6915324191

(leworęczności) wydaje się zwiększać i może sięgać od 3 do nawet 30% w zależności od populacji. Coraz większą liczbę osób o nieprawostronnej lateralizacji kończyn obserwuje się też w sporcie wyczynowym - szczególnie w sportach walki i grach zespołowych. Przybliżenie funkcjonalnej istoty symetrii i asymetrii w działaniach ruchowych uwarunkowanych przez wewnętrzne mechanizmy kontroli motorycznej związane ze sterowaniem szybkością, rytmizacją, siłą i dokładnością ruchu może stanowić naukową bazę do opracowania skutecznych strategii metodycznych dla potrzeb wychowania fizycznego i treningu sportowego oraz - co byłoby szczególnie cenne - służyć diagnozie osobniczej w zakresie potencjału ruchowego przydatnej w procesie selekcji do uprawiania różnych dyscyplin sportowych.

Należy też zwrócić uwagę na pewien niedostatek rodzimych badań w tym zakresie. W dotychczasowych badaniach wiele uwagi poświęcano morfologicznym aspektom asymetrii ciała ludzkiego - proporcjom ciała, jego strukturze a także dynamice zmian asymetrii budowy ciała w ontogenezie. Prowadzone też były badania symetrii i asymetrii ruchu w różnych dyscyplinach sportu i wpływu lateralizacji ciała na wynik sportowy. Jednak badania dotyczące podłoża neurofizjologicznego ruchów w aspekcie lateralizacji stanowią ich niewielki odsetek, a tylko przybliżenie etiologii zjawiska asymetrii w ruchach pozwoli na wysnuwanie wniosków aplikacyjnych dla postępowania indywidualnego dla trenerów i zawodników, oraz nauczycieli wychowania fizycznego wobec dzieci i młodzieży uzdolnionej ruchowo. Wnioski z badań nad problemami stronnego zróżnicowania ruchów są jednak zwykle bardzo ostrożne i rzadko kiedy badacze odnoszą je do populacji generalnej. Przyczyną tej powściągliwości naukowej jest niedostatek podstawowych narzędzi badawczych diagnostycznych oraz trudności metodologiczne badań. W przypadku kończyn górnych i dolnych niemałe trudności sprawia tu brak ujednoliconych testów do badania dominacji funkcjonalnej. Rozbieżności wyników poszczególnych eksperymentów prowadzonych w oparciu o skrajnie odmienne techniki i metody oceny kierunku i stopnia lateralizacji kończyn są niekiedy tak znaczne, że wykluczają się wzajemnie i praktycznie uniemożliwiają wyciąganie jednoznacznych wniosków. Stąd też prawdopodobnie wynika sytuacja mnogości badań dotyczących lateralizacji , których nie sposób zinterpretować i logicznie powiązać w całość. Świadczy to niezbicie, iż istnieje nagląca potrzeba opracowania uniwersalnych, obiektywnych narzędzi diagnostycznych do określania dominacji funkcjonalnej kończyn, opartych na naukowych przesłankach procesu lateralizacji z wykorzystaniem najnowszych zdobyczy nauki i techniki. Ze względu na trudności i niezgodności metodologiczne poszczególnych badań dotychczas nie potwierdzono wyraźnych powiązań lateralizacji kończyn z asymetrią działania systemów sterowania i regulacji motorycznej, chociaż badania nad tym zagadnieniem wciąż trwają. Współczesne badania prowadzone w kraju i za granicą koncentrują się na szukaniu zależności pomiędzy lateralizacją morfologiczną i funkcjonalną a różnymi aspektami sprawności motorycznej. Światowe trendy badawcze obejmują także poszukiwanie związków lateralizacji (głównie kończyn górnych) i czynności ośrodkowego układu nerwowego. Przy obecnym stanie poznania naukowego nie można wykluczyć, iż lateralizacja w koordynacyjnie złożonych czynnościach motorycznych jest - przynajmniej częściowo

7