7097420247

IV. JEZIORO GOPŁO — ANALIZA WARUNKÓW TERMICZNYCH

I ZASOBÓW CIEPŁA OSADÓW DENNYCH

OG0LNA charakterystyka osadów dennych JEZIORA GOPŁO

Powierzchniowe osady denne pobierano chwytaczem Ekmana w różnych punktach jeziora, zlokalizowanych w przekrojach poprzecznych. Średnio na jeden przekrój przypadało 3—4 prób. Osady zalegające głębiej pobrane były tłokową sondą K. Więckowskiego, a dla powierzchniowej 1,5-metrowej warstwy początkowo stosowano rurę (o średnicy 50 mm) z polichlorku winylu, przymocowaną do metalowych rur z gumowym tłokiem w środku.

W większości jezior stwierdza się zmianę barwy osadów ze wzrostem głębokości (R. Gołębiewski 1972; K. Więckowski 1966). W przypadku jeziora Gopło taka prawidłowość na ogół nie występuje. Jedynie osady na głębokości poniżej 10 m mają barwę nieco ciemniejszą. Wiąże się to prawdopodobnie z polimiktycznym charakterem masy wodnej i brakiem dużych różnic w natlenieniu przydennych warstw wody. Są pewne miejsca w jeziorze, np. płytkie osłonięte zatoki (Zatoka Kicka), gdzie osady mają barwę czarną z silnym zapachem siarkowodoru. Po wyschnięciu osady powierzchniowe przybierają barwę popielatą, co świadczy o dużej zawartości węglanu wapnia. Konsystencja powierzchniowych osadów zmienia się od płynnej „galaretowatej” do półpłynnej „mazistej”, w najgłębszych partiach jeziora. Zagadnienie konsystencji osadów jest procesem złożonym i zależy od wielu cech jeziora, a pozostaje głównie w ścisłym związku z zawartością w nich wody i substancji organicznej.

Zmienność barwy, konsystencji i struktury osadów zaznacza się wyraźnie w głębszych warstwach osadów dennych. Poniżej zamieszczono opisy rdzeni osadów, wykonanych przez A. Jankowską (1974) metodą podaną przez J. Troels-Smitha.

Profil nr 1

do 180 cm — gytia grubodetrytusowa, brunatna, uwodniona, jaśniejąca na powietrzu, z nielicznymi korzonkami roślin zielonych;

180— 580 cm — jasnopopielata gytia wapienna, nie nasycona wodą, z niewielką

domieszką piasku i śladami korzonków;