7292100210

I

Rys. 5.4. Schemat określania destrukcji górotworu w zależności od sposobu kierowania stropem

(Konopko 2002)

Konsekwencją destrukcji górotworu, spowodowanej robotami górniczymi, jest zmiana jego właściwości, w tym geomechanicznych. Wykazano, że największe wpływy na pokład podbierany ma pierwsze podbieranie (około 80% wpływów). Poznanie zmian właściwości skał, które zachodzą w wyniku podebrania pokładu, można uzyskać przez zastosowanie metody porównawczej, polegającej na wykorzystaniu danych z badań rdzeni wiertniczych, pobranych z poszczególnych warstw stropowych przed i po przejściu eksploatacji. Badania wytrzymałości skał mogą być uzupełnione badaniami przeprowadzonymi in situ. Wyniki badań wytrzymałości skał w górotworze nienaruszonym eksploatacją górniczą i w obszarach po przejściu frontu eksploatacyjnego wyraźnie różnią się między sobą. Łojas i Konopko (1981), na podstawie przeprowadzonych badań, wykazali zmniejszenie wytrzymałości na ściskanie po przejściu frontu eksploatacyjnego. Średnio można przyjmować, że przy wskaźniku podebrania 5 < M < 10 (M najmniejsza odległość między pokładami, przy której możliwa jest eksploatacja pokładów podebranych, stanowi iloraz grubości warstw skalnych między pokładem odprężającym i odprężonym (/?) a grubością pokładu odprężającego /??), wytrzymałość na ściskanie węgla zmniejsza się o 20-10%, na rozciąganie o 18-10%, iłowca odpowiednio o 15-5% i 12-5%, a piaskowca o 8-4% i 8-5%. Szczelinowatość skał podebranych przy wskaźniku podebrania 5<M< 10 zwiększa się o 20-60% dla iłowców i 30-10% dla piaskowców. Skały o małej wytrzymałości ulegają większej destrukcji niż skały mocne. Ma to istotne znaczenie podczas drążenia i utrzymywania wyrobisk zlokalizowanych bezpośrednio w tej strefie górotworu.

Wykorzystując wiedzę empiryczną o zakresie zmian wytrzymałości skał po przejściu frontu eksploatacyjnego, można wykazać, że w wyniku podebrania pokładu górotwór może zmienić przynależność do klasy skłonności do tąpań,

206