672580772

94 Powieść awanturnicza — Powieść legendarna

snym życiorysie autora. Np. E. Zegadłowicz: Zmory; L. Rudni c k i: Stare i nowe.

Powieść awanturnicza. Odmiana powieści o motywach przygód, podróży po egzotycznych krajach, niezwykłych zdarzeń itp., o żywej akcji, wzbudzającej zaciekawienie. Np. J. Iwaszkiewicz: Jeździec bez głowy.

Powieść biograficzna. Odmiana powieści przedstawiająca losy postaci rzeczywistej i wybitnej. Oparta na materiałach biograficznych, uzupełnionych fantazją autora. Np. A. Świderska: Adam [o Mickiewiczu]; J. Broszkiewicz: Kształt miłości [o Chopinie].

Powieść bohaterska zob. Epopeja.

Powieść detektywistyczna zob. Powieść kryminalna.

Powieść epistolarna. Odmiana powieści wyróżniona ze względu na chwyt kompozycyjny, posługująca się formą podawczą listów. Np. E. Orzeszkowa, J R o m s k i [T. Garbowskij: Ad astra; J. Dobraczyński: Listy Nikodema.

Powieść fantastyczna. Odmiana powieści oparta na motywach fantastycznych, o swoistej, umownej motywacji (wprowadza np. elementy i motywację baśniową, przenosi akcję w zamierzchłą przeszłość lub w przyszłość, posługuje się motywem nadzwyczajnych odkryć naukowych i wynalazków technicznych itp.), zawiera zwykle dużo materiału po-zaliterackiego. Np. J. Żuławski: Na srebrnym globie; S. I. <• m : Astronauci.

Powieść gotycka. Odmiana wywodząca się z literatury angielskiej XVIII wieku. Charakterystyczne dla niej jest wywoływanie dreszczu grozy u czytelnika przez znamienne chwyty narracyjne i akcesoria (np. ruiny zamków, grobowce, tajemne przejścia, skrytki, bezludzia, lasy, porywanie, pościgi itp.). Pierwowzór powieści awanturniczej, sensacyjnej. Np A. Mostowska: Strach w zameczku (1806).

Powieść historyczna. Odmiana powieści o tematyce historycznej. Pierwiastek historyczny łączyć się może z aktualną tendencją. Realizm wymaga od takiej powieści prawidłowej interpretacji rozwoju historycznego oraz wierności realiów (np. powieści J. I. Kraszewskiego, H. Sienkiewicza, J. Iwaszkiewicza, Z. K o s s a k, H. Malewski e j, K. Bunscha itd ).

Powieść humorystyczna. Odmiana powieści posługująca się w przedstawieniu rzeczywistości różnymi rodzajami komizmu. Np. K. Makuszyński: O dwóch takich, co ukradli księżyc.

Powieść kryminalna (Powieść detektywistyczna). Odmiana powie-wieści sensacyjnej, której tematem jest tajemnicza zbrodnia i wykrycie przestępcy. Np. A. Piwowarczyk:    Królewna; K.

Jaroszyńska: Tajemnica polisy Nr 1111.

Powieść legendarna. Odmiana zbliżona do powieści historycznej ; tłem wydarzeń są w niej odległe okresy przedhistoryczne lub wczesnohistoryczne, osnuta jest na materiałach legendarnych. Np. J. I. Kraszewski: Stara baśń.