6915324180

przedstawione na konferencji naukowej QIRT 2002 - Quantitative Infrared Tomography o zasięgu światowym w Dubrowniku w Chorwacji. Już wcześniej przedmiotem moich zainteresowań badawczych stała się lateralizacja kończyn człowieka. Pierwsze moje badania w tym zakresie prowadzone były w AWF Katowice jeszcze w 1997 roku i dotyczyły lateralizacji u dzieci; ich efektem był mój udział w międzynarodowej konferencji naukowej. Przedstawiona praca p.t. ,J)okladność odwzorowania figur geometrycznych prawą i lewą ręką u dzieci 3, 4 i 5 letnich’’' dotyczyła zagadnienia lateralizacji funkcjonalnej dzieci w wieku przedszkolnym i potwierdzał, że dzieci 5 letnie charakteryzują się większą specjalizacją manualną w tym zakresie niż dzieci z młodszych grup wiekowych, a wiek ok. 4 lat jest związany z względną oburęcznością dziecka w zakresie czynności grafomotorycznych. W 1999 roku uzyskałam środki KBN na realizację indywidualnego projektu w ramach badań własnych AWF Katowice pod roboczym tytułem ,jLateralizacja funkcjonalna i siłowa kończyn człowieka". W toku realizacji projektu wykonałam badania osób dorosłych obu płci w zakresie zarówno wybranych koordynacyjnych jak i kondycyjnych zdolności motorycznych. W ramach omawianego projektu dokonałam wszechstronnej analizy związków wybranych koordynacyjnych zdolności motorycznych z dominacją funkcjonalną kończyn górnych i dolnych człowieka. Realizacja tej części projektu zaowocowała wystąpieniem na Międzynarodowej Konferencji Naukowej Motor Control w 2000 roku i przygotowaniem dysertacji promocyjnej. W pracy doktorskiej p.t. „Koordynacja motoryczna osób o różnych typach lateralizacji funkcjonalnej kończyn" (2001) wykazałam, że poszczególne modele lateralizacji funkcjonalnej kończyn w układzie ręka-noga wykazują zróżnicowanie w zakresie poszczególnych zdolności koordynacyjnych, przy czym populacyjny wymiar tych różnic jest generalnie trudny do uchwycenia w ramy klasyfikacyjne czy statystyczne. Głównym wnioskiem wynikającym z pracy było jednak uprawdopodobnienie tezy, że model lateralizacji kończyn w układzie ręka-noga, a nie tylko dominacja w zakresie kończyn wykonujących zadanie ruchowe, ma wpływ na jakość wykonywanych uni i bilateralnie czynności ruchowych. Zaprezentowane w pracy doktorskiej wyniki wykazały, że asymetria motoryczna człowieka jest procesem skomplikowanym oraz wieloczynnikowym. Utożsamianie zjawiska dominacji funkcjonalnej kończyn jedynie z istnieniem dominacji półkulowej mózgu w świetle przedstawionych wyników stało się niewystarczającym wyjaśnieniem podłoża zjawiska lateralizacji motorycznej człowieka. Badania powiązań lateralizacji i kondycyjnego obszaru motoryczności człowieka, wykonane w ramach tego samego projektu wykazały, że model dominacji funkcjonalnej kończyn nie wykazuje szczególnych powiązań ze zdolnościami siłowymi. Asymetria stronna kończyn górnych w zakresie zdolności siłowych, badana u osób poddanych treningowi siły i wytrzymałości siłowej w świetle przeprowadzonych badań okazała się być raczej skutkiem asymetrii bodźców stosowanych w treningu siłowym, a nie efektem prawo lub leworęczności danej osoby. Głównym wnioskiem z przeprowadzonego eksperymentu było zasugerowanie, że dominacja kończyn w zakresie zdolności siłowych nie powinna być utożsamiana z dominacją w zakresie innych aspektów lateralizacji (dominacja półkul mózgowych, dominacja w zakresie innych aspektów motoryczności). Eksperyment pozwolił również na wykluczenie dynamometrii dłoniowej jako mało trafnej metody oceny lateralizacji funkcjonalnej kończyn pojmowanej inaczej jak wyłącznie lateralizacja siłowa. Te ciekawe wyniki i odważne wnioski zostały opublikowane w czasopiśmie z listy czasopism

15