6931258430

wiedzy, dla których raison d’etre jest przyjmowanie kategorialnego podziału społeczeństw.

Metodologia humanistyki, w pierwszym rzędzie tradycyjnej socjologii i antropologii, opiera się na założeniu, że różnice w zachowaniu jednostek i grup społecznych mają związek z ich usytuowaniem w ramach struktury społecznej (np. poprzez przypisanie do określonej klasy). Gdy przejdziemy z kolei do badań zachowań wewnątrz takich poszczególnych grup, musimy brać pod uwagę tzw. zmienne społeczne: wiek, płeć, zawód, religię, miejsce zamieszkania itd. Zakłada się tym samym, że przynależność klasowa i status mają decydujący wpływ na ludzkie zachowania, styl życia i systemy wartości. Bell nie twierdzi, iż podobne założenia przestały się sprawdzać dziś całkowicie, ale zauważa, że „Z biegiem czasu staje się coraz bardziej widoczne, że dla znacznej części ludzi powyższa zależność między pozycją społeczną a stylem kultury nie zawodzi — zwłaszcza gdy bierzemy pod uwagę tak wielkie grupy, jak klasa robocza, warstwy średnie oraz wyższe [...]. Podobnie jak w gospodarce wzrost dochodu dyskrecjonalnego — czyli dochodu przewyższającego koszt środków niezbędnych do zaspokojenia potrzeb podstawowych — pozwala jednostkom na swobodny wybór stylu konsumpcji, tak upowszechnienie wyższego wykształcenia i coraz bardziej tolerancyjna atmosfera społeczna poszerzają zakres dyskrecjonalnych zachowań społecznych” [Bell, 1998: 78].

Kultura jest dziś w coraz większym zakresie autonomiczną sferą ludzkiej praxis, napędza zmiany społeczne, utożsamia się ją z konsumpcją, zatem nie ma dla niej granic wyznaczanych przez strukturę społeczną. Dzięki temu może ona swobodnie przekraczać ograniczenia terytorialne, etnicz-no-narodościowe, religijne i wszelkie inne bariery. Tym bardziej dotyczy to kultury oferowanej przez media elektroniczne. To dzięki tym ostatnim

¹    ich nieograniczonemu zasięgowi rzec już można dzisiaj, iż dostarczają one materiału do tworzenia się wspólnot wyobrażonych, tyle tylko że bez Poczucia zakorzenienia [Meyrovitz, 1985], Coraz rozleglejszy zakres naszej wyobraźni jest zapośredniczony przez media, które dyktują styl kultury współczesnej; to one kształtują krajobraz zbiorowych aspiracji, nie mniej realny od „wyobrażeń zbiorowych” Emila Durkheima. Jedną z wielkich sfer takich wyobrażeń wypełnia dzisiejsza kultura popularna, która

²    antropologicznego punktu widzenia stanowi fascynujący teren — jak Pięknie powiada Arjun Appadurai — wzajemnego kanibalizmu tego, co uniwersalne, z tym, co partykularne [Appadurai, 1997: 43],

Jako że radykalne różnicowanie w sobie osoby prywatnej i publicznej ^czy fana określonego rodzaju muzyki i antropologa nie bardzo się dzisiaj udaje, tedy namysł nad kulturą popularną nie może zaczynać się od takich

k

89