nie jest w stanie odpowiedzieć na pytania etyczne lub moralne. Wiele z naszych najbardziej interesujących i intrygujących pytań odnośnie doświadczeń ludzkich można zaliczyć właśnie do tej kategorii — czy powinno się stosować eutanazję czy zalegalizować aborcję lub używać metody in vitro. Ponieważ opieka pielęgniarska jest powiązana ściśle z tego typu kwestiami moralnymi, oczywiste jest, że nie może opierać się jedynie na informacjach pochodzących ze ścisłych badań naukowych.

Tradycyjna szkoła badawcza musi również zmierzyć się z problemami dotyczącymi pomiaru. W celu badania danego zjawiska w sposób ilościowy, należy je najpierw zmierzyć. Dla przykładu, jeżeli interesującym objawem są morale pacjenta, badacze pragną ocenić, czy są w danym momencie wysokie lub niskie oraz czy w pewnych warunkach ulegają zmianom. Pomimo że istnieją możliwości dokładnego pomiaru zjawisk fizjologicznych, takich jak ciśnienie tętnicze krwi czy temperatura ciała, niektóre zjawiska psychologiczne: morale pacjenta, ból, wizerunek samego siebie nie doczekały się do chwili obecnej ujednoliconych i wiarygodnych metod pomiaru.

Innym problemem jest skupianie się badania pielęgniarskiego na istotach ludzkich, z natury ogromnie odmiennych i złożonych. Tradycyjne metody ilościowe kładą zazwyczaj nacisk na jedynie niewielką porcję doświadczeń człowieka (np. przyrost masy ciała, depresja, zależność od substancji psychoaktywnych) w pojedynczym badaniu. Wszystkie złożoności są poddawane kontroli lub też eliminacji (kryteria włączenia i wyłączenia) nie zaś bezpośredniemu badaniu, co skutkuje często zawężeniem i przyciemnieniem pola widzenia i wglądu w istotę problemu.

Metody naturalistyczne a badania jakościowe.

Naturalistyczne metody badań mają na celu zajmowanie się złożonością człowieka poprzez bezpośrednie studiowanie tej złożoności. Badacze tej szkoły podkreślają wewnętrzne skomplikowanie istoty ludzkiej, zdolność człowieka do kreowania i kształtowania własnych doświadczeń, a także ideę prawdy jako połączenia wielu rzeczywistości subiektywnych. W konsekwencji, badacze naturalistyczni kładą największy nacisk na zrozumienie ludzkich przeżyć i doświadczeń w trakcie ich trwania i przeżywania, z reguły poprzez ostrożne zbieranie i analizę materiałów jakościowych, zazwyczaj subiektywnych i podanych w formie narracji.

Badacze odrzucający tradycyjną „metodę naukową” uważają, że głównym ograniczeniem modelu klasycznego jest redukcjonizm - ograniczenie ludzkiego doświadczenia do jedynie kilku koncepcji poddawanych badaniu, zaś koncepcje te są zdefiniowane poprzednio przez badaczy zamiast spontanicznego pojawiania się w trakcie próby w wyniku doświadczeń pacjentów poddawanych badaniu. Badacze naturalistyczni dążą do podkreślania dynamicznych, holistycznych i indywidualnych aspektów doświadcze-

Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy 2011 19